SPANNING STIJGT!

De Duitse cen­trale bank (Buba) heeft na steeds heftiger aan­drin­gen vanu­it een aan­tal kri­tis­che krin­gen schoor­voe­tend toegegeven aan de druk om het in het buiten­land (V.S., V.K., Frankrijk) opges­la­gen goud althans deels naar huis te halen. Hier­mee wordt een duidelijk sig­naal afgegeven. Of anders: goud is blijk­baar nooit ​“weg” van wegge­weest! Klaas Knot, wat gaat gij doen?

Deze wel­haast his­torische manœu­vre betekent dat de ​‘bul­lion banks’ w.o. JP Mor­gan, HSBC, Bank of Nova Sco­tia etc. hun manip­u­laties (op basis van de ​“aan­wezige” reserves in New York en Lon­den) op de COMEX op z’n minst zullen moeten mati­gen. Tot dusver werd bereikt dat de pri­js van zow­el goud als zil­ver nog ​“redelijk” onder con­t­role bleef. Echter, als de kelder leeg begint te lopen is het met dat ​“frac­tionele” spel­let­je snel gedaan. Immers, het risi­co van deze banken sti­jgt naar­mate de kelder verder lee­gloopt. Die lee­gloop werd al ingelu­id door lan­den als Chi­na, Korea, Tai­wan en Venezuela. Zwit­ser­land vol­gt wellicht.

Zon­der vol­doende tegen­wicht op de COMEX zullen goud en zil­ver bin­nen de huidi­ge mon­e­taire ontwik­kelin­gen hun eigen mid­delpuntvliegende waarde weten te vin­den en pas dan zal duidelijk wor­den dat onze papieren ​“flap­pen” niet veel meer waarde blijken te hebben dan toi­let­pa­pi­er bij de dro­gist. Dat lijkt thans nog onvoorstel­baar, omdat die per­cep­tie bij het grote pub­liek nog niet aan­wezig is!

Wat waren de mov­erende rede­nen van de Buba om ​“om” te gaan. Op de achter­grond speelt nog alti­jd de para­noia voor een nieuwe hyper­in­flatie zoals ten tijde van de Weimar Repub­liek in de jaren ​’20. Om die reden heeft de Buba in tegen­stelling tot andere banken w.o. onze DNB nooit goud verkocht. Je mag aan­nemen dat bij dit besluit drie zak­en voorop stonden:

1) het bewak­en van het vertrouwen op het thu­is­front (er komen weer verkiezin­gen)
2) om val­u­ta­trans­ac­ties te kun­nen bli­jven doen op basis van het goud­vertrouwen
3) het mogelijke uiteen­vallen van de eurozone

Sinds 1971 diende het goud niet langer als basis van val­u­ta­trans­ac­ties. Als zodanig is er in Duit­s­land met een totaal bez­it van 3392 ton goud, de tweede groot­ste voor­raad na de V.S., na alle ​“papier­op­er­aties” zoveel wantrouwen en onrust ontstaan dat de Buba uitein­delijk meende actie te moeten gaan nemen. Na het uiteen­vallen van de Sov­jet-Unie bestond er in feite al geen drin­gende reden meer het goud in het buiten­land aan te houden.

Wat ken­nelijk begint door te drin­gen is dat de waarde van goud wezen­lijk de waarde van alle kap­i­taal, arbeid, goed­eren en dien­sten verte­gen­wo­ordigt en niet het papi­er, juist omdat dat niet langer tegen goud inwis­sel­baar is.

Opval­lend is trouwens dat het retour­trans­port wordt uit­ges­meerd over een peri­ode van maar lief­st zeven jaar. Ver­moedelijk omdat die hoeveel­heid (zie bene­den) er niet meer ligt en dient te wor­den bijgekocht. Voorts gaat het niet om de gehele buiten­landse voor­raad maar slechts om 50%. Wel wordt de voor­raad uit Par­i­js in z’n geheel terugge­haald, omdat er geen han­del in goud plaats vin­dt. De plaats­ing in Par­i­js werd des­ti­jds gedaan voor de Franse gemoed­srust, na drie oor­logen. Zie verder onder­staand staat­je van de World Gold Coun­cil.



Maar dit uitsmeren heeft vast nog een andere reden. Zou men echter op stel en sprong de gehele voor­raad opeisen dan zou dat in de finan­ciële markt als een directe motie van wantrouwen tegen het mon­e­taire sys­teem wor­den opgevat. De gouden stan­daard is hier­mee desal­ni­et­temin een beet­je dichter­bij gekomen, temeer omdat ook cen­trale banken in Azië en Lati­jns-Ameri­ka voort­durend volop aan de koopz­i­jde op de goud­markt oper­eren. Kort gele­den bestem­pelde Ben Bernanke het goud nog als een bar­ber­ic rel­ic, lat­er afgezwakt tot tradition.

Tikkende Tijd­bom
Al menig­maal werd de TT aan­duid­ing in deze col­umn gebezigd en onder­wi­jl tikt hij nog steeds ​“vrolijk” verder. De schuldaf­bouw naar een beheers­baar niveau is een gepasseerd sta­tion en ​“onze” belei­ds­mak­ers kun­nen geen kant meer uit. Het bli­jft dus bij het adag­ium ​‘kick­ing the can down the road’, onder­bouwd met voor­namelijk ver­bale uitspraken.

In de V.S. met de ​‘fis­cal cliff’ is het al niet beter. De dol­lar staat op een pyra­mide van schuld. Bij de tweede ronde vol­gende maand zal er toch meer bot­er bij de vis moeten op straffe van het ver­lies van het tweede A’tje van de kredi­et­sta­tus. Het sys­teem­risi­co in de reserve­va­l­u­ta zou dan weer een nieuwe dimen­sie kri­j­gen. Immers, de Trea­suries vor­men ter onder­s­te­un­ing van de $600 + biljoen aan derivat­en het meest gebezigde onder­pand. Elke mar­gin trad­er weet wat de impli­caties zijn van een mar­gin call. Een sell off op dit ter­rein zou van het Lehman débâ­cle maar een nano inci­den­t­je mak­en. Indi­en nog een A’tje min­der een rentev­er­hoging tot gevolg heeft dan impliceert elke sti­jging met 100 basis­pun­ten ruim een extra $100 mil­jard toevoeg­ing aan de staatss­chuld die nu al op ca.100% van het BBP staat.

Is het miss­chien tegen dat licht dat er vanu­it de Fed­er­al Open Mar­ket Com­mit­tee (FOMC) het woord ​‘con­cern’ (zorg) in de mond werd genomen gezien de overver­hit­ting in de oblig­atiemarkt? De overver­hit­ting werd bew­erk­stel­ligd door diezelfde Fed om de rente laag te kun­nen houden. Nu wordt er gezegd: ​‘we must not ignore the pos­si­bil­i­ty that the low-inter­est rate pol­i­cy may be cre­at­ing incen­tives that lead to future finan­cial imbal­ances’ (we dienen reken­ing te houden met de mogelijkheid dat het lage rente­beleid niet tot toekom­stige finan­ciële ver­storin­gen lei­dt ofwel niet tot oplopende rente en inflatie). Met dit rente­beleid valt er nauwelijks of geen ren­de­ments­garen meer te spin­nen en bestaat de kans dat er bij gebrek aan beter mas­saal vanu­it oblig­aties richt­ing aan­de­len wordt geko­erst.
Zou de Fed op goed moment het ver­ruimende QE beleid willen mati­gen door min­der staatspa­pi­er op te kopen dan wordt pre­cies bereikt wat men even­min wil: een oplopende rente en lagere beursko­ersen. Kor­tom, de Fed staat met de rug tegen de muur. Op dit risi­co is in deze col­umn al geruime tijd gele­den gewezen. Bij een rente van 1,82% op 10-jarige staat­soblig­aties betaalt de beleg­ger 54 maal de opbrengst, ter­wi­jl dat voor de S&P maar 17 maal (16 maal is het lang­jarig gemid­delde) de winst is. Die koers/​winstverhouding is gegeven de dreigende mark­tver­storin­gen al veel te hoog! Gelet op de Amerikaanse beursindices die weer op een nage­noeg all time high staan, lijkt er juist geen vuilt­je meer aan de lucht te zijn.

Onder­staand wordt nog eens duidelijk in hoev­erre het geza­men­lijke bal­ansto­taal van de groot­ste cen­trale banken (V.S., EU, V.K., Japan) uit het lood is geschoten in vergelijk­ing met de groei van het onderliggende BBP. Alleen als deze groei nog een enigszins syn­chroon ver­loop met de schuld­groei zou hebben, is er sprake van recht­vaardig­ing. Buiten het edel­metaal is er geen enkele ref­er­en­tie meer die de toekom­stige paniekvraag zal weten op te van­gen anders dan mid­dels een exor­bi­tante waardes­ti­jging, lees ver­pul­ver­ing van de koop­kracht van het bankpa­pi­er.



Men zegt wel dat regerin­gen geen goud kun­nen drukken maar ze hebben dat intussen wel in een veelvoud van het al dan niet opge­baarde goud in fiat­pa­pi­er gedaan. Deze papieren ​‘claims’ op het goud alsmede op zil­ver wer­den in de markt tot dusver breed geac­cepteerd alsof die claims gewoon­weg niet bestaan. Stel­lig zal deze over­weg­ing ​“in het achter­hoofd” van de Buba hebben meegespeeld.

Terzelfder tijd vin­dt er een soort poli­tis­er­ing van het cen­trale bankbeleid plaats dat een voed­ings­bo­dem vormt voor ongek­ende val­u­tas­pan­nin­gen, eindi­gend in een ​‘race to the bot­tom’ van al het bankpa­pi­er. Met de jong­ste van bove­naf (pre­mier Abe) gede­cre­teerde afgekondigde onge­lim­i­teerde QE maa­trege­len om de inflatie ​“enigszins” aan te wakkeren, lijkt de lont in dit kruit­vat nu in Japan te zijn ontstoken.

Een andere lont ligt er in het geschil tussen Japan en Chi­na rond de Senkaku/​Diaoyu eilan­den, waar Chi­na nu bezig is het Amerikaanse schild jegens Japan te testen. Dit kan vol­gens de Amerikaanse min­is­ter van Defen­sie Leon Panet­ta lei­den tot een con­frontatie tussen de drie machtig­ste mogend­he­den. In tij­den van span­nin­gen is er al snel een casus bel­li gevon­den. Kijk maar naar de aan­lei­d­ing tot WO I of Amerika’s wijze van betrokken­heid bij WO II.

Zo verg­ing het in elk geval het Romeinse Rijk en lees ook even de tekst van Mar­cus Cicero linkson­der.



Tenslotte
Opval­lend vreemd bli­jft dat de finan­ciële wereld­pers zich in deze kwest­ies nauwelijks of niet lat­en zien. Zelfs geza­ghebbende media als de Wall Street Jour­nal en de Britse Econ­o­mist eten ken­nelijk liev­er van ​“de gevulde koek” die de cen­trale bank hen voorhoudt. Zo is er bijvoor­beeld nooit navraag gedaan naar een zgn. vertrouwelijk opgesteld mem­o­ran­dum van het IMF daterend uit 1999, waarin staat dat cen­trale banken bezwaar hebben gemaakt tegen het open­baar mak­en van zgn. gold swaps en leas­es, omdat deze nu een­maal haaks staan op hun geheime mark­t­in­ter­ven­ties.

De pers gaat in feite voor­bij aan het feit dat deze inter­ven­ties namens de gehele bevolk­ing (die straks voor de gevol­gen opdraait!) plaats vin­den zon­der dat hier­van ooit tekst en uit­leg is gegeven. Als blijkt dat het erg­ste van de euro­cri­sis nog moet komen (Draghi!), ervaart de burg­er dat als bewi­js dat zich tegen de autoriteit­en keert. De directe grond voor de Franse Rev­o­lu­tie indachtig is dit voer voor een nieuwe revolutie. 

Robert Bron­cel
Voor US Mar­kets

NB. deze col­umn gaat ook naar DNB; het eventuele antwo­ord tre­ft u hopelijk in de e.v. editie.