Terwijl Al Gore zijn Oscar nog aan het vieren is, gaan we even na of er in het verleden ook extreme klimaatschommelingen zijn geweest. En die waren er. Het jaar 1816, niet eens zo heel lang geleden, is het zelfs geen zomer geworden in grote delen van het noordelijk halfrond. Toen bleef de zomer weg
Zoals u kunt zien in de film ‘An Inconvenient Truth’ of kunt lezen in het gelijknamige boek van Al Gore zitten we in een periode van stijgende gemiddelde temperaturen, gepaard met extreme weersituaties. Het ene na het andere warmterecord sneuvelt en binnenkort hebben de Lage Landen wellicht een subtropisch klimaat.
Er zijn nochtans factoren die fameus wat roet in het eten kunnen strooien. Dat dit effectief zo is, werd aan den lijve ondervonden in het jaar 1816, toen in grote delen van Noord-Europa, in het noordoosten van de VS en in het oosten van Canada de zomer gewoon uitbleef. Ook Azië, vooral China bleef niet gespaard van deze ellende.
Bron: images.funagain.com
In het jaar 1815 verloor Napoleon op 18 juni zijn laatste veldslag en haalde Europa opgelucht adem. Men besteedde waarschijnlijk daarom niet zoveel aandacht aan de zomer die niet was zoals het moest zijn, aan de kille herfst en aan de winter 1815 – 1816 die maar niet wou eindigen. Uiteindelijk slaagden de landbouwers erin, hun plantgoed toe te vertrouwen aan de aarde, maar dat liep faliekant af. In de maand mei werd het grootste gedeelte van de opschietende plantjes verwoest door de vorst, die ook overdag aanhield. De maand erop kwam geen verbetering, zo lag er in juni 30 centimeter sneeuw in Quebec. De maanden juli en augustus waren de vreemdste ooit. Op dezelfde dag kon het op de middag 35°C zijn en tegen 5 uur in de namiddag vriezen! Op de meren en de rivieren dreven ijsschotsen in juli.
Stormen in juli en begin augustus trokken over Europa, hevige regenval deed de meeste rivieren buiten hun oevers treden. En tegen het einde van augustus lag er ijs op de ondergelopen velden. In Hongarije en Italië viel in juni bruinrode sneeuw.
In die omstandigheden kon zo goed als niet geoogst worden en wat van het land kwam, was van slechte kwaliteit. De prijzen rezen de pan uit. De graanprijs was het zevenvoudige van het jaar ervoor. In Frankrijk en Groot-Brittannië braken voedselrellen uit en werden magazijnen geplunderd. In Duitsland en Zwitserland werd de noodtoestand uitgeroepen.
Bron: wikimedia
Wat was er aan de hand? In de periode van 5 tot 15 april 1815 waren er verschillende hevige uitbarstingen van de vulkaan Mount Tambora op het eiland Sumbawa, Indonesië. Hierbij kwamen kolossale hoeveelheden vulkanisch stof terecht in de bovenlagen van de atmosfeer. Deze stofwolken begonnen aan hun langzame tocht rond de aarde en zetten koers naar het noordelijk halfrond, om daar te arriveren zo tegen het begin van 1816. Daar had zich ook al vulkanisch stof in de atmosfeer opgehoopt, afkomstig van de uitbarstingen van de vulkanen La Soufrière op het eiland Saint-Vincent (Caraïbisch gebied) in 1812 en de Mayon op de Filipijnen in 1814.
Heel die stofmassa dekte een groot deel van het zonlicht af. Als door een magneet werden vochtige luchtstromingen aangezogen, met stortbuien en hevige sneeuwval als gevolg. Dit vulkanische stof verklaart ook de bruinrode kleur van de sneeuw op vele plaatsen.
Nu en dan kwamen er kortstondige ‘scheuren’ voor in de stofmantel en dat verklaart de forse maar korte temperatuurssprongen tot boven 30°C in juli-augustus.
Het ellendige jaar 1816 heeft zijn effect gehad op verschillende vlakken. Amerikaanse historici gaan ervan uit, dat de impuls tot de Grote Trek naar de Far West gegeven werd door het weer in 1816.
Bronnen: tabula-rasa.info i.cnn.net
Verder ontstonden tijdens een gedwongen vakantie binnenskamers van een tweetal Engelse schrijvers (Mary Shelly en John W. Polidori) resp. Frankenstein en het vampierenthema.
Bron: bad-bad.de
Schilders lieten zich inspireren door de prachtige zonsondergangen (ook vulkaanstof kan blijkbaar iets moois opleveren) en leidde het tekort aan paarden omdat er geen voldoende haver meer was, tot de start van de ontwikkeling van de fiets. Hierboven ziet u de loopfiets van de Duitser Karl Drais, draisine of ook vélocipède genoemd.
We kunnen ons alleen maar afvragen tot welke ontwikkelingen, uitvindingen en kunstuitingen onze globale opwarming zal leiden. Van één film en één boek bestaan zijn we alvast zeker.
Tot besluit van dit verhaal nog even deze bedenking. Als de ene of andere kloeke vulkaan het in zijn rokerige hoofd zou halen om hyperactief te worden, dan zou het wel eens best kunnen zijn, dat we binnen de kortste keren het broeikaseffect zien veranderen in een koelkasteffect.
Jan Van Besauw
Publicist voor US Markets
28 februari 2007.
Ondergetekende is een gepensioneerde marketing manager. Hij schrijft voor US Markets o.m. columns, nieuwsberichten en financiële berichten.
Reacties kunt u sturen naar: jan@usmarkets.nl