Platina kost bijna het dubbele van goud. Een ander en belangrijk verschil met het gele metaal is, dat bijna de helft van de jaarproductie van platina gaat naar de industrie. Daardoor kan de productie de vraag niet bijbenen. Het ziet ernaar uit, dat het ongeveer 3,6 maal goedkopere palladium zijn kans schoon ziet om zeker een deel van de rol van platina over te nemen…
Krijgt platina concurrentie?
De vraag naar platina breekt de laatste jaren het ene record na het andere en daaraan is de industrie niet vreemd aan. Het zilvergrijze metaal vindt toepassingen voor katalysatoren, zoals voor het kraken van ruwe olie, het zuiveren van uitlaatgassen en de fabricage van kunstmest. Tevens vinden we het terug in computers en ook de medische wereld is een afnemer voor tandheelkundige kronen en medicamenten voor kankerbehandeling. Verder is er de vraag van de explosief groeiende economieën van China en India.
Het is interessant te noteren, dat zowat 20% van alle gebruiksgoederen platina bevatten of dat er tijdens het productieproces platina aan te pas is gekomen.
Dit alles ziet u gereflecteerd in de platinaprijs, die van januari 2000 tot eind december 2005 met ca 2,5 maal toenam.
En het afgelopen jaar deed platina er nog een schepje van ca 30% bovenop en het einde van de prijsstijging is nog niet in zicht. Want voor dit jaar en de komende jaren zien waarnemers een jaarlijkse toename van de vraag met zeker 5%. Dit jaar wordt een verbruik van ca 200 ton verwacht, net evenveel als geproducteerd kon worden. Er was dit jaar geen ruimte om de al krappe voorraad aan te vullen. Een zelfs geringe storing in het toeleveren van platina kan onvoorzienbare gevolgen hebben voor de prijs en ook voor de economie.
Het baart dan ook geen verwondering, dat ijverig wordt gezocht naar vervangers van platina. Eén ervan is palladium, dat in vele opzichten lijkt op platina. Als u bovenstaande chart vergelijkt met die van platina 2000 – 2005, dan ziet u dat enkele jaren geleden palladium stukken duurder was dan platina, tot bijna 70% duurder in januari 2001.
Sindsdien is het bergaf gegaan met de palladiumprijs, die zich het afgelopen jaar zijwaarts bewoog in een kanaal tussen 250 en 350 USD/ounce (met een uitschieter begin mei) en vandaag is dit edele metaal ongeveer 3,6 maal minder duur dan platina. De voorraden zijn intussen logischerwijze aangegroeid.
Om even terug te keren naar de grafiek 2000 – 2005: het is trouwens de hoge prijs in januari 2001 die de autofabrikanten ertoe heeft aangezet, om platina massaal te gebruiken voor de katalysatoren.
De dag van vandaag is deze trend bezig om te keren. Want je kunt platina vervangen door palladium voor vele toepassingen. Niet voor alle, want palladium kan je bij voorbeeld niet gebruiken voor katalysatoren van dieselmotoren, brandstofcellen of voor het vervaardigen van lcd-schermen.
Voor siervoorwerpen, juwelen enz. kan je integendeel platina zonder meer vervangen door palladium. Vergelijkt u zelf maar:
Er circuleren geruchten dat minder goed geïnformeerde klanten al meerdere keren juwelen uit palladium hebben gekocht voor de prijs van platina…
Het probleem is, dat palladium in de mentaliteit van de verbruiker nog niet is doorgedrongen als een edel metaal, dat gerust mag staan naast goud en platina. Juwelen hebben nu eenmaal een bepaalde psychische waarde, het zijn statussymbolen en op dit vlak heeft platina tot nog toe een magische klank, zelfs ‘sjieker’ dan deze van goud.
Maar wellicht duurt het niet lang, of via gewiekste marketingcampagnes wordt palladium naar voren geschoven voor juwelen en kan de platinaproductie aangewend worden voor praktische toepassingen. Als deze verschuiving er komt, zal ze zich doen voelen in de palladiumprijs. Misschien een turbo’tje riskeren wanneer deze trend zich aankondigt?
Jan Van Besauw
Publicist voor US Markets
23 november 2006.