Het hart van het oude continent Europa is thans de Europese Unie (EU). Daar zwaait de Europese Centrale Bank (ECB) op het gebied van rentebeleid de scepter, wel met de hete adem van de ondernemingswereld in haar nek. Het zeer matige rentebeleid heeft de evolutie van de grondstoffenprijzen zeker niet gevolgd, in tegendeel. Om concurrentieel te blijven zal de ECB toch moeten sleutelen aan de rente. Het wordt balanceren tussen de wensen van de ondernemers en de realiteit van de grondstoffenprijzen
Commodities 5: Europa
Na de bespreking van de situatie van de commodities in Japan is het zoals beloofd de beurt aan ons eigen continent, of beter gezegd de Europese Unie.
Hierboven ziet u de kaart van de huidige EU met 25 lidstaten. DE EU heeft ca 455 miljoen inwoners (data 2004) en de oppervlakte is ca 4 miljoen km². Het Europese continent zelf telt ca 728 miljoen inwoners (cijfer van 2000) en de oppervlakte is ca 10,4 miljoen km². Qua inwoners is het Europese continent de nummer 3 na Azië en Afrika. De oppervlakte is na Australië de kleinste van de 5 continenten.
Emissie van CO2 in miljoen ton. Bron: Worldwatch Institute, 2006
We halen de kaart van de CO2-emissies er nog eens bij. U merkt, dat de EU met China ‘strijdt’ om de tweede plaats, na de VS. Dat geeft een idee van het energieverbruik in het toch relatief kleine gebied waarin wij wonen.
Bovenstaande chart toont de nu al jaren stijgende Reuters Commodity Price Index tegenover de dalende rente (rode lijn) toegekend door de Europese Centrale Bank (ECB) tot midden 2003. Dit rentebeleid heeft zeker bijgedragen tot de explosieve stijging van de prijzen van alle soorten grondstoffen, die wij aanduiden met de term ‘commodities’.
In juni ll. verhoogde de ECB haar rente tot 2,75%. Voorzitter Trichet kondigde daarbij aan, dat er niets verandert aan de rente tot 3 augustus ek., wanneer een nieuw rentebesluit wordt genomen. Trichet voegde eraan toe, dat de rente nog altijd historisch laag is. Hij beschouwt het als de hoofdtaak van de ECB het beteugelen van de inflatie en verklaart zijn rentebeleid.
We mogen stellen, dat de ECB gedurende 2 à 3 jaar gedaan heeft of haar neus bloedde wat betreft de stijgende prijzen van commodities. Kijk maar naar begin januari 2003: terwijl de Reuters Commodity Price Index (RCPI) zich duidelijk op zijn gemak voelt in een stijgend kanaal, zet de ECB een reeks renteverlagingen door. En van midden 2003 tot begin van dit jaar reageerde de ECB niet op de voortdurende stijging van de RCPI.
De achterliggende gedacht van de ECB is gekend: onder druk van Europese financiële toplui moest het geld goedkoop gehouden worden om het (geschokte) vertrouwen van de Europese verbruikers te herwinnen.
Laten we even kijken naar de grootste economie van Europa, deze van Duitsland. De index van de Duitse producenten (blauwe lijn) volgt sinds 2003 de opgaande trend van de RCPI. Dit is geen goed teken, want de goederen worden hoe langer hoe duurder en dat moet leiden tot een verzwakking van de concurrentiële posities.
De jaarlijkse groei van het bruto nationaal product (BNP) van de EU tegenover deze van de VS, Japan en de wereld toont, dat de EU op dit gebied een zwak broertje is. De ECB zou moeten inzien, dat dit niet kan kloppen voor een regio met zoveel potentieel. Een rentebeleid
is één ding, maatregelen voor het verbeteren van de concurrentiële positie is een ander ding. Een regio die zelf over relatief weinig natuurlijke hulpbronnen (commodities) beschikt, moet zich op andere gebieden uiten. We denken daarbij aan creativiteit en innovatie.
De volgende keer bekijken we de rol die de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) kan spelen met verband tot het bekampen van de stijgende commodity-prijzen.
Jan Van Besauw
Columnist voor US Markets
3 augustus 2006.
Ondergetekende is een gepensioneerde marketing manager. Hij schrijft voor US Markets columns en financiële berichten.
jan@usmarkets.nl