De krantenkoppen hierboven laten u zien wat men “The day After” schrijft, op dit moment zult u dit niet zien uiteraard, alles gaat goed en wat kan er gebeuren?? … De beurscrash waar ik al een tijd bang voor ben blijft voorlopig nog uit … Maar als ik de charts bekijk dan vraag ik me af of dit wel goed blijft gaan, en vooral hoe lang nog … Via veel feiten die er zijn en met veel documentatie en charts probeer ik u nogmaals duidelijk te maken waar er een groot gevaar ligt .. Ik laat u zien dat er bij een daling van 30 tot 50% op Wall Street nog niet eens sprake is van een lange termijn trendbreuk … Er kan dus veel gebeuren, maar wel moet er eerst een feit bloot komen te liggen .. Een trigger ofwel een oneffenheid binnen de gevaarlijke en zwaar gehedgde financiële sector .… Lees dus snel deze nieuwe column .… En, ontvangt u de nieuwsbrief nog niet? Schrijf u via deze pagina snel hiervoor in, het is een gratis nieuwsbrief .…
De beurscrash? … Waar blijft die, en komt die nog ??
Vorig jaar was ik diegene die het vermelde dat de charts op Wall Street een behoorlijke slijtage vertonen en dat het er ook fundamenteel zeer beroerd uitziet. Het lijkt wel allemaal koek en ei, maar als we de feiten onder de loep nemen dan zien we veel lijken in de kast … Al wil vrijwel niemand deze zien, zeker de analisten niet .. Tot op heden is daar nog geen enkele verandering in gekomen en blijf ik waarschuwen voor een schuiver op de aandelenmarkten die we ons nog zeer lang zullen herinneren … De feiten die ik toen aanbracht zijn er nog steeds, sterker nog … Ze zien er nog een stuk duidelijker uit .…
Welke feiten bracht ik vorig jaar aan ?
- Het onwaarschijnlijke verloop van de beurs sinds de bodem die begin 2003 werd gemaakt
- De manier waarop de economie werd aangeslingerd in de VS (het uitdelen van belastingsgeld)
- De torenhoge schulden die de VS hebben, reeds 8 Triljard dollar (8000 miljard dollar) en dat terwijl de schuld dagelijks groeit met 2 miljard dollar.
- Het groter wordende handelstekort ofwel het twin deficit
- De dollar die wel wat kon herstellen de afgelopen maanden maar onder druk blijft staan.
- De enorme zeepbel die wordt gecreëerd bij de huizenmarkt
- De manier waarop hypotheekverstrekkers deze zeepbel financieren, denk hierbij aan Fannie Mea en Freddy Mac..
- De werkgelegenheid die wel groeit maar veel minder snel dan werd gehoopt.
- De schuldenpositie bij de consument die als maar groter wordt
- De energieprijzen die tov vorig jaar alweer met de helft zijn opgelopen, een vat olie kost 67 dollar
- Oplopende inflatie, dit is een nieuw feit. Een extra gevaar dat met renteverhogingen aangepakt moet worden.
- De torenhoge beurskoersen, veel fondsen bereiken nieuwe hoogtepunten. De vraag is of deze bedrijven bij oplopende inflatie, stijgende energieprijzen en bij een negatief sentiment de groei kunnen bevestigen. Vergeet hierbij niet dat op Wall Street veel fondsen meer dan 100% zijn opgelopen sinds begin 2003 en dat nog meer fondsen 500 tot zelfs meer dan 1000% hoger staan dan midden de jaren 90 !!
- De gezond lijkende maar zeer ongezond zijnde financiële sector, van uit die hoek verwacht ik nog het grootse gevaar.
- De enorme derivatenconstructies die uitstaan, de een houdt in feite de andere overeind tot er iets knapt. Deze tijdbom kan op ieder moment ontploffen. Er zit heel veel geld in dat soort constructies die een veelvoud van dit ingelegde kapitaal moeten afdekken. We spreken hier niet over miljarden dollars maar eerder over bedragen die wel 1000 keer zo hoog zijn !!! En vergeet niet dat daar ook een deel van uw eigen geld inzit via pensioenfondsen en uiteraard de banken.
- Laten we ook de oorlog in Irak niet vergeten die miljarden kost en tot nog toe niets opleverd. Het lijkt er zelfs steeds meer op dat Bush de strijdt zal verliezen.
U ziet aan deze lijst dat de situatie op dit moment veel schrijnender is geworden dan rondom dezelfde periode van vorig jaar, en dit samen met het feit dat de beursindices ongeveer 10 tot 20% en in sommige gevallen zelfs 30 tot 40% hoger staan.
Wall of fear :
In mijn updates heb ik vaak vermeld dat de sterkste rally’s zich voortbewegen langs de befaamde “Wall of Fear” ofwel de muur der angst. De rally die we nu zien lijkt zelfs op een van de meest uitdagende die ik ken, een markt die telkens stijgt zonder toename van het volume en met een volatiliteit die over een lange periode extreem laag blijft. Een markt waar blijkbaar niemand bang voor lijkt te zijn, en een periode waar analisten in koor roepen dat de winstgroei prachtig is met goede vooruitzichten. De ene koop-aanbeveling volgt de andere op, koersdoelen worden hoger en hoger geplaatst.
Wanneer hebben we dit gedrag ook alweer eerder gezien?? … In 1998 — 2000 ?? … Of niet soms ? De uitdrukking “Wall of Fear” kan worden eerder worden veranderd in de term “Hanging on a Cliff” …
Volumes vallen tegen :
De volumes en de volatiliteit, daar heb ik het vaak over uiteraard want dat zijn nu eenmaal de peilers bij een stabiele markt. De afgelopen 3 jaar zien we dat dit niet meer de drijfveer is binnen het huidige verloop van de beurs. Een conclusie waar we niet naast kunnen kijken uiteraard, het bewijs zien we bij de lage volumes en de lage volatiliteit (zie: VIX, VXN, VDAX).
Dalende VIX Index
Hedge Funds :
Het lijkt er steeds sterker op dat de markten worden gestuurd door hefboomconstructies die o.a. door hedge funds worden opgezet. Het is durfkapitaal van zeer vermogende partijen, het geld wordt op die manier rondgepompt in een vreemde rotatiemix waaronder de valuta, olie, aandelen, bonds en commodities. Wel is bekend geworden dat de stroming van kapitaal richting de Hedge Funds scherp is gedaald in het 2e kwartaal van 2005. De instroom viel met maar liefst 60% terug maar de stroming van kapitaal blijft positief, dit wil zeggen er stroomt nog nieuw geld die richting op maar veel (60%) minder.
In het 2e kwartaal was dit 10,9 miljard dollar, het eerste kwartaal kwam dit nog uit op 27,3 miljard dollar. In het totaal beheren de Hedge Funds nu een kapitaal van maar liefst 1 Triljard dollar (1000 miljard) !!!
Een opvallend feit bij de Hedge Funds is dat er van alle constructies 75% omhoog gericht is en slechts 25% omlaag. Hierdoor valt het natuurlijk op dat vrijwel alle sectoren tegelijk dezelfde richting op gaan.
Ook is dit waarschijnlijk de reden dat grote dalingen uitblijven op Wall Street, sinds 2002 zien we geen uitschieters omlaag meer van boven de 200 pnt bij de Dow Jones terwijl deze in de periode daarvoor vrij vaak voorkwam. Ook dit kunnen we duidelijk zien aan de volatiliteit.
Zelfs tijdens de aanslagen in Londen op 7 juli hebben we kunnen constateren dat het Wall Street was dat de boel weer op gang trok na een lagere opening. De futures stonden toen voor opening wel zeer zwaar in de min, een daling van meer dan 200 pnt was toen de indicatie voor opening. Ook die sessie was zonder een al te groot volume en werd duidelijk weer via een derivaten netwerk gerealiseerd.
Op de tabel met de groei van het vermogen richting de Hedge Funds ziet u dat het maar 1 keer omlaag ging, velen van u zullen zich dit niet meer herinneren maar dat was in 1997~1998 toen het Hedge Fund Hendersson omviel en binnen de financiële sector voor een aardverschuiving zorgde. Greenspan moest toen alle zeilen bijstellen om de sector weer gezond te maken, anders waren er enkele vooraanstaande banken failliet gegaan. De AEX index halveerde door deze toestanden.… Stelt u zich eens voor wat er nu zal gebeuren bij het struikelen van 1 of meerdere partijen die met extreem hoge hefbomen werken …
De geforceerde ommekeer begin 2003 :
Het is niet meer de vraag of er afspraken zijn gemaakt midden 2002, maar het is de vraag welke afspraken het waren. Er waren toen 3 zeer belangrijke zaken nodig om de ineenstorting van de VS tegen te houden, ofwel er voor te zorgen dat de VS hun grote handersrivaal Japan niet zou volgen. Die 3 zaken waren …
- De boekhoudschandaalen moesten worden gestopt, dus er werd in het geheim afgesproken dat alles in de doofpot zou verdwijnen. Er werden enkele grote vissen gepakt, gestraft en achter de tralies gezet. Streep eronder en opnieuw beginnen want aan meer schade had niemand een voordeel. Dit is gelukt.
- De beurs moest opgepoetst worden, de Dow Jones moest tegen elke prijs weer richting de 10.000 pnt en daar het liefst boven blijven voor een lange periode. De Dow Jones is nu eenmaal de graadmeter en het toonbeeld ofwel de etalage van de VS. Ook dit is gelukt.
- De economie, de werkgelegenheid (want er waren massale ontslagen na de techbubbel) en het vertrowen moest hersteld worden en dat koste wat kost (zie de miljarden dollars belastings verlaging). Ook daarin zijn de rekenmeesters deels in geslaagd.
U kunt natuurlijk snel merken aan deze 3 punten dat dit noodscenario enkel en alleen uitstel van executie is.. Een enorme meevaller dat men hierbij had was dat de Chineese motor op volle toeren begon te draaien, dit zorgt in ieder geval voor een kapitaalstroom richting de VS.
Goud, Commodities en Rente toen en nu :
Voor de crash van 1987 zien we hieronder de bewegingen van het goud, de CRB Index (commodities) en ook de rente. Het goud liet een stevige rally zien van rond de 350 dollar tot de 500 dollar, dat was goed voor meer dan 40%. De CRB index liet een rally zien van net omder de 200 pnt tot de 240 pnt, goed voor ruim 20%. En de rente, die steeg van 7% tot boven de 10%.
Kijken we naar het goud vandaag dan zien we een exact verloop aan dat van net voor de crash in 1987. Ook de commodities index ($CRB) laat een forse stijging zien, wel groter dan die in 1987 maar wel gelijk aan de beweging van toen.
En de rente? Die steeg in 1987 net zoals nu met bijna 3% van 7 naar 10%, nu zien we de rente in een nog sneller tempo met 2,5% stijgen vanaf de 1% halverwege vorig jaar. Ook hier is er een zelfde patroon te zien als in 1987.
Daarnaast wil ik u ook nog de Homebuilding Index zien, de huizenprijzen stijgen zo explosief dat we ook bij deze index een ware blow off zien. In het artikel ( zie : Wat nu met de bubbel bij de Huizenmarkt ? ) heb ik het er uitgebreid over gehad.
De grafieken hieronder laten u de overeenkomsten met de periode 1986~1987 duidelijk zien.
De charts van 1929 en 1987 :
De charts hieronder van toen zien er angstwekkend uit, u ziet de periodes van voor en na deze 2 grote beursverschuivingen. Jan van Besauw maakte al een column over 1929 ( zie –> De CRASH van 1929, de feiten van toen !! ), later (in september) zal Jan de periode rondom 1987 voor u beschrijven zodat u ook een betere kijk op deze periode krijgt. Wel was de periode tussen 1929 en 1933 veel heftiger dan wat er in 1987 gebeurde. Ik denk dat 1987 enkel en alleen maar een eerste waarschuwing was van wat er moet gebeuren, in 2000 werden we opnieuw gewaarschuwd maar hierdoor werd enkel de Nasdaq op zijn plaats gezet. Bij de 3e keer (en die moet dus nog komen) gaan we er zeker niet zo gemakkelijk vanaf komen neem ik aan.
Kunnen grote dalingen nog wel plaatsvinden?
We horen vaak, wat er toen gebeurde kan niet meer met onze moderne communicatie en door de regels die nu gelden bij grote dalingen op de beurs. Dan heb ik hiervoor een tegenargument, als er op een onverwacht moment waar ook in de wereld een golf op gang komt door wat dan ook dan kunnen de hefboomconstructies in no time een verkeerde richting op gaan. Hierboven vermelde ik al dat er in die hoek meer dan 1 Triljard dollar in die constructies zit die dit bedrag vele malen overtreffen door de hefbomen… Zo iets kan niet tegengehouden worden..
Mocht het tot zo‘n schuiver komen dan zal die bij iedereen die iets met aandelen te maken heeft de emoties doen opleven waardoor er een sell off vanuit alle hoeken komt. Een sell off die door de moderne technologie waar we nu mee kunnen werken veel harder zal aankomen. Deze golf zal over de gehele wereld sporen nalaten, van Wall Street naar Azie en van daaruit naar Europa en weer terug naar Wall Street.
Met andere woorden, de weg naar de vloer is vele malen korter dan in 1929 en 1987 en het gevolg hiervan is dat een afkoelingsperiode hier niets aan kan veranderen. Dat was toen niet zo, en dat is nu niet zo. Vergeet niet dat de periode voor de schuiver ook iedereen positief was en dat de analisten in koor riepen vooral aandelen te kopen. Zo is het ook nu niet anders…
En de Dow Jones dan ??
Ook hier is het duidelijk, die index staat op instorten als we de lange termijn chart bekijken. Nieuwe toppen zien we al jaren niet meer, de index probeert zich uit die fase te wringen maar slaagt er niet is. Vanaf de start van de rally na de uitbraak boven de 1000 pnt in 1981 zien we ook hier een stijging van 1000% zonder een terugval, ook de crash die in 1987 plaatsvond en in feite de eerste waarschuwing gaf zien we bijna niet terug op de chart. U ziet dat de index die negeerde en vrolijk door ging langs de befaamde “Wall of Fear”. Ook in 1999 tot eind 2002 ziet u dat de daling werd omgebogen om tijdens de huidige rally de zware weerstand op te zoeken. Helaas, maar het lijkt niet echt meer te lukken.
Is er op de lange termijn dan iets aan de hand als de Dow Jones terug moet tot de 7200, of de 6000 of zelfs tot de 5000 pnt? Née, zelfs als de index 50% verliest blijft de lange termijn trend omhoog gericht. Ofwel de index kan gemakkelijk tot 50% inleveren vanaf zijn huidige stand. Bij de Dow Jones komt dit overeen met 5500 pnt…
De Nasdaq die u ook hieronder ziet kan na de waanzinnige top net boven de 5000 pnt een lagere top gaan maken, daarna kan de daling hervatten met mogelijkheden tot de bodem die werd gemaakt of zelfs lager. Op termijn verwacht ik bij de Nasdaq nog de 1100 pnt te zien, dat ligt ook ruim 50% onder de huidige stand…
Wanneer kan die grote beweging dan starten?
Eerst moeten er een paar zeer bepalende niveaus worden doorbroken voor dat het zo ver is, de index moet eerst onder de 10.250 pnt zakken. Daarna ligt de 10.000 pnt op de loer als steun en psychologische grens. Maar het meest bepalende niveau waarop er moet gelet worden is de bekende 9700 pnt, dit niveau werd in oktober 2004 net na mijn artikel over de crash zwaar op de proef gesteld maar er kwam zoals we hebben gemerkt nog een forse poot omhoog tot de 10.900 pnt.
Onder die 9700 pnt is het dus bingo, vergeet dit niveau dus niet !!! Die 9700 pnt zal natuurlijk ook bepalend zijn voor alle andere indices omdat de Dow Jones een leidende rol heeft op Wall Street. Als de Dow Jones door het ijs zakt dan volgt automatisch de rest, want het is de moeder der indices.…
Staan de aandelen dan te hoog??
Tja, bekijk de 2 charts hieronder maar, dan ziet u denk ik genoeg. Aandelen die verdubbelen binnen 1 jaar en over een periode van 10 jaar met 1000% stijgen lijkt me geen gezonde ontwikkeling. De groei van de winst is er natuurlijk wel, maar wat als er door een financieel debacle geen groei meer is? … Of beter uitgelegd, als er een aandeel een koers winst van 15 tot 20 heeft, wat gebeurd er dan als zo‘n fonds door slechtere vooruitzichten naar een koers winst van 45 tot 60 moet. Het kan zelfs dat er verlies wordt gemaakt in zo‘n situatie .. Denk aan de technologie aandelen na 2000, wie weet dat niet meer ..
Bij Caterpillar ziet u dat minimaal de helft eraf kan, dat gebeurde vanaf eind 1999 tot begin 2000 ook. En dat het snel gebeurde ziet u op de chart duidelijk.
Een zelfde soort beweging hebben we bij Lehman gezien, een explosieve stijging tot boven de 80 dollar, de helft eraf tussen 2001 tot 2002. Vanaf 1995 tot nu zien we een stijging vanaf de 5 dollar tot de 106 dollar. Zit er dan in zo‘n fonds ofwel een grote financial geen gevaar? Oordeelt u zelf maar … 50% kan er zo vanaf …
En de oliesector dan ??
Hieronder heb ik de olie-index en het oliefonds Anadarko Petrolium genomen om u deze koersexplosie te laten zien. Want als een index stijgt van pakweg 400 pnt naar de 1000+ vorige week dan kunnen we wel spreken van een hype, en een hype eindigd altijd !! Zo‘n ontwikkeling noemen we ook wel een blow off top, iets wat we maar al te goed kennen van de Nasdaq begin 2000. Ook bij de Homebuilding Index is er een soortgelijke situatie ontstaan.
Als we een willekeurig fonds pakken uit de oliesector zoals Anadarko Petroleum, dan zien we het fonds binnen een periode van 10 jaar bijna met 1000% stijgen. Als we hier een voorbeeld nemen dan zouden we op dit ogenblik voor iedere 1000 dollar die in 1990 in het fonds werd gestopt nu 18000 dollar terugkrijgen. Anadarko stond toen rond de 5 dollar. U zult nu wel begrijpen dat top belegger Waren Buffett recent aangaf zijn aandelen uit de oliesector te willen verkopen.
Met het olievat waarop wordt gespeculeerd (met name ook door de eerdere Hedge Funds) worden woekerwinsten behaald door speculanten met durfkapitaal. Hierop reageert de sector waardoor de olieaandelen net zo snel stijgen.
Hieronder ziet u de charts van de olie-index en Anadarko Pertroleum…
Guy Boscart
US Markets