Goud is het metaal dat wellicht het meest tot de verbeelding spreekt. Goud heeft niet alleen een mooie kleur en glans, bovendien is het praktisch onvergankelijk: een Gallische munt van meer dan 2000 jaar oud lijkt wel gisteren geslagen te zijn. Tot het midden van de vorige eeuw was goud het universele betaalmiddel en tot op de dag van vandaag geldt het als de ‘veilige haven’ in financieel, politiek of economisch onzekere tijden.
De Nederlandse benaming ‘goud’ is afkomstig van het Germaanse woord ‘gelwa’ die aanleunt bij het Latijnse ‘helvus’, met beide als betekenis ‘geel’ of ‘geelachtig’. Het woord gelwa evolueerde via het Oud-Saksische ‘gold’ naar ons hedendaagse woord. Het Latijn had voor het edele metaal een apart woord, ‘aurum’, wat het scheikundige symbool ervan verklaart.
Volgens een studie van World Gold Council is er over de gehele aardbol en gedurende de ganse geschiedenis ongeveer 165.000 ton goud geproduceerd. Hiervan is meer dan 22.000 ton (ca 13%) ‘verloren gegaan’, d.w.z. verwerkt in industriële processen en producten op dusdanige wijze dat het niet meer te recupereren is. Van de overblijvende
ca 143.000 ton heeft 96.000 ton (67%) zijn weg gevonden naar privégebruik als goudstaven, muntstukken en juwelen. De overige 47.000 ton liggen te rusten in bankkluizen.
Goud komt vrijwel over de ganse planeet voor. Meestal vindt men het in gedegen vorm als zuiver metaal, maar er zijn ook goudertsen die bestaan uit chemische verbindingen. Voorbeelden zijn de mineralen calaveriet (goudtelluride) en sylvaniet (zilver-goudtelluride).
Oorspronkelijk gebeurde het winnen van goud op eenvoudige wijze door het afgraven van het oppervlak of uitwassen van grint in rivierbeddingen. Hier en daar treffen we nog zulke open goudontginningen aan, maar het gros van het gele metaal komt van mijnbouw tot op een diepte van 3 kilometer. Ook zeewater bevat goud, tussen 5 en 50 gram per miljard liter. Om u een idee te geven: een miljard liter water stemt overeen met 400.000 olympische zwembaden. Dit legt uit dat alle pogingen die er zijn geweest om goud uit zeewater te isoleren, steeds op een vooral financiële sisser zijn uitgelopen.
Goudwinning de dag van vandaag is niet simpel. De kwaliteit, m.a.w. het goudgehalte aangetroffen in de natuur is meestal heel laag. Dat bijna 2 ton erts te verwerken is om
1 gram zuiver goud te bekomen, is eerder regel dan uitzondering. Ook komen er vaak chemische bewerkingen aan te pas met zeer gevaarlijke stoffen zoals giftig cyanide, bijtende soda (natriumhydroxide) of agressief koningswater (een mengsel van chloorwaterstof- en salpeterzuur).
Bovenstaande grafiek geeft een overzicht van de productie van ‘nieuw’ goud, waarmee bedoeld wordt het goud rechtstreeks afkomstig van mijnbouw. In 2012 was dit een totaal van 2.659 ton.
China behoudt zijn toppositie met 370 ton, dat is 2,2% meer dan in 2011. Tot en met 2006 was Zuid-Afrika in dit verband de koploper, maar in 2007 nam China de fakkel over. Ondertussen hebben Australië, de VS en sinds 2012 ook Rusland Zuid-Afrika weggedrongen naar de vijfde plaats op de wereldranglijst.
Goud dient nog altijd vooral om mee te pronken of om het als belegging of economsiche reserve ergens in een kluis te bewaren. Dat blijkt uit de feiten dat in 2011 de juwelenfabricage nog altijd de belangrijkste (43%) vragende partij was voor goud, gevolgd door het verwerken tot staven en munten (33% van de vraag). Ook de zg. officiële aankoop door overheden is nog altijd niet te onderschatten met 10% van de totale vraag in 2011.
Bovenstaande grafiek toont, dat de goudreserves ontginbaar volgens de huidige methodes op het einde van 2012 51.820 ton bedroeg, dat is amper 1,7% meer dan in 2010. Samen met het goud dat in bankkluizen ligt is dat meer dan 98.000 ton.
Uit bovenstaande grafiek blijkt ook, dat topproducent in 2012 China tevreden moet zijn met een negende plaats wat reserves betreft. Als deze cijfers juist zijn, zullen in de toekomst Australië, Zuid-Afrika en Rusland het voortouw kunnen nemen voor de goudproductie. Maar China zal niet werkeloos blijven toezien en is begonnen met een politiek van acquisities die op termijn het landschap van de goudproductie wel eens grondig zouden veranderen.
Hoe dan ook, aan het huidige productie- en verbruikstempo is er over ca 20 jaar geen ‘conventionele’ goudontginning meer mogelijk.
Bovenstaande tabel vermeldt de 10 belangrijkste goudproducerende firma’s samen met hun jaarproductie van 2012. Deze bedrijven zijn gevestigd in Canada, Zuid-Afrika, Rusland en de VS.
Sinds de all time high van 1.900,4 USD/troy ounce (45.403 EUR/kg) op 22 augustus 2011 bevindt de goudprijs zich in een zijwaarts kanaal.
Voor het lopende jaar (2013) verwachten experts dat het 1.900 dollarrecord zal sneuvelen end at zelfs het 2.000 dollarplafond eraan zal moeten geloven.
Op deze website kan u dagelijks het wel en het wee van het goud volgen.
Jan Van Besauw
Columnist USMarkets