Uit de onlangs vrijgegeven verslagen van de meetings van het FOMC komt ondubbelzinnig naar voren op welke manier de besluitvorming werkte in het beruchte jaar 2000 toen de Nasdaq crashte. Ook na die crash gingen de Poppenspelers onverstoorbaar verder met trekken aan de touwtjes. Een merkwaardig verhaal…
Achter de schermen van de Fed
Zoals voorgeschreven door het Amerikaanse congres mag de Fed de verslagen van de meetings van het FOMC (Federal Open Market Committee) eerst na 5 jaar vrijgeven. Dat is eergisteren dinsdag 4 april 2006 dan ook gebeurd en zo kunnen we een blik werpen achter de schermen.
De FOMC-meetings vonden uiteraard plaats achter gesloten deuren onder voorzitterschap van Poppenspeler nummer 1, Alan Greenspan.
Het verhaal start in het begin van 2000. Een nieuwe eeuw, neen een nieuw millennium was aangebroken. De gevreesde Y2K bug was achterwege gebleven, iedereen blij en de markten zochten hogere sferen op. Op 14 januari 2000 piekte de Dow Jones Industrial Average op 11.722,98 punten en de Nasdaq koerste naar het 5.000-puntenpeil. De Fed bleef bij zijn standpunt om de basisrente te blijven verhogen om de inflatie onder controle te houden.
Op 10 maart 2000 knalde de Nasdaq uit elkaar en werd de aanvang ingezet van een teruggang op Wall Street, die na 2 jaar zou leiden tot een dieptepunt, waarbij meer dan 7.000 miljard dollar belegd kapitaal in rook zou zijn opgegaan.
Na de crash in 2000 maakte men zich bij de Fed en het daarvan afhangende FOMC geen echte zorgen. Het zou allemaal wel loslopen, een beetje afkoeling kon geen kwaad. Zo blijkt uit een authentiek verslag van de meeting van december 2000, dat Greenspan het volgende zegde: ‘Ik kreeg oproepen van verschillende toplui uit de beurswereld dat de markten volop aan het wegsmelten zijn.’ Hij grinnikte en voegde eraan toe: ‘Ik denk dat het niet onwaarschijnlijk is dat wat dat wegsmelt hun persoonlijk fortuin is.’
En Greenspan bleef bij zijn standpunt, dat het Nasdaq-debacle het logische gevolg was van de irrationele overdrijving van de beleggers. Afkoelen was zijn devies en hij liet in 2000 de rente rustig stijgen om in mei van het jaar een 9 jaar oud record van 6,5% te evenaren.
De argumenten, misschien smeekbeden van economisten om rekening te houden met de realiteit legde Greenspan naast zich neer. Integendeel, de verhoging in mei tot 6,5% had er ook een tot 6,25% kunnen zijn. Greenspan had de keuze. Hij motiveerde zijn beslissing als volgt: ‘Ik geloof, dat het verhogen van de rente met 50 basispunten op dit ogenblik niet veel risico’s met zich brengt. Ik ben ervan overtuigd, dat het momentum van onze economie heel sterk blijft.’
De argumenten, misschien smeekbeden van economisten om rekening te houden met de realiteit legde Greenspan naast zich neer. Integendeel, de verhoging in mei tot 6,5% had er ook een tot 6,25% kunnen zijn. Greenspan had de keuze. Hij motiveerde zijn beslissing als volgt: ‘Ik geloof, dat het verhogen van de rente met 50 basispunten op dit ogenblik niet veel risico’s met zich brengt. Ik ben ervan overtuigd, dat het momentum van onze economie heel sterk blijft.’
Tot einde mei-begin juni had Greenspan gelijk, maar toen het zomerseizoen aanbrak, vertraagde de economie voor lange tijd. Van mei tot december 2000 bleef de basisrente staan op 6,5% en gedurende een decembermeeting van het FOMC waren de meningen verdeeld: gaan we de rente verlagen of wachten we nog wat af?
S&P 500 ($SPX), Dow Jones Industrial Average (DJIA
en Nasdaq gedurende 2000, 2001 en 2002
en Nasdaq gedurende 2000, 2001 en 2002
Een van de leden van het FOMC was William Poole, president van de Federal Reserve Bank in St Louis. Hij vergeleek de manier waarop de Fed de economie op koers probeerde te houden met een persoonlijke ervaring. Hij had namelijk bij Boeing een sessie meegemaakt, waarbij hij in een vluchtsimulator mocht plaatsnemen. De opdracht was met een F‑18 gevechtsvliegtuig te landen op een vliegdekschip. ‘Je ziet de landingsstrip dichter en dichter komen en kleiner en kleiner worden. Dan raak je het dek en je schudt en schommelt en als je denkt in zee te storten, houdt het waggelen op en sta je stil. Meer geluk dan kunde, denk je dan.’
Hierop nam Greenspan zijn bril af, lachte en zegde: ‘Maar je bent toch geland, of niet?’
Bij gebrek aan verdere replieken verdaagde Greenspan in december 2000 het verlagen van de rentevoet. Maar hij maande iedereen aan, voortdurend telefonisch bereikbaar te blijven. ‘Want het kan goed zijn, dat ik in januari een extra meeting samenroep mocht de economie nog verder verzwakken.’
En inderdaad, op 3 januari 2001 vond een telefonische conference call plaats, waarbij de Fed bij monde van Alan Greenspan de rente met 50 basispunten verlaagde tot 6%. Deze renteverlaging was een eerste in een lange reeks. De redenen voor deze verlagingen waren economische tegenslagen, kelderende aandelenkoersen, de recessie van 2001 en als klap op de vuurpijl 9⁄11 met zijn blinde terreur.
Dit verhaal toont aan over welke macht iemand als Alan Greenspan (en nu Ben Bernanke) beschikt om de grootste economie ter wereld naar zijn hand te zetten. Alhoewel, naar zijn hand? Het kan ook zijn dat de echte Poppenspeler zijn vaste stek heeft ergens in een groot Wit Huis in Washington…
Jan Van Besauw
Columnist voor US Markets
Columnist voor US Markets
6 april 2006.
Ondergetekende is een gepensioneerde marketing manager. Hij schrijft voor US Markets columns en financiële berichten..
Reacties kunt u sturen naar: jan@usmarkets.nl