Ethanol koerst richting crash

Een jaar of wat gele­den zag het nog goed uit voor de pro­du­cen­ten van ethanol als brand­stof. Intussen zijn de kaarten heel anders komen te liggen en kun­nen we spreken van een crash van deze markt. Wat is er gebeurd?

Ethanol koerst richt­ing crash

In jan­u­ari dit jaar had­den we het over Kansen met ethanolaan­de­len? Het zag ernaar uit, dat ethanol een belan­grijke plaats aan het verov­eren was als addi­tief bij of zelfs als ver­vanger van ben­zine. Ver­schil­lende mil­jar­dairs in de VS, zoals Vir­gin­baas Charles Bran­son, oprichter van Sun Microsys­tems Vin­od Khosla en Mis­ter Microsoft Bill Gates had­den bek­endge­maakt dat ze meerdere miljoe­nen dol­lars veil had­den voor de ethanolindustrie.

Ethanol zou het wor­den, ethanol moést het wor­den. En dus wer­den duizen­den hectaren maïs aange­plant, dik­wi­jls ten koste van natu­urge­bied. Vooral in de Amerikaanse Mid­west sloeg de ethanol­gek­te toe. Om te vol­doen aan de te verwacht­en vraag naar ethanol ver­hoog­den de boeren hun maïsareaal met zo maar even­t­jes 15%. 

Vanaf 2004 bouw­den reuzen van de agro-indus­trie zoals Archer Daniels Mid­land of Vera­Sun Ener­gy Cor­po­ra­tion tien­tallen ethanol­fab­rieken. In hun kiel­zog vol­gden meerdere coöper­atieven van boeren met ste­un van de lokale over­he­den. De 72 pro­duc­tie-een­heden in 2004 waren begin 2007 aange­groeid tot ca 125.

In het begin van dit jaar werd de pers ent­hou­si­ast onthaald door de ethanol­pro­du­cen­ten en de jour­nal­is­ten kon­den huiswaarts keren met tri­om­fan­telijke toekomstvisies. 
Van­daag is het gans anders. Inter­views wor­den haast niet meer toeges­taan en vra­gen kri­j­gen een ontwijk­end of geen antwoord.

Wat is er aan de hand? In de Amerikaanse Mid­west regio kan men vast­stellen, dat het ene na het andere maïsver­w­erk­ende bedri­jf stop wordt gezet. Gloed­nieuwe instal­laties zijn in stand-by. Reden? Fal­ende rentabiliteit. De uit­leg ziet u in onder­staande grafieken.

Sinds 2005 zijn de maïspri­jzen begin­nen te sti­j­gen en tussen jan­u­ari 2007 en nu kwam er meer dan 20% bij. In dezelfde peri­ode is de ethanol­pri­js met het­zelfde per­cent­age gedaald. De ethanol­pro­du­cen­ten moeten steeds maar meer betal­en voor hun grond­stof, ter­wi­jl ze voor hun eind­prod­uct steeds maar min­der dol­lars in het laat­je krijgen.

Er wordt nl. veel te veel ethanol gepro­duceerd, ter­wi­jl de vraag niet vol­doende sti­jgt of zelfs terugloopt. Het aan­bod over­sti­jgt dus de vraag en voor de nabi­je toekomst ziet het er niet beter uit. Want in de nasleep van de verwachte ethanol­boom een jaar of wat gele­den zijn er niet alleen boven­ver­melde 125 fab­rieken ges­tart, maar zijn er nu nog alti­jd ca 85 in opbouw of bij­na klaar. Het sur­plus aan ethanol zal dus alleen maar stijgen. 

Want tegen het eerste kwartaal van 2008 zal de capaciteit in de VS meer dan 45 mil­jard liter zijn, met een te verwacht­en afname van min­der dan 27 mil­jard liter. Dat betekent een over­ca­paciteit van 18 mil­jard liter ofwel 40%. 18 mil­jard liter ethanol, dat zijn meer dan 
110 miljoen vat­en: genoeg om heel wat steaks te flamberen. 

Het is duidelijk: de ethanol­markt koerst richt­ing crash. 

Hoe is het zover kun­nen komen? Om dat te begri­jpen moeten we gaan kijken in de eerder geciteerde Mid­west van de VS. We nemen als voor­beeld Can­ton (Illi­nois), een stad­je van 15.000 inwon­ers, gele­gen ca 300 km zuid­west van Chica­go. Tot in de 1980’er jaren ging het er voor de wind wat werkgele­gen­heid betrof. Er waren kolen­mi­j­nen en er was Inter­na­tion­al Har­vester, pro­du­cent van vooral land­bouww­erk­tu­igen, maar ook lichte en mid­delzware trucks, school­bussen en machines. Maar toen ging het mis. In 1985, na een peri­ode van 4 jaar sociale onrust en afkal­vende resul­tat­en, verkocht Inter­na­tion­al Har­vester haar land­bouw­di­visie en trok haar andere activiteit­en weg uit Illi­nois. In dezelfde peri­ode wer­den de kolen­mi­j­nen ges­loten wegens onvol­doende rentabiliteit. Er kwam een moeil­lijke peri­ode voor Can­ton en omgeving. 

Daarom was de voor­spelde ethanol­boom zo welkom. Er wordt daar nu volop maïs gek­weekt, de boeren kri­j­gen er (voor­lop­ig nog) betere pri­jzen voor en er komen nog alti­jd ethanol­fab­rieken bij. Tegen beter weten in staat het geloof in ethanol als brand­stof nog overeind. Tot de ont­nuch­ter­ing komt.

Dat bij de beleg­gers al een tijd­je is doorge­dron­gen, dat de ethanol­hype voor­bij is, kunt u aflei­den uit de grafieken van enkele pro­du­cen­ten. We begin­nen met de 4 firma’s die we in het geciteerde jan­u­ari-artikel kort bespraken.

ADM heeft het in 2006 niet gemakke­lijk gehad, maar is nu de uit­zon­der­ing van alle andere bedri­jven die we zullen aan­halen. Na dit jaar een reeks ups-and-downs te hebben beleefd, staat het aan­deel thans bij­na 30% hoger dan in jan­u­ari ll. Dit is te verk­laren, omdat ethanol voor ADM een neve­n­ac­tiviteit was, die in de loop van het jaar is afge­bouwd en ver­van­gen door andere pro­ducten zoals sojabo­nen, maïs, tar­we en cacao. 

De onderne­m­ing Diver­sa (DVSA) heeft sinds jan­u­ari ll. het toneel ver­lat­en na de samensmelt­ing met Celunol, waaruit Vere­ni­um (VRNM) is ontstaan. De bedoel­ing was om de know-how van Diver­sa op het gebied van ethanol­fab­ricage uit stro of gras met behulp van enzymes max­i­maal in te zetten. De fusie van DVSA met Celunol heeft de zaak niet gered, spi­jtig genoeg.

Hoewel MGP Ingre­di­ents (MGPI) uit Kansas mikt op de pro­duc­tie van ethanol voor de con­sump­tie én als brand­stof, heeft het aan­deel een slecht jaar achter de rug. Blijk­baar kwa­men er niet genoeg drinkers van alco­hol bij om de voor­raden weg te werken…



Dan is er nog Pacif­ic Ethanol (PEIX) uit Cal­i­fornië. Als hij zijn belofte heeft waarge­maakt, heeft Bill Gates in dit bedri­jf 84 miljoen dol­lar gepompt, omdat hij er rotsvast van over­tu­igd was dat PEIX het zou mak­en. Bek­ijkt u de chart maar hier­boven en dan zult u begri­jpen dat die 84 miljoen van de heer Gates er nu nog maar amper 17 waard zijn. Niet dat dit voor hem een prob­leem kan zijn, behalve een minus­cu­ul vlek­je op zijn ego. 

Om aan te tonen dat boven­staande gevallen geen uit­zon­derin­gen zijn, willen we het nog even hebben over een bedri­jf dat we in ons jan­u­ari-artikel niet hebben bekeken, nl.VeraSun Ener­gy Group (VSE).

VSE opereert vanu­it South Dako­ta en stelt een kleine 200 mensen tew­erk. De hoof­dac­tiviteit is de pro­duc­tie van ethanol uit maïs en daar­naast ook biodiesel eve­nals gebruik­sklare ethanol­houdende brand­stof­fen. Die diver­si­fi­catie ten spi­jt heeft ook dit aan­deel gele­den onder de ethanolzwakte. 

En of er in de naaste toekomst nog hoop is voor ethanol als brand­stof, dur­ven we te betwi­jfe­len. Want vanu­it milieuhoek klinkt meer en meer protest tegen het omzetten van voed­sel in ethanol. Of, in een bredere con­text, het opof­fer­en van natu­urge­bieden ten gun­ste van de pro­duc­tie van bio­brand­stof­fen, waar­toe ethanol behoort naast biodiesel. Als tre­f­fende voor­beelden hebben we Brazil­ië waar het regen­woud ook moet wijken voor deze indus­trie of Indone­sië waar onver­vang­bare tur­fge­bieden gewoon wor­den afge­brand om er dan palm­plan­tages aan te leggen voor de fab­ricage van biodiesel uit pal­molie. Tegen deze en tal­loze analoge ini­ti­atieven klinkt meer en meer inter­na­tion­aal protest en niet alleen van de zijde van milieuactivis­ten. Ook in acad­emis­che krin­gen wordt gewaarschuwd voor de cat­a­stro­fale gevol­gen van deze activiteiten. 

Daarom zien we de toekomst van ethanol als brand­stof somber in. Of we gelijk hebben of dat we over­dri­jven, weten we allicht over enkele maan­den, want veel meer tijd om te her­stellen hebben de ineengestorte aan­de­lenko­ersen van boven­staande en ook van vele andere bedri­jven niet, denken we.

Jan Van Besauw 
Pub­li­cist voor US Markets

Onder­getek­ende is een gepen­sioneerde mar­ket­ing man­ag­er. Hij schri­jft voor US Mar­kets o.m. columns, nieuws­bericht­en en artike­len over diverse onder­w­er­pen. Hij heeft op het moment van schri­jven geen materieel belang of bez­it in de bespro­ken bedri­jven of beleggingsinstrumenten.