WELKOM INKTZWART 2009 !!!???

We staan op punt om 2009 in te duiken, een jaar waar de donker­ste wolken boven hangen die we ken­nen in onze mod­erne tij­den … Enkele speer­pun­ten zet ik voor 2009 even op een rijt­je voor u …

RECESSIE OF DEPRESSIE

USA — ENGE­LAND — EUROPA — JAPAN

De 2 grote anglosak­sis­che lan­den hebben momenteel het meest te lij­den onder de cri­sis die er nu speelt, de FED ver­laagde de rente vorige week al tot 0% en als we naar het ver­loop van de Britse Pond kijken dan ziet het er naaruit dat ook Enge­land ongeveer 6 maan­den lat­er dezelfde weg opgaat. Ook daar voorzie ik een 0% rente in de loop van 2009 waar de rente nu nog op 2% staat. Dan hebben we meteen al 3 grote regio‘s waar de rente op vri­jwel 0% uitkomt, de VS, Japan (al lang) en Enge­land. Hier in europa staat de rente nog op 2,25% maar zal ook nog veel lager moeten, alleen denk ik niet dat Trichet dezelfde weg op wil als die welke de FED wel verkoos.

Als ik kijk naar al de regio‘s dan valt het meteen op de de VS en Enge­land op dit moment de groot­ste klap­pen kri­j­gen van de cri­sis, en aangezien de FED nu maa­trege­len aan het nemen is die hun weer­ga niet ken­nen vraag ik me af hoe lang het nog zal duren voor de FED fail­li­et gaat? En of dat nog wel kan in deze mod­erne tij­den? Vooral de uit­spraak bij de ver­lag­ing van de rente tot prak­tisch 0% dat de FED elke slechte lening zal bli­jven opkopen, ook al kost hun dat meer dan 1000 mil­jard USD… Hoe fail­li­et kan een land wel niet zijn, het is vele malen erg­er dan wat er in Japan gebeurde eind vorige eeuw. Japan vecht nu al meer dan 10 jaar om er weer bovenop te komen wat tot nog toe amper lukt. Wel zal Japan hier als eerste uitkomen de komende jaren.

Maar goed, nogal ingewikkelde materie die er in feite niet meer toe doen, het leed is toch al gele­den, terug­draaien kan niet meer dus moeten we kijken naar de gevol­gen ervan die in feite voor ons veel belan­grijk­er zijn dan de oorza­ak. En de meest belan­grijke gevol­gen voor u als beleg­ger, huizen­bezit­ter en mogelijk werkne­mer zet ik hier nog een keer onder elka­ar met ook wat verwachtin­gen voor het komende jaar.

ECONOMIE

Zelf heb ik het al vak­er aangegeven, de gevol­gen zijn vergelijk­baar met de Great Depres­sion eind jaren 20 en begin jaren 30 van de vorige eeuw met de mogelijkheid dat we nu zelfs nog een stap dieper moeten dan toen. Ik zeg het al sinds 2005 dat we deze richt­ing uit zouden gaan maar de 2 jaren daarop vond men het nodig om er nog een schep bovenop te doen. Niet zomaar een schep maar een hele grote, het verni­jn zat hem in de staart ofwel er werd nog een hele grote stoot lucht in de economie geblazen in de jaren 2005, 2006 en 2007. De gevol­gen daar­van komen nu dag na dag voor­bij en die zijn niet ger­ing. Het begon met het zal wel wat min­der groeien, daar­na kwam men met er komt geen groei wat lat­er gevol­gd door een kleine krimp (Balke­nende) van 0,75% in 2009. Nu kwam Rud­ding al met 3% krimp wat dan weer werd overgenomen door Wellink. Dat is voor ons land, in Enge­land vreest men al voor 4% krimp ter­wi­jl de VS richt­ing een depressie gaat.

Veel reken­som­men heb ik niet nodig zoals velen weten, ook maar weinig tools gebruik ik om tot mijn con­clusie te komen. Waar ik op uitkom is dat er in de VS meer dan 15% werk­loosheid op komst is voor 2009, ook in Enge­land zie ik dat soort getallen wel komen in 2009. Kijk ik naar ons eigen land dan verwacht ik in de loop van 2009 een sterk oplopende werk­loosheid maar door alle regelt­jes en het moeil­ijk­er ontslaan van werkne­mers denk ik dat we in 2009 uit gaan komen op ongeveer 8 a 9% werk­loosheid, in 2010 zal dat oplopen tot ongeveer 12 a 15%. Het wordt dus een zware storm waar we doorheen moeten de komende 24 maan­den, ik moet al tot eind 2010 kijken om wat licht aan het eind van de tun­nel te zien. Dus, dat kan nogal wat veroorza­k­en bin­nen onze maatschap­pij. Zelf denk ik dat de economie in 2009 met meer dan 5% zal krimpen in Ned­er­land (ook in Bel­gië), in de VS zou het zelfs meer dan 8% kun­nen wor­den op het dieptepunt.

Zie ook deze foto met een vliegveld vol met onverkochte auto‘s die staan weg te roesten.… 
zie deze link voor de luchtfoto

UW HUIS

Eerst en vooral gaan we kijken naar de bezit­tin­gen, en dan komen we snel uit bij uw vast­goed ofwel uw huis. In de VS zijn de pri­jzen al gekelderd zoals we weten, in Enge­land is dat ook al zo met nu al een min­i­male waarde­v­er­min­der­ing van 25% gemid­deld. Regio‘s als Span­je en Ital­ië ken­nen ook al waarde­v­er­min­derin­gen van meer dan 20%.

Dat brengt ons meteen tot onze eigen regio ofwel hoe zit het in Ned­er­land? En waar staan we nu eind 2008? En waar gaan we naar­toe in 2009? Als we de instanties mogen geloven dan is er nog geen dal­ing gaande momenteel, op papi­er dus. De laat­ste cijfers dateren van novem­ber dit jaar (2008) en men spreekt van 1% dal­ing gemid­deld maar met de med­edel­ing dat er 30% min­der wonin­gen wer­den verkocht. Kijken we naar ons straat­beeld dan merken we dat natu­urlijk ook snel. U als lez­er zal wel merken dat er steeds meer huizen te koop staan en daar­van ger­aakt 80% niet eens meer verkocht. Waarom zou dat zo zijn? Als instanties nu al die vraag­pri­jzen eens door de molen halen dan zou het kun­nen klop­pen dat de pri­js optisch nog niet is geza­kt maar prak­tisch is dat ver­haal natu­urlijk al lang achter­haalt. Wan­neer iets lang onverkocht bli­jft dan komt dat omdat de bied en vraag­pri­js teveel van elka­ar ver­schillen, ofwel in aan­de­len­ter­men de SREAD is te groot. Neem van mij maar aan dat men er min­i­maal 10 en in som­mige gevallen 15% vanaf mag halen waar­door de huizen­pri­jzen tov bijvoor­beeld 1 jan­u­ari 2008 al met 10 tot 15% zijn weggeza­kt. Dat we dat nog ner­gens mogen lezen is andere koek.

En voor 2009 zie ik het niet anders, er kan makke­lijk nog 20 tot 25% vanaf. Zek­er als de economie met mas­sa ontsla­gen te mak­en kri­jgt, nooit eerder sinds de 2^e werel­door­log kri­j­gen we zo‘n ake­lige recessie die zo lang (meer dan 5 kwartal­en) zal duren. In 2009 denk ik zelf dat de economie meer dan 4% zal moeten inlev­eren. Dat betek­end meer ver­plichte verkopen door dat men het niet meer kan betal­en en min­der aankopen omdat veel mensen de finan­ciëring niet meer rond kri­j­gen. Gevolg, fors lagere huizen­pri­jzen … Dus wie wil kopen, even wachten.…

Maar, op ter­mi­jn is dit ook de enige juiste ontwik­kel­ing. We moeten er vanaf van die gekke tij­den waar men een huis kocht na het zien van een foto. Als men een huis koop moet men eerst maar eens sparen om op zijn minst 25% uit eigen zak te kun­nen betal­en. Met andere woor­den, eerst zweten en dan kopen en niet eerst kopen en dan zweten van de angst. En daar zijn we weer, de mens moet weer mens wor­den en geen consumptiemachine.

Opval­lend is dat de instanties er nu ook achter komen, vol­gens de AFM hebben banken te makke­lijk lenin­gen ver­strekt aan huizenkop­ers en te weinig aange­dron­gen op afloss­ing van de hypotheek. Van alle hypotheken is bij­na de helft afloss­ingsvrij en dat is veel te veel. Men heeft het dan over tophy­potheken waar­door de hypotheek meer waard is dan de gekochte won­ing. Als u mijn stand­punt hier­boven doorneemt, en de waarde van de wonin­gen neemt inder­daad zoveel af en die mensen ver­liezen hun werk dan weet u denk ik genoeg.

DE BEURS

Bubbels barsten, dat weten we maar velen met hebzucht helaas niet. De beursral­ly op lucht tussen pak­weg mid­den 2003 en eind 2007 spat nu uiteen, de anal­is­ten die toen hebben aangegeven dat de aan­de­len goed­koop waren op basis van K/W ver­houdin­gen moeten zich nu dood schamen. Telkens in die tijd heb ik het van de dak­en geschree­uwd, let op mensen, u weet niet wat er komt. Megaw­in­sten boek­ten de bedri­jven op wat nu bek­end staat als lucht, het kon niet op, men kon er geen genoeg van kri­j­gen. Natu­urlijk waren de K/W ver­houdin­gen laag toen want de kredi­et­bubbel groei­de dag na dag, meer geld, meer lenin­gen, meer con­sump­tie op lucht enz… Tot eind 2007 de bel­let­jes pas gin­gen rinke­len. Ein­delijk had men door dat het niet zo door kon gaan, de bubbel barst uiteen, de gevol­gen waren nog van een hogere omvang dan waar ik al jaren bang voor was.

En, het is nog lang niet klaar, ik voorzie pas een bodem in de markt zodra de Dow Jones om en nabij de 4000 pnt staat. Voor de AEX heb ik een bodem in gedachte ron­dom de 125 pnt ergens in 2009. Dus we moeten nog even door het vuur voor dat het wat beter wordt. De vraag is dan nog hoe we dat bodem­pro­ces gaan onder­gaan, een lange zijwaarts markt met een range van pakeweg 25 a 30%? Kan zek­er als de economie langer met deze prob­le­men te mak­en kri­jgt, en ik zie niet in waarom dat niet zo zal moeten zijn. De leen­cul­tu­ur is nu defin­i­tief voor­bij, dus de con­sument zal eerst moeten werken en sparen om te kun­nen spenderen. Een geheel andere fase duiken we na 2010 in, veel mensen moeten dus heropgevoed wor­den. Een fase waar ik wel mee kan lev­en hoor, zo moet het ook zijn weet u zelf ook wel.

Dus om op de beurs terug te komen, men zal een ander patroon moeten vin­den om er goed mee te kun­nen ver­di­enen. Maar, flex­i­bel zijn we gelukkig wel en red­den ons wel zolang we naar de markt luis­teren. Daarom zal US Mar­kets er alles aan bli­jven doen om met onze tijd mee te gaan.

Tot mijn erg­er­nis las ik ergens dat anal­is­ten weer aangeven dat men de aan­de­len kan kopen omdat ze goed­koop zijn, en helaas con­sta­teer ik voor de zoveel­ste keer dat men achterom kijkt in plaats van vooruit. Kijken we naar de win­sten van vorig jaar dan lijken aan­de­len inder­daad goed­koop, kijken we vooruit waar we al weten dat het zoveel slechter zal gaan, bedri­jven in moeil­ijkhe­den kun­nen komen en zelfs ver­lies gaan mak­en dan kan ik nu al zeggen dat de aan­de­len bin­nen 2 jaar heel erg duur zijn rond hun huidi­ge koersen. Dus de helft van de indices eraf halen lijkt met toch zo gek nog niet. Dus nog­maals aan de anal­is­ten, hou SVP uw mond nog een paar jaar, dan zadelt u de mensen niet op met nog meer verliezen.

HET GOUD EN DE OLIE

Grond­stof­fen zakken in elka­ar, behalve het Goud dat het nog redelijk doet en tot nog toe het best ren­deerde sinds de start van het vorige jaar. Goud is ook emotie, een vluchthaven enz… Dus, in deze barre tij­den zal het Goud wel pop­u­lair bli­jven neem ik aan. Maar toch even oplet­ten, u kunt 10 tot 15% van uw bez­it omzetten in Goud als u het kan aan­schaf­fen tussen de pak­weg 750 en 850 USD maar u moet wel reken­ing houden met enorme fluc­tu­aties, denk aan het NEP­GOUD ofwel derivaten­goud. Afgelei­de pro­ducten dus, als som­mige par­ti­jen scheef zit­ten moeten ze plots geld vri­j­mak­en en dan moet men tegen elke pri­js Goud dumpen wat men enkel op papi­er heeft, glad­strijken van posi­ties dus. Vooral als de CAR­RY TRADE erom roept met een sti­igende JPY tov de euro en de USD. Laat u daar­door niet gek mak­en, het Goud kan hier­door zelfs terug tot de 600 USD maar in feite is er dan nog niks aan de hand. Door de onrust, de vlucht en natu­urlijk de vraag naar fysiek Goud zie ik de pri­js wel oplopen tot ver boven de 1000 USD. Dus, bli­jven kopen.…

Wat de Olie betre­ft, 2008 was een jaar waar alles in zit, naar de 149 USD en terug tot onder de 40 USD. Een duidelijk­er beeld kan men niet schet­sen, de economie valt volledig stil. Men gaat van inflatie terug naar mogelijk deflatie, ook een item waar men reken­ing mee moet bli­jven houden. En, de Olie kan zelfs terug tot rond de 20 USD. Zek­er iets om in de gat­en te houden in 2009.

VAL­U­TA

De EUR kan verder aansterken tov de USD, aan de andere kant kan de JPY nog sterk­er wor­den tov de EUR en de USD. Dit zal natu­urlijk weer gevol­gen hebben voor de CAR­RY TRADES die in 2009 nog veel geld uit vele pot­ten zal graaien waar­door de ver­snellin­gen omlaag op de beurzen en grond­stof­fen zal doen inzetten. Er komen dus ook nog veel Hedge­funds in de prob­le­men, en wie weet komt er nog een MEGA Mad­off uit de kast vallen. Alle­maal zak­en waar we nog reken­ing mee moeten houden de komende 48 maand.

SOCI­AAL LEVEN

De ontwik­kelin­gen zijn der­mate ern­stig, ongek­end en onbeschi­jf­baar dat het ieder veel pijn zal doen de komende jaren. Als ieder pijn moet lij­den dan zoekt men troost en juist dat zal het posi­tieve wor­den aan wat we over­houden van deze MEGA cri­sis. De mensen gaan weer naar elka­ar toe groeien, het sociale con­tact zal zich her­stellen, het ego­isme zal wegebben. Ook het mot­to lev­en om te werken zal omslaan in het mot­to werken om te leven. 

Al bij al, het mate­ri­al­isme zal dus plaats mak­en voor mogelijk weer gezel­lige con­tacten en vriend­schap­pen die echt zijn. Dan heeft inder­daad elk nadeel plots zijn voordeel… Voor de rest… Pret­tige Ker­stda­gen en een voor zover mogelijk goed Nieuwjaar.

Guy Boscart
US Markets