Verlies dat niet gerealiseerd is, is geen verlies. Met die kop-in-het-zand-mentaliteit houden vastgoedinvesteerders en banken zichzelf al jaren voor de gek. Zolang schulden niet afbetaald hoeven te worden, kan iedereen rustig verder slapen. Toch?
De Volkskrant meldde maandag dat de waarde van commercieel vastgoed in Nederland gedurende twee jaar tijd met 25% is gedaald, maar dat vastgoedbeleggers én banken de executie(-verkoop) uitstellen. Banken bieden uitstel van betaling op leningen, zodat eigenaren van vastgoed niet over hoeven te gaan tot verliesgevende verkooptransacties. Maar van uitstel komt niet altijd afstel: ongeacht de hoogte van de vastgoedprijzen zullen de leningen ooit moeten worden afbetaald. Vraag is, of dat dan nog zal lukken. Aandelenbeleggers hadden deze week minder zorgen: op de beurzen werden goede zaken gedaan. Op Wall Street zetten de S&P500 en de Dow Jones deze week weer nieuwe jaarrecords neer. Beide indices wisten zich te handhaven boven de bodem van oktober en vormden opnieuw een bodem op een hoger niveau. Met het bereiken van een nieuwe high voor 2009 is het in ieder geval zeker dat de volgende top dus ook op een hoger niveau zal komen te liggen. Kortom, de uptrends zijn intact. De Nasdaq bevindt zich niet langer in een stijgende trend. De technologie-index onderwierp de bodem van oktober aan een zwaardere test. De oktoberbodem kraakte, maar de doorbraak werd niet bevestigd. Daarmee is voor de Nasdaq het technische beeld neutraal.
Rente daalt verder 
In 2008 zette de rente de dalende trend opnieuw in vanaf een hoogtepunt rond 4,85%. De rente vormde eind vorig jaar/begin januari 2009 rond 3,5% een bodem. Dit niveau werd onlangs doorbroken, wat erop duidt dat beleggers nog altijd risicomijdend gedrag vertonen. De ongebreidelde uitgaven van minister ‘W-Alt-A’ Bos, de garanties aan ING en aan branchegenoten, de verhoging van de NHG, alsmede het depositogarantiestelsel zouden rampzalige gevolgen kunnen hebben voor de belastingbetaler. Toenemende rentelasten uit hoofde van de aanzwellende staatsschuld, alsmede de aflossingsbedragen van de ‘BV Nederland’, hangen als een zwaard van Damocles boven het hoofd van de belastingbetaler. Dit kan vroeg of laat eveneens een aanzienlijk negatieve impact hebben op de economie. De in problemen geraakte Nederlandse vastgoedmarkt kraakt onder de acties van Bos, waardoor de vastgoedsector in een penibele situatie is beland. Zowel deflatie als hyperinflatie zijn fnuikend voor de vastgoedsector. Op de lange termijn bezien, is de koersontwikkeling dramatisch. De rente lijkt op weg richting het vriespunt van een barre Kondratieff-winter.
Nikkei consolideert na opleving
De Nikkei noteerde 20 jaar geleden rond een niveau van 40.000 punten. De Japanse index kreeg vervolgens gedurende twee decennia een koersdaling van niet minder dan 80% voor de kiezen. Hiermee wordt pijnlijk geïllustreerd wat voor een dramatisch resultaat een buy and hold-strategie u kan opleveren. Actief portefeuillebeheer, zoals BeursBulletin dat voert, blijkt een winstgevender strategie. De mondiale opleving van de aandelenindices is de afgelopen maanden echter niet aan de Nikkei voorbij gegaan. De Japanse hoofdgraadmeter scherpte in augustus zelfs het record voor dit jaar verder aan. Desalniettemin kon de Japanse index de ‘Westerse indices’ niet meer bijbenen en wist het record voor dit jaar niet te verbeteren. Wanneer de stijging sinds maart in breder perspectief wordt geplaatst, is dit echter niet meer dan een kleine opleving binnen de lange termijn dalende trend.
DAX opent aanval op top 2009
Waar de Dow, de S&P500 en de Nasdaq zich wisten te handhaven boven de bodems van oktober, werden deze maand in Europa lagere bodems gevormd. Zo is de CAC40 kortstondig door de oktoberbodem gezakt, al werd het stijgende trendkanaal (nog) niet verlaten. De Franse index veerde in de afgelopen dagen hard op. Nu is het zaak dat de CAC40 de opgaande lijn vasthoudt en een hogere top neerzet. Lukt dat niet, dan wordt het technische plaatje minder vriendelijk. De vorming van een lagere top zou, na de reeds gevormde lagere bodem, immers het begin zijn van een downtrend. Ook de DAX gaf onlangs een waarschuwingssignaal af, doordat de bodem van begin oktober sneuvelde. De index wist vanaf daar echter sterk op te veren en opende zelfs de aanval op de top van 2009. Maar ondanks het goede voorbeeld van Wall Street bleven nieuwe jaarrecords deze week uit bij de DAX, evenals bij de CAC40 en de brede Eurostoxx50. Gaat Europa de VS volgen? Of maken de Europeanen zich stiekem toch zorgen over de enorme bubbel in (commercieel) vastgoed?
Met vriendelijke groet,
www.beursbulletin.nl
www.beleggen.com
Harm van Wijk
Wilt u dit dagcommentaar per e-mail ontvangen? Klik dan op bovenstaande link.