Winstwaarschuwing seizoen (Beurscyclus).

1. Inlei­d­ing
In deze col­umn staat de beurscy­clus cen­traal. De beurs kent een cyclus van opeen­vol­gende fasen, namelijk: een opgaande fase, een top­fase, een dal­ende fase en een bodem­fase. We zit­ten nu in de dal­ende fase. 

De koersen wor­den wereld­wi­jd beïn­vloed door: koer­stech­nis­che fac­toren, het sen­ti­ment, macro-economis­che fac­toren, bedri­jf­sec­onomis­che fac­toren, opmerke­lijkhe­den en de opkomst of juist het wegebben van een crisis. 

Recente ontwik­kelin­gen plaats ik in de con­text van de dal­ende fase. Natu­urlijk is er ook aan­dacht voor indi­vidu­ele aan­de­len. Een ren­de­ments­bereken­ing laat zien dat u tij­dens deze fase beter kunt sparen dan beleggen. Putop­ties kun­nen ook tij­dens deze fase ook een goed beleg­gingsin­stru­ment zijn. 

2. Terug­b­lik week 14
De AEX is ten opzichte van mijn vorige col­umn gedaald van 465,38 naar 450,76

Koer­stech­nisch. De Advance-decline lijn geeft het ver­schil aan tussen het aan­tal fond­sen dat sti­jgt en het aan­tal fond­sen dat daalt op een bepaalde dag. Tij­dens de dal­ende fase zal de A‑D lijn dalen omdat er meer aan­de­len verkocht wor­den dan er wor­den teruggekocht. Tij­dens de top­fase in 2007 heb ik de A‑D lijn voor u op nul gezet. Op dit moment staat hij op -/- 819,5

De gemid­delde beur­somzet voor de aan­de­len uit de AEX zal na het bereiken van een top tij­dens de top­fase of aan het begin van de dal­ende fase weer gaan dalen. Op dit moment is de gemid­delde beur­somzet gedaald van 4046 miljoen euro per dag naar 3472 miljoen euro per dag.

Tij­dens de dal­ende fase zullen veel belan­grijke indices een dal­end ver­loop van het voortschri­j­dend gemid­delde lat­en zien. Er zijn nu der­tig indices die een dal­end ver­loop lat­en zien. Deze zijn: Ameri­ka (Dow Jones Com­pos­ite Index , Dow Jones Indus­tri­al, Dow Trans­port, Dow Jones Util­i­ty Index, mid­cap­per Rus­sell 1000, 2000, 3000, Argen­tinië, Cana­da, Mex­i­co en de SP500- index); Azië (Aus­tral­ië, Shang­hai, Maleisië, Japan, Nieuw Zee­land, Sin­ga­pore); Europa (Oost­en­rijk, Bel­gië, Frankrijk, Duit­s­land, Ned­er­land, Noor­we­gen, Ital­ië, Span­je, Zwe­den, Zwit­ser­land en Enge­land); Mid­den-Oost­en (Israël).

Sen­ti­ment. Tij­dens de dal­ende fase ervaren beleg­gers dat het beleggen in aan­de­len risico’s met zich mee­brengt. Daarom zal de risi­co­premie (div­i­den­dren­de­ment -/- rente op een spaar­reken­ing van bijvoor­beeld www​.argen​ta​.nl ) langza­am maar zek­er toen­e­men. Tij­dens de top­fase (2007) heeft de risi­co­premie op -/- 2 pro­cent ges­taan. Op dit moment staat de risi­co­premie op -/- 1,2 procent. 

Ook de koers/​dividendverhouding daalt. Tij­dens de dal­ende fase willen beleg­gers meer div­i­dend ont­van­gen voor elke euro die zij in aan­de­len beleggen. Tij­dens de top­fase (2007) heeft de koers/​dividendverhouding op 50 ges­taan. Inmid­dels is de koers/​dividendverhouding gedaald naar 33. 

Macro-economisch. Zoals reeds is gezegd is het winst­waarschuwings­seizoen begonnen. Alcoa, OCE, AMD, UPS, Gen­er­al Elec­tric en Philips moesten als eerste met de billen bloot. De win­ston­twik­kel­ing viel vies tegen. Beleg­gers reageer­den geschokt. De koersen daalden ste­vig. Ik verwacht dat de bedri­jf­swin­sten nog min­i­maal twee kwartal­en zullen dalen. Het is niet meer dan een veron­der­stelling, maar als zich realiseert dat er economisch gezien tot vorig jaar zomer niets aan de hand was, lijkt het me een redelijke veron­der­stelling. Het kan bij­na niet anders dat de bedri­jf­swin­sten nadi­en langza­am maar zek­er wer­den geman­geld door tegen­val­lende macro-economis­che cijfers en anderz­i­jds door het negatieve sen­ti­ment onder de consumenten. 

Wees alert. Laat u niet mis­lei­den door de dag­com­mentaren. Beursver­slaggev­ers hebben nogal eens de neig­ing om in de valkuil van het wens­denken te trap­pen. Hoe vaak leest u niet iets over mee­val­lende cijfers, ter­wi­jl de realiteit uitwi­jst dat de cijfers slechter zijn dan een kwartaal of jaar gele­den. Beursver­slaggev­ers doen, miss­chien onbe­doeld, een beroep op uw emotie. Als u daar in mee gaat kunt u op het ver­keerde been gezet wor­den. Tip: let alti­jd op de werke­lijke cijfers en bedenk wat de impact van deze cijfers kun­nen hebben op toekom­stige ontwik­kelin­gen, zoals bijvoor­beeld de koers/​winstverhouding of het div­i­den­dren­de­ment. Uitein­delijk zal de realiteit alti­jd tot iedereen door­drin­gen. Met alle gevol­gen van dien. 

Tegen­val­lende macro-economis­che cijfers hebben vroeg of laat een negatief effect op de con­sument. Het heeft tijd nodig voor­dat er deze veran­derin­gen bij de con­sument voel­baar wordt, maar als dit pro­ces een­maal op gang is gekomen ver­sterkt dit pro­ces zichzelf en ontstaat er een vicieuze cirkel. Dit pro­ces wordt ook nog eens ver­sterkt door het bedri­jf­sleven zelf. Immers, ontsla­gron­des drukken de kosten voor het indi­vidu­ele bedri­jf, maar creëren een vraa­gui­t­val voor andere bedri­jven omdat werk­lozen nu een­maal min­der kun­nen spenderen. Als gevolg meerdere ontsla­gron­des zullen de macro-economis­che cijfers nog meer tegen­vallen. Hier­door zullen andere bedri­jven zich weer genoodza­akt voe­len om te gaan saneren. 

Het Amerikaanse con­sumenten­vertrouwen, geme­ten door de Uni­ver­siteit van Michi­gan — het zoge­noemde Michi­gan Sen­ti­ment – geeft een drama­tisch beeld weer. Het vertrouwen is gedaald tot het laag­ste niveau sinds 1982. Dat kan niet goed gaan. Con­sumenten hebben op dit moment dus min­der vertrouwen in de economie dan voor de krach van 1987. Ik verwacht dat de con­sumentenbeste­din­gen in Ameri­ka fors zullen dalen. Dal­ende con­sumentenbeste­din­gen beïn­vloe­den de macro-economis­che cijfers in negatieve zin. U kunt er op wacht­en. Overi­gens geldt dit ook voor ons eigen land. Het is nog niet zo duidelijk zicht­baar, maar de cijfers tonen aan dat het steeds min­der goed gaat. 

Poli­tiek. Ein­delijk gri­jpt de poli­tiek in! Op de top­con­fer­en­tie van de G7 heeft men een beroep gedaan op het bankwezen om open­heid van zak­en te geven. Cen­trale bankiers willen dat de banken bin­nen hon­derd dagen open­heid van zak­en geven over de mate waarin zij staan bloot­gesteld aan risi­co. Ook zijn de banken opgeroepen alle com­plexe illiq­uide gestruc­tureerde pro­ducten tegen mark­t­waarde (af) te waarderen. Als de plan­nen van de G7 door­gaan zullen ook bij de kredi­et­beo­orde­laars (die overi­gens wor­den gefi­nancierd door de huidi­ge gen­er­atie bankiers) de duim­schroeven wor­den aangedraaid.

De tijd dat het bankwezen kan bepalen wat er gebeurt lijkt voor­bij te zijn. De exor­bi­tante beloningsstruc­turen zullen ver­moedelijk snel tot het verleden behoren. Gelukkig maar want ze ver­di­enen deze riante bonussen ook niet. Banken hebben enorme risico’s genomen met uw spaargeld. Jam­mer genoeg is de sec­tor zelf niet in staat geweest om zichzelf zelf­beperk­ende maa­trege­len op te leggen. 

Banken zijn natu­urlijk gewoon winke­liers. Niet meer en niet min­der. De meeste par­ti­c­ulieren zien dat niet zo. Zij kijken vol ontzag tegen het bankwezen op, en menigeen voelt zich opge­lat­en als zij bij een bank aan­klop­pen voor een kredi­et. Ook ken ik mensen die me vol ent­hou­si­asme kwa­men vertellen dat ze er zo trots op waren dat ze als goede klanten wer­den gezien omdat er best nog wat mogelijkhe­den waren om het leen­ver­mo­gen meer te benut­ten. Winke­liers proberen winst te mak­en. Uw bank ook. Bli­jf daarom alti­jd nadenken over uw relatie met uw bank en zorg goed voor uzelf. Bijvoor­beeld door uw leenge­drag aan te passen, uw spaargeld tijdelijk over te heve­len naar uw door­lopend kredi­et zodat uw rentekosten afnemen. 

Vroeger wer­den bankiers beschouwd als saaie boekhoud­ers. Deze bankiers ston­den wel te boek als zeer degelijke mensen. Ze had­den een hoog aanzien en wer­den van­wege hun onkreuk­bare betrouw­baarheid met respect behan­deld. Ik ver­moed dat er in de komende jaren weer een nieuwe gen­er­atie bankiers zal opstaan. Zij zullen hun vak, weer op een degelijke en miss­chien wel op een saaie manier gaan uitoe­fe­nen. Ik kan me nog herin­neren dat er vroeger, gedurende een hele lange peri­ode, erg weinig beweg­ing zat in het aan­deel ABN AMRO. Tja, we spreken over een peri­ode van meer dan 20 à 25 jaar gele­den. Kunt u zich deze peri­ode nog herinneren?

Huizen­pri­jzen. In ver­band met een opmerke­lijke media-aan­dacht voor de pri­j­son­twik­kel­ing van de huizen­markt zal ik u de komende peri­ode op de hoogte houden van de meest actuele ontwik­kelin­gen. Als de huizen­pri­jzen gaan dalen, dan zal het con­sumenten­vertrouwen en de economis­che groei in negatieve zin wor­den beïn­vloed. De beurs zal als gevolg van dal­ende huizen­pri­jzen op zijn minst sta­bilis­eren maar zelf ga ik ervan uit dat de beursko­ersen onder de huidi­ge omstandighe­den (ver­sneld) zullen dalen zodra blijkt dat de huizen­pri­jzen zakken (als een bak­steen). Of dat laat­ste gebeurt is natu­urlijk niet op voor­hand te zeggen. Wel verwacht ik dat de huizen­pri­jzen in zullen dalen. 

Het IMF waarschuwt (april 2008) voor een over­waarder­ing van de huizen­pri­jzen op de Ned­er­landse markt van cir­ca 30 pro­cent. Op www​.hypothek​er​.nl (maart 2008) kunt u lezen dat alle mark­t­par­ti­jen die in Ned­er­land actief zijn op de huizen­markt, het uit­ges­loten acht­en dat de huizen­pri­jzen bij ons dalen. 

De Rabobank heeft van­daag in Het Finan­cieel Dag­blad (15÷04÷2008) stelling genomen ten aanzien van het IMF door nadrukke­lijk te stellen dat het IMF fout zit met haar analyse. De Rabobank maakt zich zor­gen omdat beleg­gers zich afvra­gen wie er gelijk heeft. In mijn columns probeer ik me te baseren op feit­elijke ontwik­kelin­gen. U kunt zelf, op basis van onder­staande reken­som, beo­orde­len of u in de func­tie van beleg­ger, vin­dt dat de huizen­pri­jzen in Ned­er­land te hoog zijn. 

Ik zal maan­delijks de leen­ca­paciteit bijhouden van een modale één­ver­di­ener met een salaris van 30.975 (2008) à 35 jaar die op zoek is naar een gemid­delde eengezinswon­ing. Op dit moment kan hij 144.000 euro lenen voor het kopen van een bestaande won­ing. De gemid­delde pri­js van een gemid­delde eengezinswon­ing 281.567 bedraagt euro. Oftewel, hij komt 137.567 euro teko­rt. Voor starters, alleen­staan­den en mensen met een lager dan modaal inkomen zijn huizen vri­jwel onbereik­baar geworden.

De betaal­baarheid van een won­ing kan via twee routes wor­den ver­be­terd, namelijk door een pri­js­dal­ing van bestaande koop­wonin­gen en door een ver­hoging van Cao-lonen. Het zal mij niet ver­bazen als dit pro­ces min­i­maal drie jaar in beslag neemt. 

Inmid­dels hebben ver­schil­lende make­laars, als gevolg van de vraa­gui­t­val naar koop­wonin­gen, hun kan­toren moeten sluiten. ​‘Door de dal­ende omzetten op de huizen­markt maakt 22 pro­cent van de mid­del­grote make­laarskan­toren ver­lies. Veel andere make­laars zouden genoe­gen moeten nemen met een inkomen dat onder modaal niveau ligt (Het Finan­cieele Dag­blad, 11/04/2008).

Bedri­jf­sec­onomisch. Anal­is­ten verwacht­en dat de winst per aan­deel in 2008 voor de vol­gende bedri­jven lager zal uit­vallen dan de winst in 2007:Ahold; Cor­po­rate Express; ING; Philips; Reed Else­vi­er; — Roy­al Dutch; Tom­Tom; Wolters Kluw­er; Bam; Binck Bank, Boskalis; CSM; Vopak en Wes­sa­nen. Het gaat op dit moment om 14 bedri­jven (Bron: Het Finan­cieele Dag­blad, 14/04/2008).

Reor­gan­isaties, fail­lisse­menten en ontsla­gron­des zullen tij­dens de top- en dal­ende fase in eerste instantie toen­e­men. Gelukkig zullen dit soort bericht­en tij­dens de bodem- en sti­j­gende fase weer langza­am uit het beeld verd­wi­j­nen. Sinds mijn vorige col­umn hebben de vol­gende bedri­jven een reor­gan­isatie aangekondigd; Wash­ing­ton Mutu­al gaat ongeveer 3.000 arbei­d­splaat­sen schrap­pen; — 500 per­son­eel­sle­den min­der als gevolg van de fusie tussen Fries­land en Campina. 

Opmerke­lijk. Polen lokt polen, zo kun u deze week in Het Finan­cieele Dag­blad lezen. Wie terugkomt wordt door fam­i­lie en door de over­heid warm onthaalt. Wie in het buiten­land bli­jft werkt steeds meer voor niets omdat de Zlo­ty een harde munteen­heid wordt. Dat is de strekking van het ver­haal. Voeg daar de geste­gen brand­stofkosten aan toe en het reken­som­met­je is door de Pool snel gemaakt. Voor het eerst zijn er in Enge­land meer Polen vertrokken dan er zijn bin­nen gekomen. Naar­mate er meer Polen terug­gaan wordt het in ons eigen land in bepaalde sec­toren (land­bouw en bouw) steeds moeil­ijk­er om geschikt per­son­eel te vinden. 

Als de Polen inder­daad hun biezen pakken zou dit miss­chien in ver­schil­lende sec­toren hard kun­nen aan komen. De krapte kan zich ver­tal­en in een nieuwe loon­golf. Ofwel, de kans op een ​‘tweede ronde effect’ waar de ECB zo bang voor is kan wel eens werke­lijkheid wor­den. In dat geval zou de inflatie wel eens hoger kun­nen uit­vallen dan verwacht. 

Anderz­i­jds meldt Het Finan­cieele Dag­blad (10÷10÷2008) dat archi­tecten min­der werk hebben. Zij nemen ini­ti­atieven door naar werk te zoeken. Ze pakken hun mobielt­je en bellen bouwbedri­jven om te zien of ze nog werk hebben. Archi­tecten staan vooraan in de rij. Als het bij hun stokt, is het een kwest­ie van tijd voor­dat bedri­jven als BAM en bijvoor­beeld Hei­j­mans merken. De roep van Polen om Polen naar huis te halen kon wel eens pre­cies op tijd komen. 

3. Dal­ende fase
We zit­ten in de vierde maand. Tij­dens deze fase zullen er ongetwi­jfeld weken zijn waar­bij de koersen een fors her­s­tel lat­en zien. De lengte van de dal­ende fase varieert van 3 maan­den tot 36 maanden.
Ver­schil­lende beleg­gers zullen tij­dens deze fase bewust nadenken over het feit of ze zullen stop­pen met hun beleg­gings­ac­tiviteit­en. Som­mi­gen hak­en ook daad­w­erke­lijk af. U kunt dit pro­ces vol­gen met behulp van de beur­somzet en de AD-lijn. 
Macro-economis­che cijfers en bedri­jf­sec­onomis­che cijfers zullen ver­slechteren. Deze ontwik­kel­ing beïn­vloed het beurssen­ti­ment in negatieve zin. Ook psy­chol­o­gis­che fac­toren beïn­vloe­den het gedrag van beleg­gers en bestu­ur­ders. Hier­door droogt het aan­tal beursin­tro­duc­ties op. Eve­neens het aan­tal wilde bedri­jfsover­names. Ook neemt de spaarzin weer toe.
Tij­dens deze fase kunt u het beste sparen. Wilt u toch speculeren? Dan kunt u met bijvoor­beeld putop­ties werken. Houdt u er wel reken­ing mee dat opties een zeer spec­u­latief karak­ter hebben. Velen hebben daarmee geld verloren. 

4. Sparen of beleggen.
Tij­dens de top- en de dal­ende fase is sparen lucratiev­er dan beleggen. Ik zal weke­lijks voor u een ren­de­mentsvergelijk­ing mak­en van de koer­son­twik­kel­ing van de AEX, een spaar­reken­ing en het beleggen vol­gens de principes van de beurscyclus. 

Een stand van 520 (560−480) voor de AEX neem ik als ref­er­en­tiepunt voor de koers die tij­dens de top­fase (2007) is bereikt. Hier­bij is geen reken­ing gehouden met het div­i­den­dren­de­ment of transactiekosten. 

Ren­de­ment:
1. AEX (520 — 450): -/- 13,4 procent
2. Spaar­reken­ing ( www​.argen​ta​.nl , 14 maan­den — maart 2007 t/​m april 2008): 4,7 procent
3. Beleggen vol­gens de principes van de beurscy­clus: 4,7 procent

Uit boven­staand reken­voor­beeld ziet u dat het erg zin­vol kan zijn om reken­ing te houden met de beurscy­clus. U heeft een ren­de­mentsvo­ordeel ten aanzien van de AEX kun­nen realis­eren van 18,1 procent

5. Cyclusver­loop van indi­vidu­ele aandelen
Eens per maand selecteren we uit de AEX en de AMX aan­de­len die vol­gens mijn bevin­din­gen in de dal­ende fase zit­ten. Vol­gens de the­o­rie van de beurscy­clus zullen de koersen van deze aan­de­len aan het einde van de dal­ende fase lager staan ten opzichte van de koers die zij aan het begin van deze fase had­den. Op deze web­site wor­den de actuele koersen van ver­schil­lende aan­de­len automa­tisch bijgewerkt. 

Aan­de­len AEX (dal­ende fase): Akzo, Aegon, ASML, DSM, For­tis, Heineken, KPN, ING, Philips, Reed Else­vi­er, RSDA, TNT, SBM off­shore, Rodam­co Europe, Tom­Tom, Wolters Kluwer

Aan­de­len AMX (dal­ende fase) : Aal­berts, ASMI, Arcadis, BAM, Binck Bank, Cru­cell, CSM, Hey­mans, Log­i­ca, CMG, Draka,Heijmans, Log­i­ca, Imtech, Nutre­co, Oce, Ordi­na, SNS, USG Peo­ple, Vopak, Wereld­have, Wavin, Wessanen

Laat­ste update: 01/04/2008

6. Dis­claimer.
Deze col­umn heeft uit­slui­tend edu­catieve doelein­den. Niets van de tekst is op te vat­ten als een con­creet beleg­gingsad­vies. Over­leg alti­jd met een pro­fes­sionele beleg­gingsad­viseur van uw bank voor­dat u enige actie onderneemt. U bent ver­ant­wo­ordelijk voor uw eigen beleg­gings­beslissin­gen. Advies: lees de disclaimer!