WEG MET HET VERSCHERPTE TOEZICHT!

Alle geloofwaardigheid is wat mij betre­ft nu echt defin­i­tief om zeep geholpen. Hoe kun­nen banken die een half jaar gele­den per direct aan het infu­us moesten, nu alweer roepen dat de boel intern weer is opgelost.

WEG MET HET VER­SCHERPTE TOEZICHT!

Alle geloofwaardigheid is wat mij betre­ft nu echt defin­i­tief om zeep geholpen. Hoe kun­nen banken die een half jaar gele­den per direct aan het infu­us moesten, nu alweer roepen dat de boel intern weer is opgelost. Erg­er nog Tim­met­je Gei­th­n­er roept om het hardst dat hij tevre­den is over de gang van zak­en en dat het een posi­tief sig­naal is, een duidelijke ​“green shoot”. 
Met de prachtige bood­schap dat ze de druk op de belast­ing­be­taler willen ver­licht­en door ruim 60 mil­jard terug te betal­en aan het TARP fonds, win­nen de banken draagvlak en begrip voor hun ini­ti­atief, maar er is natu­urlijk maar één reden waarom dat geld wordt teruggestort: WE WILLEN ONZE BONUSSEN TERUG!

Dat dit toneel­stuk zo in het open­baar wordt gespeeld en dat de mas­sa lijkt te waarderen wat hij of zij hoort en ziet is opmerke­lijk. Het is het gewoon een goed door­dachte psy­chol­o­gis­che truc die met de open­heid van han­de­len elke arg­waan lijkt te doen verdwijnen. 

Gold­man Sachs deelde in 2007 gemid­deld per medewerk(st)er ruim $600.000 aan bonussen uit. De hoog­ste bonus was ruim boven de $50 miljoen. Het kwi­j­trak­en van deze over­dadi­ge belonin­gen is uit­er­aard onver­teer­baar voor de ver­wende geld­goochelaars en het over­hei­d­stoezicht moest dan ook zo snel mogelijk de deur uit­gew­erkt wor­den. Ik neem aan dat de lob­by­is­ten ²⁴⁄₇ hebben gew­erkt om de han­den van Gei­th­n­er en de zij­nen voor dit doorzichtige plan op elka­ar te krijgen.

De afgelopen maan­den hebben de banken met geld van de over­heid de beursko­ersen opge­dreven en ik verwacht dat ze inmid­dels een heel eind op weg zijn met het innemen van short posi­ties en klaar staan voor een uitverkoop om over een maand­je of twee het rit­je nog een keer te kun­nen mak­en. Op deze wijze is de regie weer oud­er­wets in han­den van de par­ti­jen die pri­mair een economisch maatschap­pelijke func­tie behoren te bek­le­den, maar een dus­danige cul­tu­ur hebben ontwikkeld dat ze domweg niet in staat zijn om de ver­lei­d­ing van kansen op grote win­sten te weer­staan. Het lenen van geld aan bedri­jven en het ver­strekken van hypotheken aan par­ti­c­ulieren lev­ert de komende jaren immers veel te weinig op om de bonus­pot weer eens oud­er­wets tot de rand te kun­nen vullen.

Met de weten­schap dat de toezichthoud­ers door­gaans pas in actie komen als Jan met de pet bij de kap­per de laat­ste details en feit­en van een fraude­schan­daal heeft geho­ord, kun­nen de insid­ers gewoon verder gaan waar ze gebleven zijn. Alleen de echt roekelozen wor­den immers gepakt.

Dat Gold­man Sachs eind jaren 90 al arg­wa­nend werd t.a.v. de prak­tijken van Bern­hard Madd­of en hem op de zwarte lijst plaat­ste zegt genoeg over de kwaliteit van de toezichthoud­ers. De manier waarop pub­lieke geheimen bij­na een decen­ni­um een pub­liek geheim bleven zon­der dat de SEC en de FBI het prob­leem boven water kon­den kri­j­gen, gaat alle begrip te boven. Hon­der­den, zoni­et duizen­den insid­ers op Wall Street bleven ver uit de buurt van het piramidespel van Madd­of ter­wi­jl de rest van de wereld geen idee van de risi­co’s leek te hebben. 

In basis is dit gegeven de oorza­ak van alle prob­le­men waarmee men op dit moment te mak­en heeft. We hebben zoveel infor­matie ter beschikking dat we niet meer in staat zijn de juiste fil­ters in te schake­len. De infor­mati­etech­nolo­gie heeft ons de mid­de­len gegeven om alle gewen­ste data, over­al ter wereld te verza­me­len, te ver­s­turen en te raad­ple­gen. Het Madd­of schan­daal heeft weer eens bewezen dat we met al onze beschik­bare infor­matiesys­te­men blijk­baar niet in staat zijn om een dergelijk grootschalige fraudeza­ak te signaleren. 

Infor­matiesys­te­men wor­den ontwikkeld door mensen en de mogelijkhe­den van deze sys­te­men wor­den als gevolg daar­van ern­stig beperkt. Het blinde vertrouwen in ein­de­loze stromen data heeft een totaal gebrek aan overzicht tot gevolg. De getallen zijn zo groot en zo omvan­grijk dat het onre­delijk is om te verwacht­en dat iemand de ​“big picture”nog ziet. 
Daar de waard zijn gas­ten vertrouwd zo hijzelf is, is het risi­co van de banken wat klein­er dan die van de toezichthoud­ers. De banken ken­nen hun pap­pen­heimers blijk­baar een stuk beter dan de bureau­crat­en van de over­heid. Risi­co analyse gebeurt over het alge­meen het best door iemand die zich het risi­co niet kan per­mit­teren of op zijn minst de pijn voelt als hij of zij een fout maakt. Bankiers zijn de afgelopen jaren slordig gewor­den omdat het alle­maal een beet­je te makke­lijk ging, maar reken er op dat zij op dit moment weer pre­cies weten waar ze mee bezig zijn. Het zal wel weer een paar jaar duren voor­dat ook zij weer onachtza­mer wor­den als gevolg van het gebrek aan tegen­vallers. Ik ben wel benieuwd hoe de komende bubbel genoemd gaat worden.

Eén ding is zek­er de over­heid zal wederom achter de feit­en aanlopen.

Jan Maarten Kops
voor US Markets