WIE HELPT MIJ
Man, 40 jaar, getrouwd met 2 jonge kinderen, zoekt antwoord op de volgende vragen.
- Waarom is het inflatiegevaar volgens onze beleidsmakers verdwenen?
- Waarom moeten we ons zorgen maken over potentiële deflatie?
- Waarom stijgen de beurzen als de economische krimp in de USA meer dan een procent tegenvalt?
Voor deze vragen zijn natuurlijk eenvoudige antwoorden te bedenken.
- De inflatie in de eurozone staat met 0,6% ruim onder de doelstelling van maximaal 2%, dus het gevaar van overschrijding is verwaarloosbaar.
- Als de prijzen als gevolg van verdere oplopende werkeloosheid en groeiende voorraden nog verder onder druk komen te staan, komen we onder de 0% uit en hebben we dus te maken met deflatie.
- De beurs stijgt omdat het inzakken van de economie volgens de meest recente publicaties begint te vertragen en dit zijn de eerste signalen voor bodemvorming.
Naar mijn mening zijn deze antwoorden te kort door de bocht. Maar ik ben een eenvoudige jongen en dat ik iets niet snap is dus op zich niets bijzonders. In mijn beleving hebben we inderdaad te maken met dalende prijzen van o.a. auto's en vastgoed als gevolg van de crisis, dus tot daar kan ik de inflatie cijfers volgen. Wat er bij mij echter niet in gaat, is de vanzelfsprekendheid waarmee de meerderheid van onze samenleving deze getallen lijkt te slikken.
Misschien mis ik de big picture, maar als prijzen in maart 2009, 0,6% hoger liggen dan een jaar geleden, terwijl de economie in dezelfde periode met piepende remmen tot stilstand is gekomen, rijzen er bij mij grote vraagtekens. Hoe kan men met de voorspelling dat er eind 2009 begin 2010 weer ruimte is voor groei zeggen dat het inflatiegevaar geweken is? De economie ligt echt gruwelijk op zijn gat maar de winkelschappen liggen nog steeds tot de nok gevuld met eten en we kunnen nog steeds overal benzine tanken. Van tekorten is op dit moment nog geen sprake en toch is het leven duurder dan een jaar geleden. De reeds vastgelegde inflatiecorrectie in de verschillende CAO's zorgen er vervolgens nog voor dat de koopkracht van de Nederlandse consument dit jaar zelfs een beetje stijgt. De daling van de prijzen gaat mede daardoor dusdanig traag, dat het risico op bodemvorming op korte termijn steeds groter wordt. De productie capaciteit van fabrieken en investeringen in nieuwe energiebronnen is inmiddels drastisch verlaagd. Zodra het aangekondigde herstel zich daadwerkelijk aandient, wordt het risico dat de hoeveelheid beschikbare euro's en dollars het aanbod van grondstoffen en goederen overschrijdt wel heel erg groot.
In een langdurig depressie scenario, waar geen enkele zittende regering op zit te wachten, krijgen we mogelijk meer dan 25% werkeloosheid, honger en sociale onrust. We krijgen inderdaad deflatie als gevolg van uitgestelde investeringen en de mogelijkheden om het tij te keren worden steeds beperkter en duurder.
Het uitstellen van grote aankopen is namelijk de grootste dreiging voor toekomstige deflatie, het beperkte risico op grote prijsstijgingen met de kans op dalingen, is voor veel mensen een reden om een grote aankoop uit te stellen. Hierdoor ontstaat er een self-fulfilling prophecy.
Er zijn in mijn logica dus maar 2 mogelijkheden. Of de depressie gaat veel langer duren dan dat men ons wil doen geloven, of de stimuleringsmaatregelen hebben effect waarmee de vraag naar grondstoffen, energie en goederen weer op gang komt en de inflatie op ramkoers komt. In beide gevallen bent u gefopt.
Het deflatie scenario is echter minder waarschijnlijk, onze beleidsmakers zullen dit ten koste van (bijna) alles willen voorkomen .
Als ik naar de beursontwikkelingen kijk, lijkt het wel of ik naar de Holy Grail van Monty Python zit te kijken. De zwarte ridder waarvan beide armen en benen worden afgehakt blijft tot het laatst roepen dat niemand hem zal passeren en dat hij ze desnoods doodbijt. Het kan niet anders dan dat de grote handelshuizen ervan overtuigd zijn dat het bijdrukken van dollars doorgaat tot de boel weer draait. Ik kan niet anders verklaren waarom een stevig tegenvallend GDP cijfer over het eerste kwartaal (meer dan een procent hoger dan verwacht) lijdt tot een stevige stijging van de S&P en de DOW. Of worden dit soort harde cijfers weggestreept tegen nauwelijks te verifiëren “zachte” indexcijfers over consumentenvertrouwen en inkoop managers?
We krijgen zand in ons ogen gestrooid. Ik geloof niet dat we in een web van samenzweringen worden getrokken, maar wel dat iedereen bezig is zijn hachje te redden en dat er maar beperkte steun is voor een lange termijn oplossingen.
Jan Maarten Knops
voor US Markets