We belichten de recente prijsstijgingen van de metalen en pikken er goud en platina uit als kenmerkende gevallen .... Wat ligt aan de basis van deze enorme prijspieken? ... Is het alleen maar meer verbruik in de industrie of zit er vrees voor een crash achter? ... Ofwel de bekende vluchthaven in geval van nood of onwetendheid ... Jan neemt u mee in de wereld van Bling ... Bling ....
Een zeepbel uit goud en platina?
Edele metalen, met goud op kop, hebben de mensheid altijd al gefascineerd. In de Oudheid werden goud en zilver al ontgonnen en verwerkt tot juwelen, siervoorwerpen en muntstukken.
Goudklompje Keltisch goudgeld (stater)
Het gele metaal komt meestal voor in nagenoeg zuivere vorm (heel zelden klompjes, bijna altijd als fijn poeder, gemengd met zand) en is daardoor relatief gemakkelijk te ontginnen.
Keltisch juweel (torque) Goudstaven
Sinds de industriële revolutie van de 19de eeuw en de elektronische revolutie van de 20ste eeuw zijn er ontelbare toepassingen voor goud in diverse activiteitsgebieden, gaande van tandprotheses tot elektronica en ruimtevaart. En zilver vond ook zijn weg naar allerlei toepassingen van de fotografie en speelt daar nog steeds een voorname rol, ondanks de digitale fotografie.
Goud is heel lange tijd een internationale muntstandaard geweest. Alle regeringen beheerden goudvoorraden die dienden als tegengewicht van hun munt- en papiergeld. In 1967, zeer tot de teleurstelling van o.a. Alan Greenspan werd goud van zijn monetaire status ontheven.
Niet alleen Alan Greenspan, maar ook vele andere economen evenals beleggers, zowel grote als kleine, hebben hun geloof in het goud als ‘veilige haven’ niet verloren en we zien dan ook dat in tijden van dreigende crisissen het goud gretig gekocht wordt, met vanzelfsprekende prijsstijgingen tot gevolg.
CBOE Gold Index vanaf 1 januari 1999
Dow Jones Industrial Average Index vanaf 1 januari 1999
Hierboven ziet u onder elkaar de grafieken van de CBOE Gold Index (GOX) en de Dow Jones Industrial Average Index (DJIA) voor dezelfde periode. Ter informatie: de GOX is een op dollarbasis gewogen index gebaseerd op de aandelenkoers van 10 bedrijven, actief in de ontginning en de productie van goud.
U merkt dat de GOX in vele gevallen vooruitloopt op de evolutie van de DJIA, zoals bij voorbeeld op het einde van 1999, midden 2002 en op het einde van 2004. Maar soms hebben beide indices blijkbaar geen uitstaans met elkaar of lopen ze parallel, zoals in 2003. Een feit dat we toch in het oog moeten houden, is dat dit jaar de DJIA zich eerder in een zijwaarts kanaal bevindt en de kaap van de 11.000 maar niet kan nemen. De GOX daarentegen stoomt hemelwaarts.
Laten we het historische overzicht voor wat het is en bekijken we de situatie van vandaag.
Het valt op, dat de prijzen alle metalen sterk aan het stijgen, en dit geldt zowel voor niet-edele zoals koper, nikkel, kobalt enz. als voor de edele, o.a. goud, zilver, palladium, rhodium en platina. Vooral dit laatste zit in de lift, waarover straks meer.
Het afgelopen jaar zijn de prijzen van goud en platina resp. 18 en 19% gestegen, zodat platina nu bijna eens zo duur is als goud. Vooral de gretigheid van de (vermogende) Chinezen, Indiërs, Japanners en anderen uit het Verre Oosten naar goud en platina verklaart ten dele deze stijgingen. Maar het is in de eerste plaats de nog altijd enorm groeiende economie met name in China en ook in India die vooral aan de basis ligt van de stijgende metaalprijzen.
Platina-spons voor katalysator Juweel uit platina
Platina is nog niet zo heel lang gekend (sinds 1735), omdat het altijd voorkomt als ‘onzuiverheid’ in goud en het winnen van platina is dan ook een complex chemisch proces met veel oplossen, neerslaan, scheiden en zo meer. Zoals u hierboven ziet, heeft platina een witte zilverachtige kleur en is op dat vlak niet zo mooi als goud of zilver. Nochtans ligt het in de trend en er bestaat zelfs nagellak op platinabasis, waarvoor u voor een flaconnetje al vlug 250 euro moet neertellen. Er zijn ook plannen voor lipstick met platina, maar tot op heden is deze niet kissproof en dat worden dan dure zoentjes…
Platina is sterker en zwaarder dan goud. Een literse fles, gevuld met goud, weegt om en rond de 19,3 kilo. Bij platina is dat 21,4 kilo. Geen flesjes om even in je jaszak te steken. Het is ook harder en taaier dan goud, maar het heeft vooral de belangrijke eigenschap, dat het gebruikt kan worden in katalysatoren in de petroleumindustrie en in voertuigen. En wegens deze laatste toepassing is de platinaprijs zo sterk in de lift geraakt. Er zijn immers de strenger en strenger wordende milieuwetgevingen die katalysatoren verplichten als standaarduitrusting. Er wordt ijverig gezocht voor vervangers van platina, maar dat is nog niet voor morgen. Waarnemers denken dat de platinaprijs tegen half 2006 de 1030 dollar per ounce ( 30.773 euro per kilo) zal bereiken. En ook de goudprijs weet (nog) van geen ophouden. De prijzen van goud en platina, met in hun kielzog deze van andere edele en niet-edele metalen, zijn blijkbaar bezig een bubbel te vormen.
Tijd om een voorraadje goud en/of platina op te slaan? Daarvoor is het al te laat, denken we. Trouwens, naar onze mening zijn de recente prijsstijging van niet alleen goud en platina, maar ook van vele andere metalen, niet in de eerste plaats te zoeken in meer industrieel verbruik. Denken we ook aan wat we hiervoor al zegden over de voorkeur naar edele metalen van de Chinese consumenten. En ook vermogende Japanners, Thais, Indonesiërs en andere bewoners van het Verre Oosten dragen een serieus steentje bij in de consumptie van edele metalen voor sieraden of gewoonweg als belegging. Daarbij komt nog een bericht van de Société Générale Corporate & Investment Banking, waarin staat te lezen: ‘alle metalen die verhandeld worden op de futures markten zijn sterk beïnvloed door een enorme interesse van institutionele beleggers uit de pensioens- en sociale zekerheidssectoren.’
Dit laatste punt verklaart heel veel. Uit vrees voor een economische terugval wordt de ‘veilige haven’ weer eens opgezocht.
Als we terugkeren naar bovenstaande grafieken van de CBOE Gold (GOX) en de Dow Jones Industrial Average (DJIA) Indices, moeten we toch opmerken, dat de GOX dikwijls steeg in de aanloop naar periodes van terugval van de DJIA, maar tijdens tot na deze daling ook mee de vallei indook.
Als we terugkeren naar bovenstaande grafieken van de CBOE Gold (GOX) en de Dow Jones Industrial Average (DJIA) Indices, moeten we toch opmerken, dat de GOX dikwijls steeg in de aanloop naar periodes van terugval van de DJIA, maar tijdens tot na deze daling ook mee de vallei indook.
Al bij al is het een complexe situatie. Vele factoren jagen de metaalprijzen de hoogte in. Per regio rangschikken we die factoren als volgt:
- Het Westen (VS, Europa, Australië, Nieuw-Zeeland): nog altijd stijgend industrieel verbruik en de laatste tijd als ‘veilige haven’ om zich in te dekken tegen een mogelijke beurscrash.
- De groeiende economieën van China en India: explosieve vraag vanuit de industriële sector, evenals voor sieraden.
- Het Verre Oosten (Japan, Korea, Indonesië, Maleisië, Thailand, Taiwan enz.): industrie maar ook voor sieraden en als belegging.
Naar onze mening moeten we in deze factoren ernstig rekening houden met de vrees voor een nakende beurscrash. Daarom voegen we veiligheidshalve de goudprijs toe aan ons lijstje van indicatoren die een beurscrash kunnen voorspellen. In ons artikel Beursgeschiedenis: Hypes, crashes, waanzin: deel 6 en slot. vindt u hierover meer uitleg. Het zich zijwaarts bewegen van de DJIA is wellicht te verklaren, dat de feiten die aan bovengenoemede indicatoren ten grondslag liggen hun effect aan het krijgen zijn...
Als er zich inderdaad een bubbel aan het vormen is, dan zullen we deze de gouden en platina zeepbel noemen. Dat klinkt sjiek, toch?
Jan Van Besauw
Columnist voor US Markets
10 december 2005.
Ondergetekende is gepensioneerd, hij schrijft voor US Markets columns en financiële berichten. Hij heeft op moment van schrijven geen materieel belang of bezit in de besproken fondsen of bedrijven .