JONGSTE MARKTSIGNALEN

Onverwacht bleek het aan­tal nieuwe wonin­gen (vooral apparte­menten) in de maand feb­ru­ari in de VS met 22,2% fors te zijn geste­gen. Dat lijkt op zich goed nieuws ware het niet dat deze activiteit vergeleken met een jaar eerder niet­temin met 47,3% is gedaald.

JONG­STE MARKTSIGNALEN

De huizen­markt
Onverwacht bleek het aan­tal nieuwe wonin­gen (vooral apparte­menten) in de maand feb­ru­ari in de VS met 22,2% fors te zijn geste­gen. Dat lijkt op zich goed nieuws ware het niet dat deze activiteit vergeleken met een jaar eerder niet­temin met 47,3% is gedaald. Voorts wordt de sti­jging toegeschreven aan de relatief zachte win­ter van dit jaar. Boven­di­en moeten bouw­ers wel bli­jven bouwen, ook al verkopen ze niet. Voor het eerst was er eve­neens sprake van een sti­jging met 3% van het aan­tal nieuwe aan­vra­gen. De eerste nieuwe zwaluw in een markt zon­der noe­menswaardi­ge vraag en een overvloed aan aan­bod? Naast het ​‘fraaie’ banken­nieuws in de afgelopen dagen was een en ander voor beleg­gers vol­doende reden om alvast mas­saal in bouw- en bankaan­de­len te stap­pen. Ook in het casi­no zie je spel­ers aan de roulet­tetafel op zwart gaan spe­len nadat de ​‘tombo­la’ eerst vele malen achtereen op rood had ges­taan. Een andere onder­bouwing ont­breekt vooralsnog! 

Tevens werd bek­end gemaakt dat het aan­tal fore­clo­sures (uitzetting wegens wan­be­tal­ing) van hui­seigenaren het afgelopen jaar was opgelopen naar ca. twee miljoen. Vol­gens Crédit Suisse kan dit aan­tal de komende jaren verder oplopen naar een slordi­ge tien miljoen. Een en ander zal bijgevolg nog tot de nodi­ge mark­taan­passin­gen aan­lei­d­ing geven.

Nieuw­ste ​‘hype’ in de VS: hui­seigenaren ​‘krak­en’ (betal­en geen rente + afloss­ing meer) hun eigen won­ing, zodra de hypotheek ​‘nat’ staat (huis = min­der waard dan hypotheek) tot­dat fore­clo­sure vol­gt. Met de opge­bouwde reserves (mede vanu­it andere bron) hoopt men dan het eigen huis voor een ​‘prikkie’ te kun­nen terugkopen. Aangezien de banken als gevolg van de grote ​‘toe­stroom’ van wan­be­talin­gen hun fore­clo­sures pas 6 – 12 maan­den nadi­en kun­nen uitvo­eren, kri­j­gen deze ​‘hui­seigenaren’ nog even de tijd voor­dat hun uur heeft ges­la­gen. Hoe langer deze inter­val en de pri­js verder is ingeza­kt, hoe grot­er het voordeel bij terugkoop. 

De finan­ciële markt
Tot dus ver weigeren banken hun ​‘tox­ic assets’ af te waarderen naar de huidi­ge bied­pri­jzen. Er zijn intussen diverse par­ti­jen w.o. hedge funds, die wel inter­esse hebben om deze pro­ducten te kopen maar wel voor de pri­js die zij aan­nemelijk vin­den. Deze pri­js ligt ver­af van de waarde waar­voor de banken deze gedrocht­en wensen aan te bieden. Logisch omdat een verdere afwaarder­ing de banken nog verder onder water zet. Belei­ds­mak­ers koesteren intussen angst voor mas­sale insol­ven­ties en zoeken naar mid­de­len om dit ​‘afval’ niet verder in pri­js te lat­en zakken. Op deze wijze wordt het prob­leem echter niet opgelost. Saner­ing van deze assets staat aan de wieg van een herstel.

Dit prob­leem bli­jft niet beperkt tot de VS. Ook in de UK begint het water tot aan de lip­pen te sti­j­gen. Nog niet eerder is de twi­jfel over de kredi­et­waardigheid van de Britse banken zó groot geweest. Dit is o.m. zicht­baar aan de spread tussen de LIBOR – Lon­don Inter­bank Offered Rate — en de verwachte renteniveaus op de kap­i­taal­markt. Alleen voor zeer korte tijd (dagen) kun­nen banken nog geld lenen. Ook hier doet zich het­zelfde euv­el voor van de grote ​‘afs­tand’ tussen bied- en laat­pri­jzen van de tox­ic assets of anders: deze han­del ligt eve­neens gewoon stil. De ver­houd­ing tussen kredi­etschuld en het BBP ligt in de UK nog ongun­stiger dan in de VS. Van­daar dat pre­mier Brown zich als voor­ma­lig ​‘ongezien’ min­is­ter van Finan­ciën grote zor­gen maakt. Hij mag zich deze ontwik­kel­ing per­soon­lijk terecht aantrekken.

Het tromgerof­fel vooraf­gaande aan de komende G‑20 meet­ing op 2 april aanstaande is bedoeld om de mark­ten in de eerste plaats een beet­je tot rust te bren­gen. De beurzen hebben hierop alvast een ​‘voorschot­je’ genomen. Overi­gens zal men tot die datum toch wel even de kat uit de boom willen kijken, vooropgesteld dat zich tussen­ti­jds geen nieuwe ramp­spoed voor­doet. Op deze meet­ing zal de toon moeten wor­den gezet op welke wijze en met welke mid­de­len deze cri­sis gecoördi­neerd te lijf zal wor­den gegaan. Indi­en hierover geen con­sen­sus wordt verkre­gen, is het niet ondenkbeeldig dat de cri­sis verder uit­diept. De ver­ant­wo­ordelijkheid van de G‑20 kent thans let­ter­lijk geen gren­zen meer! 

De val­u­ta­markt
De Zwit­serse nationale bank (SNB) heeft vorige week voor het eerst inge­grepen om de frank naar bene­den te drukken. Dit optre­den geeft voed­sel aan de gedachte dat ook andere nationale banken (bijvoor­beeld Japan, maar ook andere naties) dit voor­beeld zouden kun­nen vol­gen om hun export te bevorderen. Dit draagt natu­urlijk niet bij tot een verdere inter­na­tionale aan­pak en zou kun­nen eindi­gen in de deval­u­atie van diverse andere muntsoorten. 

Chi­na heeft intussen op haar investerin­gen in o.m. Fan­nie Mae, Fred­die Mac en AIG een ver­lies gele­den van bij­na 80 mil­jard dol­lar. Dit opgeteld bij het ver­lies als gevolg van de gedaalde dol­lar en de gedaalde waarde van Amerikaans schuld­pa­pi­er komt het ver­lies totaal op meer dan 200 mil­jard dol­lar. Dit ont­lok­te de Chi­nese pre­mier Wen Jiabao tij­dens een per­scon­fer­en­tie vorige week de uit­spraak: ​‘To be hon­est, I am defi­nate­ly a lit­tle wor­ried. We have loaned huge amounts of mon­ey to the Unit­ed States, so of course, we have to be con­cerned. We hope the US hon­ors its word and ensures the safe­ty of our assets and take mea­sures to guar­an­tee its good credit’. 

Kor­tom, de Chi­nese pre­mier maakt zich terecht zor­gen over de grote som­men uit­geleend geld aan de VS en hoopt dat dit land vol­doende maa­trege­len weet te tre­f­fen om hier­voor borg te staan. Het behoeft geen betoog dat hij aan Oba­ma wilde duidelijk mak­en op te houden om ​‘onge­ge­neerd’ aange­maakt papiergeld in bodem­loze put­ten te storten. Het vertrouwen in Amerikaans over­hei­dspa­pi­er wordt op deze wijze totaal onder­mi­jnd, met als gevolg verdere waardedal­ing en rentestijging. 

Een ander Chi­nees sig­naal vormt het grootschalige stim­u­ler­ing­spro­gram­ma van totaal bij­na 1.000 mil­jard dol­lar, reeds zicht­baar in grootschalige aankopen op de grond­stof­fen­markt met name in kop­er (lief­st 283.461 ton). Dit geld is niet langer beschik­baar om Amerikaanse schulden te financieren en moet gevol­gen kri­j­gen voor de rente in Ameri­ka. Een hogere rente is wel het laat­ste zetje voor een reeds terug­val­lende economie. Het is vooral aan Chi­na te danken dat een belan­grijke graad­me­ter als de Baltic Dry Index lijkt uit te bode­men. In dit kad­er is het ook goed te let­ten op de ontwik­kel­ing van de Amerikaanse han­dels­bal­ans die nu sterk terug­valt als gevolg van instor­tende handelsvolumes.

Sin­ga­pore verwacht een verder toen­e­mende zwak­te op de inter­na­tionale val­u­ta­markt gepaard aan een sterk neer­waartse economis­che cyclus, die min­stens nog drie jaar zal aan­houden. Met name zwakke munten als de dol­lar en het Britse pond zouden moeten wor­den geme­den ​‘als de pest’, werd er bij gezegd door de directeur van de Gov­ern­ment of Sin­ga­pore Invest­ment Corp. (GSIC). De euro werd in dit rijt­je won­der­wel niet genoemd.

Rus­land heeft in het kad­er van de komende G‑20 meet­ing in Lon­den op 2 april aange­dron­gen op nieuwe inter­na­tion­aal erk­ende stan­daards voor een even­wichtig macro-economisch en finan­cieel beleid, dat als bindend zou moeten gelden voor de lead­ing world economies. Een en ander zou z’n neer­slag moeten kri­j­gen op de ver­schil­lende val­u­ta­pariteit­en, zodat aller­lei oneven­wichtighe­den zoals we die nu ken­nen zich niet meer kun­nen voor­doen. Dit zal ongetwi­jfeld nog een brug te ver zijn. 

Het IMF daar­ente­gen voelt meer voor ​‘quan­ti­ta­tive eas­ing’ (onge­lim­i­teerd geld bij­drukken) onderge­bracht in een nieuwe mon­di­ale ​‘super val­u­ta’ in de vorm van zgn. Spe­cial Draw­ing Rights (Spe­ciale Trekkingsrecht­en) om zo aan de huidi­ge cri­sis een halt te kun­nen toeroepen. Deze actie wordt onder­s­te­und door zow­el het Amerikaanse als het Britse min­is­terie van Finan­ciën. Economen waarschuwen even­wel voor een ons­tu­it­bare inflatie als gevolg hier­van. Je mag ​‘vrezen’ dat de rest van de wereld hier­bij niet zal staan te juichen en eerder zal zeggen dat de VS en de UK maar hun eigen boon­t­jes moeten doppen, zon­der de rest van de wereld in hun val mee te slepen.

De Amerika­nen hebben trouwens al wel het een en ander uit te leggen nu hun begrot­ing­steko­rt al dreigt uit te lopen naar 12% van het BBP, zon­der dat het eind in zicht is. Een ongeremde sti­jging van de geld­groei gaat nu een­maal vooraf aan sti­j­gende inflatie. Het ver­rader­lijke van de huidi­ge mon­e­taire poli­tiek is het overtrekken van deze groei en daar­door het vertrouwen juist afneemt. Intrin­siek wijst dit op zulke onpret­tige vooruitzicht­en als:

• verdere depre­ci­atie van de munt met hogere import­pri­jzen en als gevolg daarvan 
• sti­j­gende inflatie = afne­mende koopkracht 
• val­u­ta­con­t­role voor Amerika­nen die niet langer hun geld ​‘buiten­gaats’ mogen park­eren en 
• mogelijk voor buiten­lan­ders die hun winst in de VS dienen te laten
  meer belastingen 
• sti­j­gende rente 
• verder oplopende werkloosheid 
• ‘capit­u­latie’ van de vast­goed­mark­ten (res­i­den­tieel en commercieel) 
• een ​‘bul­let bull mar­ket’ als gevolg van sociale onrust 

De edel­metaal­markt
Meest recente en belang­wekkende ontwik­kel­ing: de back­war­da­tion van het zil­ver. Intussen blijkt de COMEX hierop inge­spron­gen te zijn door de voor­raden zil­ver sterk te verhogen.
Gezien het feit dat de US Mint de muntverkoop heeft moeten stop­pen bij gebrek aan voor­raad, lijkt het dat de COMEX zow­el hier de zil­ver- als goud­voor­raad heeft ​‘opge­haald’.
Zo werd een sti­jging van de goud- en zil­ver­pri­js wederom voorkomen.

Verder is opval­lend dat de aan­de­lenko­ersen van de mijn­bouw­fond­sen nog steeds flink achter zijn gebleven bij de sti­jging van het fysieke goud- en zil­ver­pri­js. Dit had vooral te mak­en met de flink geste­gen oper­a­tionele kosten, niet in de laat­ste plaats als gevolg van de sterk geste­gen oliepri­js vorig jaar. Intussen is die pri­js met tweed­erde terug­vallen, het­geen zich ver­taalt in eve­neens flink gedaalde pro­duc­tiekosten. Tevens had­den de aan­de­len van de mijn­bouw­ers ook sterk te lij­den onder de shake out van hedge funds en andere beleg­gings­fond­sen vorig jaar. Voorts vin­den er thans ook gold leas­es (zie eve­neens vorige col­umn ​‘Naderend Nood­weer II) plaats tegen een negatieve rente, dus de afne­mers ont­van­gen goud uit Fort Knox met een rentepremie op de koop toe. Ken­nelijk wordt alles uit de kast getrokken om de goud­pri­js onder con­t­role te kun­nen houden. Het moet toch echt niet gekker gaan worden.

Een andere reden voor de achterge­bleven mijn­bouwaan­de­len zou kun­nen zijn de opkomst van Exchange Trad­ed Funds, die alleen in fysiek goud beleggen – zeggen ze – maar meren­deels gebruik mak­en van futures op de COMEX, dus met andere woor­den het risi­co van niet-lev­er­ing nemen. Het risi­co ligt dan puur bij de beleg­ger in deze fond­sen die in dat geval let­ter­lijk met lege han­den komt te staan als het fout gaat.

Ook tegen het licht van de komende G‑20 meet­ing ligt het voor de hand de goud­pri­js verder onder bed­wang te houden. Het gaat immers om het vertrouwen in de dol­lar, waar­van de goud­pri­js de afspiegeling is. UBS in Zwit­ser­land heeft intussen haar prog­nose tot 2015 naar boven bijgesteld naar US$ 2.500 per troy ounce, met een onder­grens van hoo­gu­it US$ 500. Naar­mate het manip­u­latiepro­ces langer aan­houdt, lijkt deze bodem steeds min­der waarschi­jn­lijk. Daar­bij komt dat de cen­trale banken in de west­erse wereld steeds min­der geneigd blijken nog langer goud te verkopen, aldus UBS. Vol­gens anderen schi­j­nen de cen­trale banken in de afgelopen jaren reeds meer dan 50% van hun goudreserves te hebben ​‘ver­stookt’ en dreigen bij verdere liq­ui­datie ook hun laat­ste beet­je vertrouwen te ​‘ver­sto­ken’. Ondanks alle verkoop­druk is de goud­pri­js vanaf aan­vang deze eeuw in dol­lars al bij­na verviervoudigd.




Tegelijk­er­ti­jd dienen grote kop­ers zoals de cen­trale banken in Azië en het Mid­den-Oost­en zich in te houden om de goud­pri­js niet te veel op te jagen. Mocht het IMF niet­temin om liq­uiditeit­sre­de­nen over willen gaan tot verkoop van het aan dit insti­tu­ut geal­lo­ceerde goud van lid­stat­en dan zal dit hoogst­waarschi­jn­lijk buiten de markt omgaan. Om enigszins tegen­wicht te bieden aan hun steeds zwakkere dol­lar­reserves zal Chi­na hoogst­waarschi­jn­lijk hier­voor de eerst gegadigde zijn.

Mark­ther­s­tel
Vol­gens een opgave van de Asian Devel­op­ment Bank is er vorig jaar meer dan 50.000 mil­jard dol­lar aan afwaarderin­gen (inclusief derivat­en) door het afvo­er­put­je gespoeld. Dat ver­lies zal hoogst­waarschi­jn­lijk nooit meer kun­nen wor­den terugver­di­end. Tevens staat nog een deel van de derivat­en op een verdere afwaarder­ing te wachten. 

Voor­dat er van enig mark­ther­s­tel sprake kan zijn, zal er op z’n minst een duidelijke richt­ing dienen te wor­den gegeven aan een geza­men­lijk puin ruimen. Dit zal over­al pijn doen. De vraag is of onze huidi­ge gen­er­atie poli­tieke en finan­ciële lei­ders dit aan­durft. Tegelijk zal een nieuw mon­di­aal gecoördi­neerd beleid – met vol­doende inge­bouwde checks and bal­ances – moeten wor­den uit­gezet om met hernieuwd vertrouwen de toekomst tege­moet te kun­nen tre­den. Los hier­van zal er tegelijk­er­ti­jd naar een kracht­dadi­ge oploss­ing van ons energie- en kli­maat­prob­leem moeten wor­den gestreefd. Ook hier­toe is medew­erk­ing van alle economis­che par­tic­i­pan­ten een eerste vereiste. Dit zijn de hangi­jz­ers van onze toekomst!

Voor de beleg­ger is het belan­grijk de win­dow dress­ing (symp­toombe­stri­jd­ing door van over­hei­dswege ein­de­loos geld in het cir­cuit te pom­pen dat hoo­gu­it lei­dt tot uit­s­tel van exe­cutie) niet als een posi­tieve ontwik­kel­ing aan te merken, maar te bli­jven let­ten op de essen­tialia van deze tijd zoals in de eerste plaats een saner­ing van de bankschulden. 

Robert Bron­cel
US Markets