V OF W

Deze week kwam het Cen­traal Plan­bu­reau met nieuwe onheil­spel­lende prog­noses met betrekking tot de economie. De Ned­er­landse economie zal dit jaar met 4,75 % krimpen. Er zullen er straks meer dan 700.000 werk­lozen zijn en dat betekent dat één op de 10 Ned­er­lan­ders zon­der werk zal komen te zit­ten

V OF W?

Deze week kwam het Cen­traal Plan­bu­reau met nieuwe onheil­spel­lende prog­noses met betrekking tot de economie. De Ned­er­landse economie zal dit jaar met 4,75 % krimpen. Er zullen er straks meer dan 700.000 werk­lozen zijn en dat betekent dat één op de 10 Ned­er­lan­ders zon­der werk zal komen te zit­ten. Een cock­tail van sti­j­gende over­hei­d­suit­gaven en dal­ende belastinginkom­sten zal lei­den tot een teko­rt van 6,7 % op de begrot­ing. Nu staat het CPB bek­end als een toon­aangevend en degelijk insti­tu­ut en is het niet aan de schri­jver van dit artikel om deze cijfers in twi­jfel te trekken. Opval­lend is echter wel hoe klakkeloos en kri­tiek­loos deze cijfers door de media en door autoriteit­en wor­den overgenomen. Het zijn immers slechts prog­noses en nog lang geen harde feiten. 

De media hebben sinds de afgelopen herf­st – toen de kredi­et­cri­sis zijn hoogtepunt bereik­te en overg­ing in een economis­che cri­sis – steev­ast de weg van de over­dri­jv­ing gevol­gd. We waren hoe dan ook op weg naar een nieuwe Grote Depressie – en her­hal­ing van de jaren ​’30 – en ieder argu­ment dat deze stelling ook maar enigszins onder­schreef werd er met de haren bijgesleept. En inder­daad wer­den de doem­denkers onder­s­te­und door de ontwik­kelin­gen op de finan­ciële mark­ten. De aan­de­lenko­ersen stort­ten in een paar maan­den tijd volledig ineen en de oblig­atiemarkt was gepri­jsd alsof de wereld volledig tot stil­stand zou gaan komen. Grootscheepse stim­u­ler­ings­maa­trege­len van over­he­den wereld­wi­jd hebben het finan­ciële sys­teem echter van de onder­gang gered en vooral lichtsig­nalen uit het Verre Oost­en deden de beurzen de weg omhoog weer inslaan. Sinds de bodem van maart steeg de S & P 500 met 40 % en ook de AEX liet zich met een sti­jging van ruim 30 % niet onbetuigd.

De angst voor een totale ineen­stort­ing van het finan­ciële sys­teem maak­te plaats voor een meer real­is­tis­che vast­stelling dat de wereld zich in een ste­vige recessie bevin­dt. Ver­vol­gens tre­den aller­lei psy­chol­o­gis­che processen in werk­ing. Zo is er een omvan­grijke groep beleg­gers rond de bodem uit­gestapt en zag deze her­stel­ral­ly knarse­tandend aan zich voor­bij gaan. Zij bedi­enen zich nu van pop­u­laire ter­men als bear­mar­ket ral­ly en suck­er ral­ly. Zij bli­jven argu­menten aan­dra­gen waarom de beurzen weer naar bene­den zullen gaan. Geld ver­liezen in een dal­ende markt is verve­lend maar niet mee­doen aan een sti­jging – waar anderen wel in par­ticiperen — is ondraaglijk. Nog ondraaglijk­er is het voor veel pro­fes­sionele beleg­gers te moeten con­stateren dat ze er naast zat­en. Geen gelijk kri­j­gen is voor velen nog erg­er dan geld verliezen. 

Natu­urlijk is het spel nog niet gespeeld. Deze cri­sis startte als een banken­cri­sis en ging ver­vol­gens over in een economis­che cri­sis. De recessie zal weer over­gaan maar maakt straks plaats voor een wereld­wi­jde begrot­ingscri­sis. De over­hei­d­steko­rten gieren de pan uit. Het prob­leem is als het ware slechts doorgegeven en de over­he­den fun­geren nu als de bek­ende ​“lender of the last resort”. Maar ook die over­he­den moeten uitein­delijk de reken­ing gaan betal­en. En die reken­ing is fenom­e­naal. Dat betekent jaren van bezuinigin­gen, belast­ingver­hogin­gen en broekriem­beleid. En het is maar de vraag of de finan­ciële mark­ten in een dergelijk kli­maat kun­nen flo­r­eren. Niet zoals voorheen in de jaren ​’80 en ​’90 waarschi­jn­lijk. Maar dat geldt vooral voor de west­erse wereld. In de meeste Azi­atis­che lan­den zwemt men in de finan­ciële reserves. Chi­na is inmid­dels de derde economie van de wereld en Shang­hai de derde beurs van de wereld. Maar ook andere Azi­atis­che lan­den zijn in opkomst. Het feit dat Aus­tral­ië al weer economis­che groei kent heeft ook alles te mak­en met de lig­ging nabij het aanstaande economis­che zwaartepunt van deze wereld. 

Deze recessie is nog lang niet voor­bij. Maar de onwaarschi­jn­lijke hoeveel­heid liq­uiditeit die er door de mon­e­taire autoriteit­en in het sys­teem is gepompt zal zijn uitweg bli­jven vin­den. Dat zal ook op de beurzen te merken zijn. De his­to­rie heeft reeds eerder uit­gewezen dat beurzen tij­dens recessies spec­tac­u­lair kun­nen sti­j­gen nadat er een zeer zware dal­ing aan vooraf is gegaan. En of het huidi­ge her­s­tel nu hét her­s­tel is (de V‑vormige recessie) of dat er nog een terugslag op gaat vol­gen (de W‑vormige the­o­rie) doet voor lange ter­mi­jn­be­leg­gers wat min­der ter zake. De AEX bevin­dt zich momenteel nog steeds 64 % onder zijn his­torische top. Van instap­pen tegen hoge koersen is dus geen sprake. Beleg­gers doen er daarom ver­standig aan hun ego opz­ij te zetten en gewoon de weg van het geld te vol­gen. Suc­cesvolle beleg­gers zijn niet op zoek naar het gelijk maar naar een goed ren­de­ment. En een ver­schuiv­ing in de porte­feuille in de richt­ing van de emerg­ing mar­kets maakt daar de komende jaren ook deel van uit. 

Jan-willem Nijkamp
US Markets