Rotsvast vertrouwen brokkelt langzaam af

Het heeft even gedu­urd voor­dat ik weer eens in de pen ben gek­lom­men. Dat heeft een aan­tal rede­nen. Ten eerste kun je het inter­net niet ope­nen of je leest prob­le­men in Por­tu­gal, Ier­land, Grieken­land en Span­je (PIGS). Iedere dag ver­schi­j­nen er hon­der­den artike­len over de gevol­gen van de cri­sis en hoe we die gevol­gen proberen aan te pakken. Ten tweede omdat ik domweg geen inspi­ratie had om waar dan ook over te schri­jven omdat er hele­maal niks gebeurt dan het proberen op te lossen van iets wat niet op te lossen is met het huidi­ge beleid. Wat mij opvalt, is dat de wereldlei­ders en zijn onder­da­nen de afgelopen maan­den steeds vak­er aan het woord zijn en op die uit­sprak­en rea­geren de beurzen nu negatief. Vertrouwen zoek?

Even terug­b­likken

Sinds 2008 is er wel iets veran­derd maar niet veel. Eind 2008 waren de wereldlei­ders het er snel over eens. Alles moest anders want een kredi­et­cri­sis als deze mag nooit meer gebeuren. Mooie woor­den des­ti­jds maar al snel bleek dat er geen grote veran­derin­gen zouden komen. Dit zou het vertrouwen, dat toch al tot op een dieptepunt was beland, nog verder doen zakken. En daarom kozen de wereldlei­ders er maar weer voor de ​”zeep­helling” te bek­lim­men. Domweg omdat de andere manier te pijn­lijk zou zijn geweest. Dat er met uit­s­tel nog meer pijn zal ontstaan, nemen de lei­ders op de koop toe. Tegen die tijd dat er echte beslissin­gen genomen moeten wor­den zit­ten zijn zij al uit beeld en mogen de opvol­gers het opknap­pen. De naam ​”opvol­gers” wordt dus bij deze ver­van­gen in ​”opknap­pers”.

It’s all about money

Wan­neer iemand in de winkel iets koopt dat is afgepri­jsd van € 100 voor € 60 dan heeft deze per­soon € 40 ver­di­end.

Wan­neer er een storm over het land raast, lezen we een dag lat­er hoeveel geld dit gaat kosten. De aard­bev­ing in Japan kost 200 mil­jard dol­lar werd een tijd­je gele­den bekent gemaakt. Knap en het gaat er in als zoete koek want opeens is dat prob­leem opgelost.

In dit artikel nu eens niet de ver­halen van Grieken­land, nou ja. Een ding wil ik er wel over kwi­jt nog: In Ned­er­land wor­den we al gek bij de gedachte dat we 18 mil­jard gaan bezuini­gen in enkele jaren. De Grieken melden doo­dleuk om 78 mil­jard te gaan bezuini­gen de komende jaren. Een beet­je het­zelfde als dat AGOVV of FC EMMEN gaan roepen dat ze vol­gend jaar Cham­pi­ons League gaan spelen.

Boeren­ver­stand analyse

Aangezien nu alles om geld draait is het wel goed om eens terug te blikken wat er met geld aan de hand is. Dat geld vroeger door goud werd gedekt weet iedereen. Een pri­ma sys­teem overi­gens alleen werd het wat lastig om dit vol te houden. Er werd meer geld gedrukt dan er daad­w­erke­lijk aan goud­voor­raad aan­wezig was. Dus werd dit maar over­bo­ord gegooid in de jaren ​’70 door de VS. Het geld­drukken beviel zo goed dat we onszelf in amper 40 jaar een prachtig wel­vaart­sniveau hebben ver­strekt. Ik kan op m’n klom­pen aan­voe­len dat er nu toch iets scheef zit. Er is nu zoveel ​”virtueel” geld in omloop en nog maar 5% van de totale geld­ho­eveel­heid is nu door papiergeld gedekt. Als een kud­de wilde gnoes liepen we achter de kredi­eten aan. We maak­ten regels voor banken om ervoor te zor­gen dat het niet hele­maal mis zou gaan. We von­den en vin­den het nog steeds pri­ma dat banken tussen de 2 en 20% kas­re­serves moeten aanhouden.

Voor­beeld

Wan­neer ik € 10.000 op mijn spaar­reken­ing stort, en mijn bank hoeft maar 2% (€ 200) aan reserve aan te houden, dan groeit dit bedrag uit naar een totaal uit­staand kredi­et van € 500.000. Dit sim­pele reken­som­met­je wordt door weinig mensen begrepen en geeft direct al aan waar het mis gaat. Mijn € 10.000 wordt gebruikt om mijn buur­man een lening te ver­strekken van max­i­maal € 9800 voor de aan­schaf van een Cit­roen DS uit 1988. Buur­man hele­maal blij en hij betaalt de cit­roen deal­er € 9.800. De deal­er brengt dit bedrag weer naar de bank, toe­val­lig dezelfde bank als de mijne, en zo is mijn oor­spronke­lijke inleg al uit­ge­groeid tot € 19.800 op de bal­ans van de bank. De bank kan dit truc­je ein­de­loos uitvo­eren en de vol­gende stap is een kredi­et ver­strekken van € 9800 ‑2% = € 9600 waar­door er na 2 trans­ac­ties al € 29.400 op de bal­ans staat.

Hieron­der een tabel waaruit af te lezen valt hoe een bedrag uit kan groeien en dus ook waarom banken nu zo scep­tisch zijn over BaselI­II. Een pro­cent meer kas­re­serve betekent nogal wat voor de banken.

Dit zijn nog maar kleine bedra­gen want reken maar uit wat er gebeurt wan­neer het om miljoe­nen gaat. We hebben het zelf gedaan alle­maal en weigeren vooral­snog om in de spiegel te kijken. Gezien de iets aangescherpte regels (BaselI­II) zullen banken voorzichtiger omgaan met kredi­eten dus wor­den er andere oplossin­gen bedacht om burg­ers en bedri­jven van kredi­et te voorzien.

Nieuwe kredi­etvor­men

De finan­ciële cre­ativiteit gaat gewoon verder want nu zijn er al hedge­fond­sen die lenin­gen ver­strekken aan kleine en mid­del­grote bedri­jven. Leuk gevon­den want deze hedge­fond­sen staan onder geen enkel toezicht. In de VS kun­nen burg­ers sparen voor hun pen­sioen. De zoge­naamde 401K’s. Ze mogen zelf bepalen waarin ze dit spaargeld beleggen. Vee­lal in aan­de­len of in beleg­gings­fond­sen. Om het volk rustig te houden was het dus erg belan­grijk dat de beurzen zouden sti­j­gen sinds 2008. Wan­neer je stopt met werken vol­gt er max­i­maal 25 jaar een uitk­er­ing. Het eerste jaar ¹⁄₂₅ deel, het tweede jaar ¹⁄₂₄ deel etc etc. Wan­neer je op je 60^e stopt met werken dan is je 401K op je 85ste leeg. Wat er nu gaande is nogal cru­ci­aal in mijn ogen maar o zo logisch nu de huizen­markt hen niet verder helpt om over­waar­den om te zetten in con­sump­tief kredi­et. Veel 401K spaarders gebruiken dit spaargeld nu als onder­pand voor een lening. Finan­cieel jour­nal­ist Joanne Lip­man heeft dit onder­zocht en het blijkt dat van alle 401K spaarders er nu 30% een lening heeft lopen waar­bij hun 401K als onder­pand dient. In 2009 was dit nog 20% en vorig jaar 22%. Het aan­tal sti­jgt gigan­tisch (in 2014 30 miljoen Amerika­nen) en gaat uit­er­aard weer zor­gen voor grote prob­le­men. Ten eerste de onzek­er­heid van de aan­de­len­mark­ten en ten tweede wan­neer iemand zijn baan ver­li­est. De lening met een 401K als onder­pand dient bin­nen 60 dagen terug­be­taald te wor­den wan­neer iemand zijn of haar baan verliest.

Oploss­ing banken­prob­le­men

Ik ben van mening dat de over­he­den de gehele kredi­etver­len­ing en geld­cre­atie moeten overne­men. In ons huidi­ge stelsel werken cen­trale banken en gewone banken onafhanke­lijk van de over­he­den. Dat ze die rol niet aankun­nen is vol­gens mij nu wel klip en klaar. Banken die met over­hei­ds­geld gered wor­den zullen de kosten hier­van keurig op de burg­ers ver­halen om ver­vol­gens weer door te gaan met risico’s nemen. En geef ze eens ongelijk! De werke­lijke macht ligt nu nog bij de banken en cen­trale banken. Zij ver­zor­gen de geld­cre­atie en bepalen wat U en ik voor geld moeten betal­en. Wan­neer de over­he­den deze rol overneemt verd­wi­jnt er één belan­grijke oorza­ak en wellicht wel de belan­grijk­ste oorza­ak van het ontstaan van een finan­ciële cri­sis: de hebzucht en het con­tinu jagen op meer winst door mid­del van het nemen van enorme risico’s. Banken zullen in deze nieuwe sit­u­atie alleen nog maar winst mak­en door het ver­schil tussen de betaalde rente (aan de over­heid) en ont­van­gen rente (van de krediet­ne­mers). Voor beleggen stellen we sim­pele regels op met als doel dat banken nooit meer voor eigen gewin mogen han­de­len. Tevens ver­bieden we 90% van alle derivat­en en dat zal rust geven in de grond­stof­fen, val­u­ta en voed­sel­w­ereld. De nog lopende derivat­en kri­j­gen een aan­tal jaren om er uit te lopen zodat deze tijd­bom niet hoeft te ontploffen.

Con­clusie

Het vertrouwen is heel even wat her­steld gezien de sti­jging van de indices. Of het ons daad­w­erke­lijk iets opgeleverd heeft, is nog maar de vraag gezien de aange­wakkerde inflatie de nog alti­jd onzekere sit­u­atie bij de banken. Met de nieuwe cre­atieve kredi­etvor­men en het niet goed oplossen van de laat­ste cri­sis is de kans zeer groot dat er wederom prob­le­men ontstaan. Het vertrouwen begint langza­am af te brokke­len. Nu ingri­jpen om verder leed te voorkomen is hard nodig. Gebeurt dit niet dan hobbe­len we van de ene cri­sis in de andere en ik kan wel leukere din­gen bedenken. Zolang er geen nieuwe poli­tieke beweg­ing ontstaat die inzi­et dat er drastis­che veran­derin­gen nodig zijn gaan we nog een zeer heftige tijd tege­moet. Ik sluit af met een quote van Abra­ham Lin­coln die het vol­gende ooit zei:

De regering zou alle val­u­ta en kredi­et moeten schep­pen, ver­strekken en lat­en cir­culeren, die nodig zijn om de finan­ciële slagkracht van de over­heid en de koop­kracht van con­sumenten tevre­den te stellen. Met het overne­men van deze principes wor­den de belast­ing­be­taler enorme som­men aan rente bespaard. Het priv­i­lege van het schep­pen en ver­strekken van geld is niet alleen het hoog­ste voor­recht van de over­heid, maar het is ook de groot­ste cre­atieve mogelijkheid van de overheid.

Poets voor US Markets.