MEGA MARKTMANIPULATIE II

Robert heeft het in deze col­umn over maip­u­latie door de grote heren uit Wash­ing­ton en hij kijkt hier­bij ook weer naar het Goud … De banken en de USD …

Mega markt manip­u­latie II

Het ver­haal begint op een steeds span­nen­der jon­gens­boek te lijken. Om de beur­son­twik­kelin­gen op de juiste mérites­merites te kun­nen beschouwen, moet je intussen over meer dan para­nor­male gaven beschikken. Keer op keer wor­den beleg­gers op het ver­keerde been gezet zon­der dat er rel­e­vante infor­matie voorhan­den is. Com­plete index­en schi­eten met nooit eerder ver­toonde schom­melin­gen op en neer. Zo langza­mer­hand lijken we de lijken van Amerika’s lei­dende finan­ciële insti­tuten al weer achter ons te willen lat­en, in weer­wil van het feit dat inmid­dels één op de 10 Amerika­nen z’n hypotheek niet meer kan betal­en, vier op de tien met onder­waarde op hun huis vs.versus hypotheek opgescheept zit­ten, de werk­loosheid voort­den­dert en één op de tien weer op food­stamps leeft. 

Ondanks heli­copter­He­li­copter Ben’s drops of tril­lions of dol­lars en Hen­ry Paulson’s smart jug­gling bleek er tegen deze tsuna­mi ramp­spoed geen kruid gewassen. Nog slechts enkele maan­den gele­den werd gevreesd dat de dol­lar met groot gemak verder naar het zuiden zou afreizen. Tot op heden is dat niet gebeurd en vooral­snog lijkt dit ook nog niet te gebeuren. 

Washington’s blauw­druk

Om te voorkomen dat de rol van de dol­lar als reserve­va­l­u­ta in de wereld zou wor­den afge­serveerd – immers hier­mee kan de V.S. de schuld­prob­le­men onge­lim­i­teerd bli­jven exporteren – acht­en Amerika’s finan­ciële autoriteit­en insti­tuten het pri­or­iteit I om coûte que coûte te voorkomen dat met alle geld­ver­slin­dende maa­trege­len ook het vertrouwen in de dol­lar zou wor­den weggespoeld. 

Papi­er kun je ein­de­loos bli­jven bij­drukken maar goud kun je niet ein­de­loos bli­jven aanmaken.
Om die reden moest de pri­js van het goud als inter­na­tionale finan­ciële barom­e­ter beslist onder con­t­role bli­jven. Dat gebeurde al vanaf het moment dat Robert Rubin (afkom­stig van Gold­man Sachs – eens Amerika’s groot­ste invest­ment bank maar sinds kort omge­doopt tot gewone bank) onder Clin­ton min­is­ter van Finan­ciën werd. Om dit beleid ade­quaat te kun­nen voortzetten, was het logisch dat soon­er or lat­er Hen­ry Paul­son (eve­neens afkom­stig van Gold­man Sachs) dit min­is­terie zou komen ver­sterken om de goud­pri­js nu defin­i­tief in het gareel te kun­nen houden. Immers, tij­dens de inter­lude van Rubin naar Paul­son was het goud de goud­pri­js flink opgelopen.

Rubin’s rol

Rubin werk­te in de jaren ​’90 voor Gold­man Sachs in Lon­den, in de tijd dat de rente flink hoger was, var­iëren­var­iërend tussen 6% — 10%. Hij was daar o.m.nder meer belast met goud­trans­ac­ties. Rubin liet GS Gold­man Sachs goud lenen van de cen­trale banken, want verkopen mocht­en die banken niet. De leen­rente bedroeg slechts 1% of bij­na voor niets. Zolang de pri­js van het goud niet steeg, bleven de rentekosten bij­na ver­waar­loos­baar. Het op de markt bren­gen van het goud bracht de pri­js omlaag. Andere insti­tuten vol­gden dit ​‘kun­st­je’. Rubin bleef hier­mee door­gaan, ook toen hij als CEO van Gold­man Sachs was aange­tre­den. Na een aan­vanke­lijk goud­pri­js­gemid­delde tussen $ 350 en $ 400 ging de pri­js in 1997 naar $ 250 — $ 300 per ounce (Rubin effect?) De goud­pri­js bleek dus goed onder druk te kun­nen wor­den gehouden. Deze meth­ode heet de lynch­pin (zoi­ets als voetan­gel) van de goud­markt te zijn. Bul­lion banks als Gold­man Sachs en JPMorgan/​Chase wer­den intussen aange­duid als the Gold Cartel.

Crooky trad­ing

De han­del­wi­jze van dit kar­tel werd recent door een aan­tal bek­ende Fed crit­i­ci nage­gaan op de COMEX (Com­mod­i­ty beurs). Daar kon wor­den vast­gesteld dat er in de maand juli – net vóór­dat de goud­pri­js opeens hard onderuit ging en terug belandde op het huidi­ge niveau – bij de eerder ver­melde banken slechts 7.787 short con­tracten (één con­tract staat voor 1.000 ounces) uit­ston­den. In augus­tus bleken deze banken opeens in het bez­it van 86.398 shorts te zijn. Dat is elf keer zoveel in zo’n dunne markt! 

Deze ingreep was nodig om de val van Fred­die Mac en Fan­nie Mae met lia­bil­i­ties van $ 5.400 mil­jard dol­lar ​‘voor het front’ te kun­nen accom­mod­eren. Ver­vol­gens is ook gekeken naar de val van het goud in mei 2006 toen de goud­pri­js ook totaal onverwacht een val van $ 150 maak­te. Dat bleek toen ​‘nodig’ om de te snel oplopende inflatie te bezw­eren, trouwens even­zo als in juli j.l.ongstleden. Zow­el Gold­man Sachs als JP Mor­gan maak­ten bei­de keren een smak geld, ter­wi­jl nage­noeg alle beleg­gers in goud en in andere com­modi­ties het nakijken hadden! 

Juist vanaf het moment van de omslag bleek de vraag naar fysiek goed in het derde kwartaal met een omzet van $ 32 mil­jard dol­lar (45% sti­jging vergeleken met het daaraan vooraf­gaande kwartaal) ver­reweg de sterk­ste sti­jging aller tij­den te zijn, zo bleek uit een opgave van de World Gold Coun­cil (WGC).

Banken­wan­del

Tot mid­den jaren ​’90 wer­den de cen­trale banken geza­men­lijk geschat op een bez­it van een slordi­ge 30.000 ton goud. Intussen wordt geschat dat deze voor­raad met meer dan de helft is ges­lonken, zon­der dat zulks overi­gens kan wor­den vast­gesteld. Deze voor­raad van wat er nog van over is, is vitaal om de goud­pri­js in bed­wang te houden. Daar­bij in gedacht­en houdend dat de mark­tvraag naar goud (mijn­goud + scrap) het aan­bod met meer dan 1.000 ton per jaar over­schri­jdt! Bevreemd­ing wekt dat de cen­trale banken geen goud­boekhoud­ing meer over­leggen. Soms wordt de indruk geves­tigd dat men over een dubbele voor­raad beschikt: het goud in de kluis + het uit­geleende goud. Als je het uitleent, ligt het nor­maal gespro­ken niet meer in de kluis!

Zon­der toestem­ming van het Con­gress mag er geen gram van de veron­der­stelde 8.133,5 ton goud in Fort Knox verkocht wor­den. Ner­gens staat dat het niet mag wor­den uit­geleend of geswapt tegen een andere asset. Duidelijkheid hierover wordt nauwelijks ver­strekt. De laat­ste keer gebeurde dat door Alan Greenspan in 1998, toen hij moest getu­igen voor het Con­gress. Alles wat hij kwi­jt wilde was: ​‘cen­tral banks stand ready to lease gold in increas­ing quan­ti­ties, should its price rise’. De Aus­tralis­che cen­trale bank druk­te zich in 2003 zo uit: ​‘for­eign cur­ren­cy reserves and gold are held pri­mar­i­ly to sup­port inter­ven­tion in the for­eign exchange mar­kets’! In juni 2005 benadruk­te William S. White (hoofd van de Mon­e­tary and Eco­nom­ic Depart­ment of the Bank of Inter­na­tion­al Set­tle­ments in Basel het zo: ​‘one of the five main pur­pos­es of cen­tral bank coop­er­a­tion is the pro­vi­sion of inter­na­tion­al cred­its and joint efforts to influ­ence asset prices – espe­cial­ly gold and for­eign exchange – in cir­cum­stances where this might be thoughtful’. 

De manip­u­laties via de COMEX zijn onder de loep gelegd met een glasheldere con­clusie. De direc­tieven tot bespel­ing van de goud­markt zijn afkom­stig van de President’s Work­ing Group on Finan­cial Mar­kets, beter bek­end als de Plunge Pro­tec­tion Team (bestaande uit de pres­i­dent, de min­is­ter van Finan­ciën, de Fed, de Com­modi­ties Futures Trad­ing Com­mis­sion (CFTC) en de Secu­ri­ties Exchange Com­mis­sion (SEC). Het strin­gente onder­scheid tussen uitvo­erders en toezichthoud­ers is hier ken­nelijk niet van toepassing! 

De blauw­druk voor de regering in Wash­ing­ton bestaat eruit om de mark­t­toon mid­dels de index futures direct te kun­nen beïn­vloe­den. Dat betre­ft de beurs, de com­mod­i­ty mark­ten en de edel­metaal­markt in het bij­zon­der. Een en ander werd onlangs beves­tigd door de Britse Finan­cial Times. Deze inter­ven­ties of manip­u­laties zullen straks te boek staan als the biggest finan­cial sto­ry of our life­time. Dat is dan nog eufemistisch uitgedrukt!

Goud­pri­js niet langer func­tie van vraag en aanbod

Wan­neer short sell­ers hun posi­ties ver­groten als de pri­js sti­jgt en vooral wan­neer deze snel en sterk sti­jgt, is er sprake van manip­u­latie. Nor­maal gespro­ken doet dit fenomeen zich nooit voor gezien de hier­aan ver­bon­den risico’s. Voor de finan­ciële autoriteit­en spe­len deze risico’s geen rol, omdat ze met hun ​‘poten­tieel’ de markt alti­jd op de knieën kri­j­gen. De com­modi­ties moesten flink naar bene­den gezien het inflatierisi­co. De beurs mocht niet al te veel dalen! Waar nor­maal gespro­ken de pri­js de func­tie van vraag en aan­bod vervult, wordt deze mark­t­func­tie door de over­heid overgenomen. Lev­er­ing vin­dt nooit plaats, omdat posi­ties tijdig wor­den doorg­erold. Op die wijze is er sprake van ​‘price man­age­ment’, of anders uitge­drukt: ​‘gold is instru­men­tal to mar­ket manip­u­la­tion’. Bijgevolg is er dit jaar voor het eerst sprake van een lagere ter­mi­jn­pri­js en een hogere (pre­mie!) spot­pri­js! In vak­jar­gon heet dat back­war­da­tion. Daarmee staat het sig­naal vol op rood! (zie col­umn vol­gende week).

De vol­gende anek­dote doet de ronde: een huisvrouwt­je dat nog een pond­je varkensvlees nodig heeft, komt bij toe­val langs twee slagers. De één adver­teert met een pond voor $2.99 maar blijkt intussen uitverkocht te zijn. Dus gaat ze naar de vol­gende slager die het­zelfde pond­je aan­biedt voor $4.99. Zij zegt: ​‘hoe kan dat, uw buur­man biedt het aan voor $ 2.99 per pond?’ Zegt de tweede slager: ​‘waarom koopt u het dan niet bij hem?’ Dan zegt zij dat hij uitverkocht is. Waarop de tweede slager antwo­ordt: ​‘wan­neer wij uitverkocht zijn, hangen we ook een bor­d­je op met $ 2.99!’ Dat huisvrouwt­je kun je vergelijken met de beleg­ger van vandaag.

Wet­telijk vereist is dat de short sell­er voor 90% dekking kan lat­en zien. De CFTC blijkt echter nog nooit één dergelijke m a r k t i n g r e e p te hebben gecon­troleerd! Van­daar dat sprake is van price man­age­ment of gewoon pri­js­ma­n­ip­u­latie, waar­bij de fysieke goud­markt als het ware wordt uitgerookt!

Ongek­end snelle kredietexpansie

De geld­ho­eveel­heid is de laat­ste 75 dagen van $ 932 mil­jard dol­lar geste­gen naar $ 2250 mil­jard dol­lar. Deze sti­jging is vooral het gevolg van de opkoop van zgn. tox­ic bank assets, die eigen­lijk opgekocht had­den moeten wor­den met de $ 700 mil­jard dol­lar die door het Con­gress ter beschikking waren gesteld. Er wordt hier­van door de Fed geen enkele reken­schap gegeven, bijvoor­beeld inza­ke de verkre­gen (sterk afge­waardeerde) onder­pan­den, hoewel het gaat om geld van de belast­ing­be­taler. Zoals eerder gemeld heeft Bloomberg dit gebrek aan infor­matie aangekaart en dit dreigt nu in een belan­grijk pro­ces uit te monden.

Andere goochel­trucs

Zo kan de Fed ook via zgn.zogenoemde repur­chase agree­ments’ (zon­der reële zek­er­hei­dsstelling) de geld­ho­eveel­heid ver­groten door lenin­gen met een niet langer gewild (tox­ic) onder­pand op te kopen. Deze kasstroom zou ver­vol­gens de banken weer uit het moeras moeten trekken, zodat ze weer lenin­gen kun­nen en dur­ven verstrekken. 

Tegelijk wordt er ook gew­erkt met reverse repur­chase agree­ments. Een meth­ode om de geld­ho­eveel­heid weer te verkleinen door ont­van­gen Treasury’s (kort lopende staat­soblig­aties) aan de banken te verkopen, zodat de kasstroom weer richt­ing de Fed gaat. De Fed had deze Treasury’s gekocht met nieuw aange­maakt bankpa­pi­er. Zo wor­den er twee vliegen in één klap gevan­gen: de uitzetting van de geld­ho­eveel­heid wordt ver­huld, ter­wi­jl de risico’s aan de belast­ing­be­taler wor­den doorgegeven. Men spreekt hier van social­iz­ing bank losses. 

Zo zijn/​is er nog een aan­tal andere trucs, diedat gezien de tech­nis­che uiteen­zetting in dit kad­er buiten beschouwing zul­len­zal bli­jven, maar wel aan­lei­d­ing zij­nis voor meer dan gefron­ste wenkbrauwen. Deze goochel­trucs belopen teza­men meer dan $ 1200 mil­jard dol­lar, althans voor zover nu bek­end is. 

Dow niet onder de 8000 punten

Door de rente in rap tem­po terug te bren­gen, wil de Fed tegen de laagst denkbare rente de geld­ho­eveel­heid richt­ing de banken bli­jven voe­den. Aldus om te voorkomen dat ze nog verder in het slop rak­en. In dat kad­er wordt een Dow van 8000 pun­ten – of een AEX op basis van de huidi­ge euro/​dollar pariteit van 227 – als vertrouwens­drem­pel beschouwd. 

Sti­jging van de dollar

Vanaf 15 juli j.l.ongstleden begon de Trea­sury mid­dels het ESF (Exchange Sta­bi­liza­tion Fund, onlangs om stille rede­nen omge­doopt tot Exchange Sta­bil­i­ty Fund) mil­jar­den euro’s te verkopen om dol­lars van overzee terug te kopen. Hier­mee werd de koers van de dol­lar opgevi­jzeld, met ste­un van de terug­draaiende car­ry trades en de liq­ui­daties door hedge funds in Azi­atis­che fond­sen en com­modi­ties. Het fail­li­et van de cred­it default obligationscdo’s had intussen voor een ver­damp­ing van ongeveer 2500 mil­jard op de beurzen gezorgd. 

Het net­to resul­taat is dat de dol­lar out of the blue weer kon­ing onder de valuta’s is gewor­den (beter: ver­wor­den). Toe­val­lig heeft dat ook een gun­stig effect op de naked (ongedekt) sell­ing van edel­met­al­en op de COMEX, de ​‘vriend’ van de Fed. Zolang de dol­lar kun­st­matig hoog wordt gehouden, bli­jft het edel­metaal kun­st­matig laag. Het goud is in andere valuta’s (euro) wel geste­gen van­wege de dal­ing van die valuta’s ten opzichte van de dol­lar. Ook de Chinezen hebben een hard hoofd in deze ​‘goede afloop’ en zetten in op goud nu het nog relatief goed­koop is! Hun verwacht­ing: cash wordt trash zolang de V.S. niet met een long-term sus­tain­able finan­cial pol­i­cy afkomen. Amerika­nen zullen eerst eens moeten leren sparen in plaats van lenen. 

Fed houdt volledi­ge controle

Om kort te gaan, blijkt de Fed nu de volledi­ge con­t­role te bezit­ten over de val­u­ta­mark­ten, de com­mod­i­ty mark­ten als ook de aan­de­len­mark­ten. Elke gewen­ste aan­pass­ing kan op dag­ba­sis plaatsvin­den. Het enige dat nodig is, is het ope­nen en sluiten van de dol­lar­tap. Er is echter één ​‘prob­leem­p­je’. Gezien de over­hang van ver­sneld negatief economisch nieuws staan beleg­gers niet in rot­ten­ri­jen van drie te drin­gen om weer in de beurs te stap­pen, vooral ook omdat deze volledig afhanke­lijk is gewor­den van de over­heid. De beurs staat en valt wellicht met de aankomende cijfers van de verzek­er­aars. Blijken die mee te vallen dan zal zich dat tijdelijk in een posi­tief beurssen­ti­ment kun­nen ver­tal­en. In het andere geval dreigt daarmee de bodem opnieuw uit de markt te vallen! Insol­vente verzek­er­aars bieden immers even weinig soe­laas als insol­vente banken. Als par­ti­c­uli­er kun je hier niet zo makke­lijk wegren­nen met je tegoed.

Kiezen uit twee kwaden

• de Fed kan door ad libi­tum geld in de markt te pom­pen­pom­pen de aan­de­lenko­ersen opja­gen, maar deze meth­ode is hoogst inef­fi­ciënt en buitenge­woon kostbaar 
• beter is om een opgaande mark­t­be­weg­ing te bew­erk­stel­li­gen mid­dels het gefaseerd en soms ste­vig open­zetten van de geld­kraan; tegelijk echter zet dit het vertrouwen in de dol­lar weer onder druk, ver­taald in een extra opwaartse druk op de goud­pri­js; dat is weer niet goed voor de short sell­ers op de COMEX. 

Pijn­lijke escape

Als ver­loss­ing bestaat er geen echte deus ex machi­na of ont­knop­ing. Gezien de immense geldsmi­j­ter­i­jen ontkomt men uitein­delijk niet aan een afwaarder­ing van het papiergeld. Alleen dan kan het vertrouwen in een nieuwe en hopelijk ook ​‘groenere’ economie weer groeien. Hoe langer de Fed de goud­pri­js onder druk houdt, hoe grot­er de kans op nog verder oplopende span­nin­gen in de finan­ciële mark­ten. Er komt een point of no return. Voort­durende kap­i­taal­in­jec­ties zullen uitein­delijk het deflati­esce­nario omzetten in dat van een hyper­in­flatie. Nobel­pri­jswin­naar en adviseur van het Chi­nese Polit­buro Robert Mundale waarschuwde vorige week dat Ameri­ka regel­recht op een ramp afstevent als het beleid niet onver­wi­jld wordt gewijzigd.

Inter­es­sant is dat voor­dat Bernanke Fed pres­i­dent werd, hij al in meerdere toe­sprak­en open­lijk had aangegeven een opwaarder­ing van het edel­metaal voor te staan als mid­del tegen een hypo­thetis­che totale ineen­stort­ing van de economie, zoals dat ook gebeurde onder Roo­sevelt in 1934. Na een plotse con­fis­catie van alle goud werd de goud­pri­js opge­waardeerd van $ 20,67 naar $ 35 per ounce en vond er even plots een deval­u­atie van de dol­lar plaats met 41%. De uit­staande schulden wer­den bijgevolg 41% min­der waard, ter­wi­jl alle ver­mo­gens­be­stand­de­len zoals vast­goed, aan­de­len, grond­stof­fen etc​.et cetera daar­ente­gen ste­gen. Hui­seigenaren zagen tegelijk hun schuld met dit per­cent­age ver­damp­en. Natu­urlijk, de pri­js was wel een opflakkeren­detoen­e­mende inflatie maar deze was van korte duur. Door het toegenomen vertrouwen begon de beurs weer moed te vat­ten. De lan­den die dit nalieten w.o.aaronder Ned­er­land bleven in de depressie hangen tot­dat ook zij over­stag gin­gen (1936).

Stel dat 40% van de huidi­ge uitzetting van de geld­ho­eveel­heid zou wor­den geneu­traliseerd, dan zou de gemon­e­tiseerde waarde van het goud vol­gens knappe kop­pen uitkomen ergens tussen US$ 6.000 en US$ 8.000 per ounce. Hier­mee zou dan opnieuw een soort Gouden Stan­daard in het lev­en wor­den geroepen. Alleen op deze wijze zouden hor­ror scenario’s als deflatie en hyper­in­flatie achter­weg kun­nen bli­jven door­dat de sur­plus geld­ho­eveel­heid als het ware wordt opge­zo­gen. Er vin­dt dan een natu­urlijk saner­ing­spro­ces plaats. 

Maar hoe verkoop je dat een vaat­je olie lin­eair gezien ook tien maal de huidi­ge pri­js gaat kosten! Welke politi­cus durft een dergelijk besluit voor z’n reken­ing te nemen? Of moeten we miss­chien leren lev­en met een gedeel­telijke gouden stan­daard? Er zal ongetwi­jfeld getra­cht wor­den dit ​‘gruw’ vooral­snog maar even vooruit te schuiv­en. Ofschoon opval­lend genoeg ook anal­is­ten van JP Morgan/​Chase en Citibank rep­pen van een onver­mi­jdelijke deval­u­atie en goud­pri­jssti­jging. Let wel: JPM/CJP Mor­gan Chase is nota bene naast Gold­man Sachs en HSBC de groot­ste spel­er op de COMEX.

Robert Bron­cel
voor US Markets