STAGFLATIE

STAGFLATIE

De Fed wenst het woord ​‘stagflatie’ (nog) niet in de mond te nemen. Het zak­en­blad For­tune rept er intussen open­lijk van in een artikel met als kop ​‘Stagfla­tion is back; here is how to beat it’. Hierin wordt een vergelijk­ing gemaakt met soort­gelijke ontwik­kelin­gen in de jaren ​’70.

In een recente speech voor afs­tud­erende stu­den­ten op de uni­ver­siteit van Har­vard zei Bernanke: ​‘weinig aan­wi­jzin­gen te hebben van een loon/​prijsspiraal’. Wèl dat er sprake is van een sterk oplopende oliepri­js en sti­jging van andere com­mod­i­typri­jzen. Als gun­stige ontwik­kel­ing thans ziet hij dat de V.S. met de fac­tor twee energie effi­ciën­ter is gewor­den. Ook gaf hij aan niet meer aan rentev­er­lagin­gen te denken gegeven het opkomende inflatiespook. Voorts had hij het over een self­ful­fill­ing prophe­cy als de mensen in inflatie gaan geloven. M.a.w. als de inflatie verder doorstoomt dan zou dat niet te wijten zijn aan het rente- en val­utabeleid van de Fed (!).

Dreigende gevaren

Chi­na en Rus­land hebben intussen gewezen op de dreigende gevaren voor de werelde­conomie als gevolg van het roekeloze Amerikaanse finan­ciële beleid. Er werd ook nog even fijn­t­jes geref­er­eerd aan de meer­malen gehanteerde uit­sprak­en van Amerikaanse min­is­ters van Finan­ciën: ​‘the dol­lar is our cur­ren­cy, but it is your prob­lem’. De reken­ing voor het uit de hand lopen van het ​‘schuld­com­plex’ zal bij ongewi­jzigd finan­cieel en mon­e­tair beleid op goed moment kei­hard aan de V.S. wor­den gep­re­sen­teerd. De rest van de wereld kan het zich een­voudig niet per­mit­teren lijdza­am toe te bli­jven zien, ter­wi­jl de Amerika­nen op onze kosten schulden bli­jven mak­en en zich weinig aan de inter­na­tionale kri­tiek gele­gen lat­en liggen. Er zijn even­wel meer dreigende gevaren.

Gren­zen aan de groei

Waar hebben we dat eerder geho­ord? Was dat niet de Club van Rome in 1969? Thans wordt dit rap­port weer van stal gehaald, nu we te mak­en hebben met slink­ende grond­stof­fen­re­serves en een om zich heen gri­jpende milieuprob­lematiek. En hier­mee samen­hangend het opkomende water­prob­leem (verd­wi­j­nende glet­sjers als bron voor riv­ieren en irri­gatie), ​‘tem­per­atu­ur stress’ als gevolg van de glob­al warm­ing up met droogte­pe­ri­odes en over­stro­min­gen. Honger kun je niet bestri­j­den met hogere inflatie. Alles bijeen genomen maakt dit het toekom­st­per­spec­tief niet al te florissant. 

Om een goed beeld te kri­j­gen van de huidi­ge sit­u­atie trekken we de vergelijk­ing met de jaren ​’70 nog even door:

• Vol­gens het­zelfde artikel in For­tune bedroeg de CO2 uit­stoot in 1973 ​‘slechts’ 17 miljard 
  ton; thans bedraagt de uit­stoot met ruim 30 mil­jard ton bij­na het dubbele 
• in 1974 had­den we een wereld­bevolk­ing van ongeveer 4 mil­jard met een wereldinkomen 
  van 23 biljoen (12 nullen) dol­lar; thans telt de wereld­bevolk­ing bij­na 6,7 mil­jard met een 
  economie in de orde van grootte van 65 biljoen dollar. 

Op grond van een en ander komt er een veel grot­er beslag op water en bodem te liggen. Een eventuele verdere economis­che groei zal meer dan ooit van deze fac­toren afhanke­lijk zijn.

Twee cen­trale oplossingen

• Om de economis­che en poli­tieke sta­biliteit in de wereld niet uit het oog te ver­liezen zal er moeten wor­den gestreefd naar een inter­na­tion­aal afgestemd en effi­ciënt land­bouw­beleid (zon­der bijvoor­beeld bioethanol). 
• Tegelijk moeten we ons veel meer inzetten om nieuwe effi­ciën­tere tech­nolo­gieën te ontwikke­len om zo snel mogelijk op grote schaal duurzame energie te kun­nen voortbrengen. 

Kolen­ver­gassing en kernen­ergie zijn weliswaar de meest voor de hand liggende opties maar wor­den niet als duurza­am aange­merkt. Zonne- en winden­ergie noch water­stof zullen even­wel het gat op korte ter­mi­jn kun­nen dicht­en. Dat zelfde geldt ook voor cel­lu­lose ethanol. Water­tur­bine energie zou een goed alter­natief kun­nen zijn, omdat water alti­jd stroomt. Op dit gebied is er – ik zou bij­na zeggen uit­er­aard — in Ned­er­land een spec­tac­u­laire vin­d­ing gedaan. Zie www​.noort​-inno​va​tions​.nl en klik op de link ​‘Water Tur­bine’. Dit bedri­jf is niet beursgeno­teerd, dus u kunt er helaas geen aan­de­len van kopen.

Er zal hoe dan ook veel meer geld beschik­baar moeten komen voor onder­zoek in den brede. Om een indruk te geven, de V.S. spenderen ongeveer 3 mil­jard dol­lar per jaar aan inno­vatie op energi­eter­rein, ter­wi­jl er aan de oor­log in Irak ruim één mil­jard per dag wordt gespendeerd. 

Kor­tom, investeren in inno­vatie op energiege­bied vormt de groot­ste uitdag­ing voor de men­sheid in de komende decen­nia, waar­bij pri­or­iteit­en drastisch zullen moeten wor­den bijgesteld. Hier liggen voor beleg­gers de beste kansen!

Robert Bron­cel