Greenspan zal, op 31 januari 2006 na meer dan 18 jaar, als voorzitter van de Centrale Bank van de VS (Federal Reserve, Fed) met pensioen gaan. Als opvolger is Ben Bernanke al een tijdje de gedoodverfde kandidaat. Maar wat zijn eigelijk zijn ideeën en zal hij een Greenspan kloon worden of heeft hij ene duidelijk eigen beleid?
Bernanke in het kort
Bernanke is 51 jaar en een voormalig professor aan de Universiteit van Princeton. En sinds 2002 maakt hij als voorzitter deel uit van Raad van Economische Adviseurs voor het Witte Huis.
Opvolging Greenspan
Greenspan zal op 31 januari 2006 na meer dan 18 jaar als voorzitter van de Centrale Bank (Federal Reserve Bank) met pensioen gaan. Ben Bernanke leek hiervoor al een tijd de gedoodverfde kandidaat te zijn.
Nu na een meer dan drie uur durend verhoor op dinsdag 15 november 2005 door een comité is Bernanke vrijwel zeker aangenomen als de nieuwe FED voorzitter. Ook heeft het senaat een ja knikje gegeven voor de benoeming. Uiteraard was de steun voor Bernanke vooraf al groot, dat het sollicitatieverhoor meer een formaliteit was, dan dat hem het vuur voor de schenen werd gelegd. Tijdens het verhoor werd veel vertrouwen uitgesproken in de man die straks de op één na belangrijkste positie in de Verenigde Staten zal gaan bekleden.
Bernanke's instelling
Bernanke heeft tijdens het verhoor aangegeven dat hij het beleid van Greenspan zal doorzetten en dat hij er zeker voor zal zorgen dat de Fed onafhankelijk blijft van de politieke invloed.
"Het is mijn bedoeling om flexibel te zijn en om te leren van ervaring. Ik geloof wel dat het juiste startpunt, het punt is waar we ons nu bevinden en welke gecreëerd is door het beleid van Greenspan."
Bernanke probeerde ook wetgevers, investeerders en burgers gerust te stellen, dat hij zijn beslissingen zal baseren op rente en andere economische zaken en niet op politieke zaken. "Ik zal volledig onafhankelijk zijn van politieke invloeden." waren zijn woorden.
Bernanke wil rustig aan te werk gaan en zal op zoek gaan naar consensus over hoe inflatie aangepakt moet worden. De inflatie is zijn hoogste doen en hij zal puur getalsmatig een acceptable range van 1-2% inflatie willen aanhouden. Op dit onderwerp verschillen Greenspan en Bernanke duidelijk van mening. Greenspan geeft aan dat zo'n strak inflatie beleid de flexibiliteit van de Fed zal beperken en onverwachte schokken hierdoor moeilijker op te vangen zijn, terwijl Bernanke aangeeft dat dat niet het geval is.
Ondertussen heeft Bernanke wel aangegeven dat de Fed hier natuurlijk wel tijdelijk of zelfs enkele jaren van kan afwijken. Daarnaast kijk Bernanke duidelijk naar de lange termijn en core-inflatie en niet naar die met de olie en de voeding, omdat die onderhevig zijn aan korte termijn invloeden. "Deze zaak heeft meer studie nodig evenals uitgebeide discussie en advies inwinning", aldus Bernanke.
Hij gaf ook aan dat het van belang is om de inflatie onder controle te houden, want dat zal zorgen voor groei van banen, dat consumenten hun koopkracht behouden en dat het eenvoudiger is voor bedrijven en investeerders om plannen te maken.
Bernanke voorziet geen grote verandering in de dollarinvesteringen richting de VS door het buitenland. Dit is belangrijk, want het buitenland financiert de grote tekorten van dit land. Als buitenlandse investeringen zouden verzuren, dan zouden de aandelen- en obligatiekoersen kelderen en de rente omhoog kunnen stuwen, wat de gehele economie kan schaden.
Hij moedigt China ook aan om een meer flexibele munt te gaan hanteren. Amerikaanse fabrikanten klagen dat Beijing de nationale munt kunstmatig laag houdt, wat China een groot voordeel geeft en bijdraagt aan het banen verlies in de Amerikaanse industrie.
Uitdagingen
Als Bernanke definitief benoemd zal worden, dan zal hij voor een aantal belangrijke enconomische uitdagingen komen te staan. Waaronder het opgeblazen budgetoverschot, het handelstekort en de zorgen om een crash in de huizenmarkt. Ook zijn er zorgen om hoge energieprijzen en de lusteloze arbeidsmarkt.
Zoals senator Debbie Stabenow zei; "Je zult al je intellectuele paardenkrachten nodig hebben."
Hoewel de opgeblazen tekorten een probleem zijn en afgebouwd moeten worden, zal hij zich niet al te veel in willen mengen in fiscale beslissingen. Zo heeft bijvoorbeeld Greenspan in 2001 nog veel kritiek gekregen van de Democraten toen hij de grote belastingverlaging van Bush steunde. De democraten waren dus erg geïnteresseerd in Bernanke's stelling hierover. "Ik zal, denk ik, nu beginnen om geen aanbevelingen te doen in specifieke voorstellen voor belastingen en overheidsuitgaven."
Senator Paul Sarbanes van Maryland hing zelfs de geloofwaardigheid van de Fedrale Bank op aan haar onafhankelijkheid.
Persoonlijke uitdaging
De federale voorzitter heeft enorme macht over de economie en portefeuilles van miljoenen kleine en grote beleggers. Zijn woorden kunnen markten in beweging zetten.
"In de schoenen stappen van Mr. Greenspan is een enorme uitdaging", zei Shelby tegen Bernanke. "Iedereen die op de stoel van Greenspan gaat zitten, heeft de mogelijkheid om deze positie te zien als zijn eigen positie en kan een zelfbenoemd leider worden."
Mijn commentaar
Volgens Bernanke heeft de aanpak van inflatie verdere bestudering nodig. Een vreemde opmerking, maar zeker geen overbodige actie, want volgens hem is er niet zoveel aan de hand met de economie en valt de inflatie wel mee. De olie inflatie is geen lange termijn probleem? Waarom stijgt de rente op staats obligaties dan op inflatie angst en wanneer wordt olie inflatie dan wel een permanente inflatie? Pas als de olie inflatie uiteindelijk gaat doorwerken in de core-inflatie? Kom op, dan hebben de burgers hun koopkracht inmiddels al in hun tank gegooid en aan de energie rekening besteed.
En alsof de olie geen direct probleem is voor luchtvaart, transport, industrie, enz. Met een schatting van $56 gemiddeld voor 2006 en $51,50 voor 2007, mag de core-olieprijs ondertussen wel eens in de core-inflatie meegenomen gaan worden.
Maar dan zou de rente omhoog moeten. Dat zou slecht zijn voor de huizenmarkt, de enorme schulden van burgers en bedrijven en dus extreem slecht voor de aandelen koersen. Laten we de olie inflatie voorlopig maar negeren, want dan blijft het goed gaan met Amerika en daarom ook met de wereld. Yeh, Right!
Bernanke denkt dat hij zich niet zal inlaten met politieke beslissingen rond belastingen en bestedingen? Hoezo "hij denkt"? De stelling van Bernanke over deze onderwerpen is momenteel meer dan duidelijk. Zo steunde hij eerder dit jaar al openlijk de belasting verlagingen en als adviseur van het Witte Huis heeft hij mede opgeroepen de belastingverlagingen permanent te maken. Het geld moet wel ergens vandaan komen en één van de ideeën is het stoppen van programma's en voedsel bonnen voor de armen in de VS. Zal hij straks zijn mond houden? "Ik denk het niet."
Bernanke ziet geen grote verandereningen in buitenlandse investeringen in hun land? Dan moet hij toch nog maar eens met China gaan praten, de Chinezen zijn al investeringen van de VS naar Zuid-Korea aan het verschuiven. Ook heeft China toenemende politieke en zakelijke onderhandelingen met het Midden-Oosten. China lijkt de bemoeizucht van Bush en hiermee de VS steeds meer beu te worden, zoals ze vandaag (16 november) met zijn bezoek nog eens duidelijk aangaven. Ondertussen loopt wel de onrust op tussen China en Japan, terwijl Japan ondertussen de uitgesproken bondgenoot van de VS is in de regio. Ik ben benieuwd hoeveel China nu nog genegen zal zijn om hun gekoppelde munt los te laten.
Bernanke is altijd erg open en duidelijk geweest in zijn toespraken, maar met alle tegengestelde belangen zou dit wel eens kunnen gaan veranderen in de toekomst. Zou hij dit bedoelen met "flexibel zijn en leren van ervaringen"?
En hoezo geen kortetermijnpolitiek? Alles gaat goed, want de olie daalt, de dollar stijgt wat goedkopere inkopen en dus lagere inflatie betekent en de huizenmarkt lijkt af te koelen. Wat op het ene moment geen probleem is, omdat het maar tijdelijke effecten zijn is op het andere moment een argument om aan te geven dat het goed gaat met de economie. Hoezo jezelf voor de gek houden?
Het blijft me ook elke maand weer verbazen dat er beleggers zijn die denken dat de rente die maand niet verhoogd zal worden, terwijl het er toch sterk op lijkt, dan zelfs Bernanke in zijn eerste en misschien zelfs zijn tweede maand de rente zal (moeten) verhogen.
Greenspan's nalatenschap is een solide economie met goede onderliggende groei en een lage inflatie en toch zal Bernanke een enorme uitdaging krijgen ... "Alle intellectuele paardenkrachten nodig hebben"? Waarom dat dan? Het gaat toch goed met de VS er is toch niet zoveel aan de hand zegt Bernanke zelf.
Edwin Niemans
US Markets