De titel van dit stukje is een parafrase op het onvolprezen boek ‘Kroniek van een aangekondigde dood’ van Nobelprijswinnaar Gabriel Garcia Marquez … We hebben het over de allang verwachte crash van Wall Street, lees er maar op na wat Guy Boscart hierover schreef in het artikel BULLS uitgeteld? Liggen Bears op de loer??.
Scenario van een aangekondigde crash !
Kan de Amerikaanse economie kapseizen?
Onderstaand scenario beschrijft de factoren die volgens ons kunnen leiden tot het kapseizen
van deVS-economie met een duik van Wall Street tot gevolg. Hier gaan we dan.
Een lont die in het kruitvat steekt, waarvan de explosie uiteindelijk kan/zal leiden tot de zo lang gevreesde crash in Wall Street is de schuldenberg van de VS, verdeeld over de overheid van dit land en zijn burgers.
Het loopt al geruime tijd mis met het spaargedrag van de gemiddelde Amerikaan, we zouden beter zeggen het ‘niet-spaargedrag’, maar dat klinkt zo negatief. Het voorbeeld van zijn overheid volgend, geeft de Yank-met-de-pet (Joe Sixpack) meer uit dan hij inkomsten heeft en bouwt schulden op. Zie in dit verband ons artikel VS-consument bedolven onder schulden.
.jpg)
We schreven daarnet ‘Het voorbeeld van zijn overheid volgend’ en dat lijkt ons niet overdreven. Hierboven ziet u de stand van de nationale schuld van de VS op datum van gisteren 14 oktober 2005, 12 uur: bijna 8.000 miljard dollar, ofwel het hallucinante bedrag van 6.636 miljard euro.
Voortgaande op de huidige bevolking van de VS, en dat was in juli ll. 295,7 miljoen personen, draagt elke inwoner 27.000 $ van die schuld. Maar dat is niet alles. De bureaus voor statistieken in de VS gaan ervan uit, dat elk huishouden in VS een persoonlijke schuld heeft (bovenop bovenvermelde nationale) van om en rond 84.500 $ (2004).
Het wordt nog mooier. Tijdens een toespraak op 5 oktober 2004 maakte congreslid Jim McDermott bekend, dat er zoiets bestaat als ‘The Hidden debt’, een verborgen schuld van de overheid van de VS. Het gaat over het financieren van bepaalde programma’s zoals medische hulp, sociale zekerheid, pensioenen van ambtenaren, ruimtevaart, militair budget enz. Deze hidden debt bedroeg in 2004 maar liefst 53.000 miljard dollar en omgerekend zou dit uitkomen op maar liefst 473.456 $ ofwel ca 393.000 euro per huishouden in 2004!
En ieder jaar dikt de hidden debt aan met 1.000 miljard dollar, zolang er niets wordt gedaan aan het mankende overheidsbudget. De heer Dermott stelt, dat vanaf 2008 de Amerikaanse burger de rekening zal gepresenteerd krijgen in de vorm van het wegvallen van sociale en medische ondersteuning, om niet te spreken van het niet uitbetaald krijgen van pensioenen.
En dit kan gebeuren ondanks dat de VS-economie al jaren een jaarlijkse groei kent van
3 tot 4%.
3 tot 4%.
Hoe is het ooit zover kunnen komen?
We hebben een reeks feiten gevonden, die we graag op een rijtje zetten.
Ten eerste moeten we het hebben over George W. Bush. Enerzijds wil hij kost wat kost (letterlijk!) de oorlog in Irak voortzetten. Deze militaire interventie zal op het einde van dit jaar al meer dan 200 miljard dollar hebben gekost (althans volgens de boeken). Intussen heeft Bush de budgetten goedgekeurd voor de heropbouw van de gebieden rond de Golf van Mexico die geteisterd zijn door Katrina en Rita. Hiervoor worden de kosten geraamd op 150 miljard dollar.
Dit kostenplaatje ligt aan de grondslag van de verwachte stijging voor volgend jaar van de nationale schuld naar het peil van 8.200 miljard $. Om hieraan iets te kunnen doen, zal de president niet anders kunnen dan zijn belastingshervormingen te laten varen en integendeel de belastingen verhogen. Dit zal in ieder geval meer spanning creëren binnen de economie met mogelijk stijgende inflatie tot gevolg.
Ten tweede gaat onze aandacht uit naar de Federal Reserve (Fed, centrale bank van de VS). Inflatie is een lelijk woord voor de Fed, die hiertegen maar één afweermiddel kent: de rente verhogen. Die staat nu op 3,75% en het lijkt ons niet onmogelijk, dat in de loop van 2006 het peil van 5% of meer wordt bereikt. Immers, gedreven door de inflatievrees zal de Fed mogelijk in verhoogd tempo de rente doen stijgen, wellicht met sprongen van 0,5%.
Een volgende fase in ons scenario is het gevolg van vermelde renteverhogingen. Hierdoor zullen de hypothecaire interesten stijgen, waardoor de huidige hausse in de woningsector zal veranderen in een woningbubbel, iets in de vorm van de tech-zeepbel rond de millenniumwissel. De woningmarkt kan hierdoor in elkaar storten waardoor de bestaande eigenaaren hier een behoorlijke kater aan over kunnen houden zodra dit de waarheid wordt. Hoeveel zal hun huis in waarde kelderen?
Iemand die opeens beseft dat zijn of haar woning (veel) minder waarde wordt zal snel het gevoel krijgen arm te zijn. Daarom zal de consument minder geld besteden voor allerlei aankopen, vakanties enz. Er zal een klimaat ontstaan van tanend verbruikersvertrouwen met de nadelige invloeden voor de economie die zich laten raden. Zie al het consumentenvertrouwen dat nu bekend wordt gemaakt.
En zo komen we tot een volgend element in ons scenario:
De schulden (tegoeden) die de VS hebben uitstaan bij o.m. Japan, China en de OPEC, te ramen op resp. 700, 200 en 50 miljard dollar.
Dit geeft deze landen een ongezond grote macht over de VS. Als ze er ooit zouden toe besluiten zich te ontdoen van hun massale hoeveelheden dollars, zou dat een erg naargeestig effect hebben op de stabiliteit van de VS-economie.
Nog uit de hoek van China en de andere zich snel ontwikkelende economie India: deze landen doen de olieprijzen de hoogte in schieten en dit zal enkel maar erger worden. De VS-economie zal meer en meer kreunen onder de hoge brandstofkosten, met nog meer inflatie tot gevolg.
Ten slotte moet ons scenario ook rekening houden met de druk die de armoede uitoefent op het overheidsbudget. Op dit ogenblik zijn er meer dan 37 miljoen Amerikanen die leven onder de armoedegrens (zie ook ons artikel Verontrustende groei armoede in VS).
Daarenboven zijn er 46 miljoen Amerikanen (waarvan 10 miljoen kinderen) die geen ziekteverzekering hebben. De miljarden dollars als steun voor deze bevolkingsgroepen moeten toch ergens vandaan komen en betekenen extra druk op het federale budget.
En daarmee zijn we terug waar we begonnen zijn, nl. het overheidsbudget. Wij vrezen, dat de VS de spanning die langs alle kanten alleen maar groter wordt, op een bepaald moment niet meer kunnen (ver)dragen. De woningbubbel, het consumentenvertrouwen, inflatie, de enorme schuldenberg, de brandstofprijzen: dit alles kan leiden tot een golf van paniek die haar effect op Wall Street niet zal missen.
Hiermee zijn we rond wat dit droevige scenario betreft. Dat er een crash kan komen lijkt ons bijna niet meer te vermijden. Het is alleen de kwestie wanneer. En of dan het Plunge Protection Team nog zal kunnen ingrijpen??
Jan Van Besauw
Columnist voor US Markets
Ondergetekende is gepensioneerd marketing manager beeldvormingssystemen. Hij heeft in geen enkel van de eventueel geciteerde aandelen of gelijk welk andere vorm van beleggingsinstrumenten een eigen positie.