Vanaf de tweede helft van 2003 zijn de koersen op de aandelenmarkten wereldwijd gestegen. Deze beweging is niet gelijkmatig verlopen. Als voorbeeld nemen we de grafiek van de S&P‑500 index. Deze laat zien dat sterke koersstijgingen werden afgewisseld met tijdelijke correcties die regelmatig een omvang hadden van een procent of 10Hoe optimistisch is de markt
De volatiliteit
Vanaf de tweede helft van 2003 zijn de koersen op de aandelenmarkten wereldwijd gestegen. Deze beweging is niet gelijkmatig verlopen. Als voorbeeld nemen we de grafiek van de S&P‑500 index. Deze laat zien dat sterke koersstijgingen werden afgewisseld met tijdelijke correcties die regelmatig een omvang hadden van een procent of 10, een natuurlijk verschijnsel tijdens een bull market.
Tijdens een correctie is het nooit zeker dat de opgaande trend weer zal worden voortgezet. Daarom is het verstandig om op momenten dat de markt vrij eensgezind aan het kopen is zelf wat winst te realiseren. De eensgezindheid van de markt komt tot uitdrukking in de volatiliteit. Deze neemt af als het koersverloop een regelmatig patroon van koersstijgingen laat zien. De neuzen staan dan eensgezind één kant op.
De volatiliteit wordt uitgedrukt in cijfers. Een laag cijfer geeft een gelijkmatig koerspatroon aan. Steeds blijkt weer dat aan deze gelijkmatigheid grenzen gesteld kan worden. Een cijfer van 10 of minder geeft aan dat de markt eensgezind positief is ingesteld en dat de kans toeneemt dat binnen afzienbare tijd de volatiliteit weer zal oplopen. ─ Marktpartijen zullen de opgelopen winsten veilig willen stellen en slaan aan het verkopen waardoor de volatiliteit weer toeneemt ─
Onderstaande grafiek geeft de volatiliteit weer van de S&P 500 tijdens de afgelopen drie jaar. Bij een vergelijking met de grafiek daaronder die het koersverloop van de S&P 500 over dezelfde periode laat zien is goed te zien dat tijdens elke koerscorrectie van enige betekenis de volatiliteit toe nam en bij gelijkmatige koersstijgingen de volatiliteit af nam. Bij volatiliteit cijfers in de buurt van de 10 blijkt steeds dat de grootse koersstijging voor de korte termijn achter de rug ligt. De stijging duurt soms nog enige tijd voort maar de winsten die daarbij gerealiseerd kunnen worden zijn vrij beperkt.
Bullish sentiment indicatoren
Voortschrijdende gemiddelden zijn een goed hulpmiddel om te zien of een koers omhoog of omlaag tendeert. In bovenstaande grafiek is een 40 daags voortschrijdend gemiddelde weergegeven dat duidelijk laat zien dat de trend van de S&P ‑500 index omhoog gericht is. Van elk individueel fonds dat deel uitmaakt van deze index worden ook voortschrijdende gemiddelden bijgehouden.
Bij een koersstijging van de index zullen er meer bedrijven zijn waarvan het gemiddelde omhoog gericht is en het percentage neemt toe naarmate de koersstijging langer duurt. Een percentage van meer dan 75% geeft aan dat de markt vrij eensgezind aan het kopen is geslagen, dus optimistisch gestemd is. Er is sprake van (overdreven) pessimisme bij percentages onder de 35%.
Op onderstaande grafiek is goed te zien dat het percentage voor de S&P‑500 index momenteel 77,2% bedraagt. De afgelopen drie jaar werd vier keer eerder zulke percentages gemeten. Begin en eind 2004, in augustus 2005 en aan het einde van 2005. Steeds in de buurt van een tijdelijk koershoogtepunt.
Aan de andere kant was er vier keer sprake van een percentage lager dan 50%, dus een pessimistische stemming en wel in augustus 2004, mei 2005, oktober 2005 en juli 2006. Vlak in de buurt van de vier tijdelijke dieptepunten in de middellange termijn koersontwikkeling. Het verschil tussen het eerste een het laatste dieptepunt bedraagt 14,9% en het eerste en het meest recente koershoogtepunt 20%. De gemiddelde koersstijging van deze vier tijdelijke dieptepunten naar de daarop volgende koershoogtepunten bedroeg 13,6%.
Een perfecte timing zou een resultaat van 54,4% hebben gegeven, terwijl een hoogst ongelukkige timing ─ in euforie kopen in de buurt van een koershoogtepunt en in paniek verkopen in de buurt van een tijdelijk dieptepunt ─ verlies zou hebben opgeleverd.
Nu is het streven naar perfectie uitstekend maar in de praktijk niet haalbaar. Het kopen en verkopen in stappen, steeds een deel van de portefeuille aan de hand van de signalen die deze indicatoren afgeven moet echter leiden tot een beter dan gemiddeld portefeuille resultaat.
Naast het sentiment indicator van de S&P‑500 index is het verstandig om te bekijken of het sentiment bij de andere indices zich eveneens op een hoog niveau bevindt. Om in Amerika te blijven kijken we naar de indicator van de Dow Jones-30 index die hieronder wordt weergegeven. Het gemiddelde ligt daar met 86,67% in de buurt van het hoogste niveau van de afgelopen vier jaar. Er kan dus met recht gesproken worden over een optimistische stemming.
Koersstijging vanaf juli 2006
De koersstijging vanaf het dieptepunt in juli van dit jaar behoort nu al tot de omvangrijkste van de afgelopen drie jaar. Voor de AEX-index 17,9%, de Nasdaq-100 index 24,7%, de S&P‑500 index 15,4% en voor de DJ-30 index 16,2%. Uit onderstaande grafieken blijkt dat deze beweging prachtig gelijkmatig is geweest.
Bij zowel bij de AEX-index als de S&P‑500 index loopt het 20 en 50 daags voorschrijdend gemiddelden evenwijdig aan elkaar. Dus de opgaande beweging verloopt tot dusver zeer gelijkmatig wat tot uitdrukking komt in de volatiliteit indicator, samen met de bullisch sentiment indicator maakt dit duidelijk dat het om een vrij uitzonderlijke situatie gaat.
Conclusie
Naarmate een koersstijging langer duurt worden de berichten in de media positiever over de situatie op de beurzen en vaak worden koersdoelen dan door analisten naar omhoog aangepast. De stemming is positief en het wordt verleidelijk om meer posities in portefeuille te nemen, het voelt goed aan en we willen de boot immers niet missen. Achteraf blijkt dan dat we beter wat van onze posities hadden kunnen afbouwen.
Naarmate een koersstijging langer duurt worden de berichten in de media positiever over de situatie op de beurzen en vaak worden koersdoelen dan door analisten naar omhoog aangepast. De stemming is positief en het wordt verleidelijk om meer posities in portefeuille te nemen, het voelt goed aan en we willen de boot immers niet missen. Achteraf blijkt dan dat we beter wat van onze posities hadden kunnen afbouwen.
Het is lucratiever om beslissingen tot aan en verkoop op een objectieve basis te nemen aan de hand van indicatoren die ons ter beschikking staan. Wij van www.openbuy.nl, www.eurotop25.com en www.fransbelt.com helpen u daarbij.
Frans Belt
US Markets