Hoe kon het anders? Andere “smaken” dan QE “tot in de klucht” waren er duidelijk niet meer. Maar liever ongelimiteerde koopkrachtverkrachting dan ongelimiteerde chaos. ‘Après nous le déluge’. In de markt daarentegen groeit de overtuiging dat we er met bezuinigingen wel uitkomen zonder in de gaten te hebben op welke peilloze diepte we generiek afstevenen.
Gelet op de hosanna stemming op de beurs bleek dit niettemin een “juist” besluit. Buiten kijf staat dat een opgewekte beurs dicht tegen historische hoogtepunten het vertrouwen in de markt flink stut. Op BNR hoorde ik zelfs verkondigen dat met deze QE maatregelen (V.S. en Europa) het systeemrisico zou zijn uitgenomen. Waarover hebben we ons dan eigenlijk druk gemaakt, prachtig toch? Dan hoeft er ook niet meer te worden bezuinigd of schuld te worden geherstructureerd want er komt immers ongelimiteerd geld ter beschikking. Bovendien zou dit goed zijn voor de investeringen, werkgelegenheid en de vastgoedmarkt. Kortom, de belangrijkste economische pijnpunten worden hiermee weggenomen. Alleen vreemd dat alle QE pogingen ten spijt er na bijna 4 jaar nog geen zood aan de dijk is gezet.
Voorspellingen
Uitgaande van de thans geplande geldverspilling ad $40 miljard per maand (voor de opkoop van hypotheek gerelateerde schuld) bovenop Operation Twist (lange schuld voor korte schuld) ad $45 miljard per maand zal de Fed balans in 2013 naar $4 biljoen ($4.000 miljard) en in 2015 naar ruim $5 biljoen doorschieten. Dit valt ‘in no way’ te rijmen met de groei van het BBP en de hiervan afhankelijke belastinginkomsten. Indien als gevolg van de verdere geldontwaarding bijvoorbeeld de olieprijs zou verdubbelen is het met “de pret” wel gedaan. Let wel, afgezet tegen deze finale koopkrachtverkrachting is dit nog maar een voorzichtige voorspelling tenzij de wereldeconomie dusdanige klappen gaat oplopen dat de olievraag daardoor sterk afzwakt.
John Williams van Shadowstats en Greg Hunter van USA Watchdog roepen “in koor” dat het huidige systeem na 2014 aan hyperinflatie ten prooi zal vallen temeer omdat deze trend niet meer te stoppen is. Dat ontlokte Clint Eastwood ten tijde van de Republikeinse conventie de kreet: ‘damn, we own this country and the politicians are just employees of ours!’ (verdraaid nog aan toe, dit land is van ons en de politici zijn niet meer dan onze employees!). Terug fluiten heeft evenwel geen zin meer.
Oud president-kandidaat Ron Paul vond er het zijne van en riep: ‘we have lost control and it is astounding that is does not collapse the markets as we are in such big trouble’ (we hebben de controle verloren en het wekt verbazing dat de markten nog niet in elkaar zijn geklapt nu we in zulke grote problemen verkeren).
Hij gaat verder met: ‘we are trying to liquidate our debt through inflation; there is no market to interest rates why there is such gross distortion and why we don’t have a market economy but a rigged economy through central economic planning by central banking’(we proberen onze schuld middels inflatie te liquideren; er bestaat geen rentemarkt meer, reden waarom er sprake is van een enorme marktverstoring als gevolg van een gemanipuleerde economie aangestuurd door centrale economische planning via de centrale bank).
De inflatieontwikkeling wordt het beste weergegeven in de Continuous Commodity Index, waarin de 17 belangrijkste commodities w.o energie (olie, gas, kolen), basismetalen, edelmetaal, granen en andere soft commodities als katoen, koffie en cacao onder een redelijk gebalanceerde weging zijn opgenomen.
De stijging van deze index vanaf medio augustus met 9% spreekt voor zich. Op jaarbasis zit je dan zomaar op 100%.
Laatste oordeel
De jongste QE’s in de V.S. en in Europa waren een duidelijk ‘symptoom’ van gecoördineerde interventie. Met ongelimiteerde geldgroei (depreciatie van de munt) wordt de meest dramatische wissel op hoge inflatie getrokken. Juist dit maakt het zo duidelijk dat de centrale banken geen enkel zicht meer op een reële oplossing hebben. Opvallend is dat de euro zich hieraan kortelings juist optrekt. Het stuivertje wisselen met de dollar veronderstelt dat Draghi het met zijn pogingen kennelijk “ingetogener” doet? Je zou het bijna denken.
Wat het er allemaal niet “vrolijker” op maakt is dat onder de zgn. Monetary Outright Transactions Plan (MOTP) van 6 dezer de ECB zich hiermee het recht “verwerft” om ongelimiteerd staatsschuld van de PIIGS op te kopen. De banken wier op de balans staande overheidsschuld ook al door de ECB werd gefinancierd kunnen middels de MOTP deze schuld nu door de ECB als het ware geheel laten steriliseren. Maar dit geld kwam al van de ECB dus wat er gebeurt is niets anders dan het rondpompen van schuld. Zelfs het Constitutionele Hof in Karlsruhe wist dit niet tegen te houden. Leve het ESM!
Naarmate angst en onzekerheid steeds meer gaan toeslaan zal het vertrouwen in de economie steeds verder worden ondergraven. Van “onze” beleidsmakers mogen geen andere “konijnen uit de hoed” worden verwacht dan bezuinigingen en lastenverzwaringen. Van links of van rechts poets je de schulden niet meer weg. Die lopen zelfs verder op naarmate de belastinginkomsten teruglopen. Dat zelfde geldt idem* voor de niet meer onder controle te krijgen budgettaire tekorten en het oplopen van de rentebetalingen, hoe laag die rente thans ook is.
Hoe verder?
1. Valuta’s — daar de dollar en de euro nog immer ‘the currencies of choice’ zijn, is het vooralsnog ondenkbaar dat deze zo maar ophouden hun ruilfunctie kwijt te raken. Dat zal m.i. pas gebeuren wanneer zich de grote omslag (crisis) voltrekt. Derhalve zullen met name de opkomende naties alles in het werk blijven stellen hun eigen munt zoveel mogelijk op pariteit met de dollar en de euro te houden en tegelijk hun edelmetaalreserves aan te vullen. In deze context wordt van een valutaoorlog gesproken met mogelijk vervelende gevolgen in de vorm van kapitaal- en valutarestricties (zie FACTA in de V.S.), im- en exportheffingen of naarmate de spanningen oplopen: oorlogsdreiging.
2. Obligaties — zolang de markt de gemachineerde NIRP (Negative Interest Rates Policy) blijft accepteren en de rente niet oploopt, zal er geen sprake zijn van een ineenstorting van de obligatiemarkt; naarmate de tijd vordert wordt dit niettemin wel een steeds reëlere optie.
3) Aandelen – de aandelenmarkten zouden heel goed van deze ongelimiteerde geldgroei (als vervanging van economische groei) kunnen profiteren, daar de fundamentals er voor langere tijd veel minder toe doen.
4) Vastgoed – dit geldt evengoed voor vastgoed naarmate de huren oplopen en kopen weer goedkoper wordt.
5) Edelmetaal en basisgrondstoffen – ook hier geldt zonder meer een positieve outlook versterkt door toenemende onzekerheid, oplopende inflatie en/of oorlogsdreiging.
“Van QE naar QZ” zou evengoed de titel van de nieuwste SF film kunnen zijn, want het is fantastisch welke schandelijke praktijken zich voor en achter de façade van “onze” zgn. vrijheid en democratie afspelen. Zou je hiervan begin deze eeuw hebben gerept dan zou je onverwijld naar de psycho zijn doorverwezen.
Robert Broncel
Voor US Markets