Het beleggerssentiment is voor 75% gedreven door psychologische factoren … In deze column zet ik dit voor u even op een rijtje en geeft aan wat er steekt achter roekeloos of paniekerig gedrag op de beurs. Ze gaat tevens over de vaardigheden, nodig om te overleven in barre beurstijden die er ongetwijfelt nog zullen komen .…
De psy-factor
Beleggen doe je in de hoop om geld te verdienen, de brokers, banken, beurshuizen weten dat en bieden een brede keuze aan van beleggingsinstrumenten. De waaier van risico’s is al even breed. Op basis van welke criteria zal een belegger het ene of het andere instrument kiezen?
Er zijn rationele criteria zoals economische situatie, technische en/of fundamentele analyse, etc…
Zal men op basis daarvan besluiten het geld te plaatsen op een spaarrekening, obligaties te kopen, posities in aandelen te nemen of aan derivatenhandel te gaan doen? Niet helemaal of beter gezegd helemaal niet. De uiteindelijke beslissing van de belegger en zijn gedrag zodra hij belegd heeft, wordt in sterke mate gedreven door wat ik de psy-factor noem, de psychologische factor.
De psy-factor is opgebouwd uit vele elementen, die bestaan uit tegengestelde koppels die we hieronder even op een rijtje zetten:
-
hoop-onverschilligheid
-
angst-durf
-
voorzichtigheid-roekeloosheid
-
intuitie-ratio
-
vertrouwen-wantrouwen
Al deze componenten strijden om de dominante plaats in de geest van de belegger.
Hoe belangrijk is de psy-factor? We mogen stellen dat hij voor 75% meespeelt in de koop- en verkoopbeslissingen.
Daarom mogen we dit zeker niet onderschatten. Hij kan stemmingen bliksemsnel doen omslaan in positieve zowel als negatieve zin. Denk bij voorbeeld aan de technologiezeepbel van 1998 – 2000, het barsten van deze zeepbel in 2000, de catastrofe van 11 september 2001, de SARS-empidemie, de Golfoorlogen en zo kunnen we een hele tijd doorgaan.
Hieruit blijkt dat het gedrag en het sentiment van beleggers, de psy-factor dus, even belangrijk is als de groei van het bruto binnenlands product en de kans op inflatie of deflatie om een paar belangrijke economische parameters op te noemen.
Nog een uiting van het belang van de psy-factor zijn de ‘noodremmen’, voorzien door de beurzen. Buitensporig sentiment kan immers leiden tot ontwrichting van de markt. Daarom wordt de handel soms stilgelegd als er een spoor tot paniek wordt ontdekt. Een andere beveiligingssysteem is het limiteren van leningen bestemd voor het aankopen van aandelen.
De psy-factor komt tot uiting in sentimenten die alle traders kennen:
-
verwarring
-
frustratie
-
onrust
-
faalangst
Het beheersen van deze sentimenten is wellicht datgene wat succesvolle traders onderscheidt van minder succesvolle. Dit vereist drie vaardigheden, alle even belangrijk omdat ze de sleutel vormen tot het succes:
-
zelfdiscipline
-
controle over de emoties
-
zich kunnen aanpassen aan de veranderende omstandigheden op de markten
Met deze vaardigheden word je niet geboren. Je verwerft ze gedurende een moeizaam proces dat jaren duurt. Velen verliezen de moed op die lange weg of moeten noodgedwongen hun financiële activiteiten staken omdat op zeker moment hun kapitaal verdampt is door buitensporige verliezen. Anderen leren van fouten, slaan dat op en komen sterker uit het gevecht met de bovenkamer.
Wie het doel bereikt, wie succes heeft en de langverhoopte winsten opstrijkt, zal vaststellen dat traden inderdaad berust op 25% methodiek en 75% psychologie.
Het is wellicht de grootste verdienste van US Markets de beleggers te helpen zelfdiscipline te verwerven door te tonen hoe ze consequent vast moeten houden aan een bepaalde gedachte. De duidelijke en tijdige adviezen staan in voor de emotionele controle waar men steeds mee te maken krijgt.
Zo ziet u meteen dat handelen op de beurs niet voor iedereen is weggelegd, droog oefenen kan nog wel maar als de knikkers worden verdeeld dan is er geen weg terug. Nog een belangrijk feit op de beurs is dat overal waar iemand 1000 euro verliest een tegenpartij er 1000 wint, het gaat er dus om bij de goeie partij te zitten om het grote kapitaal te verzamelen. Probleem hierbij is dat iedereen bij die goeie partij wil zitten.
Guy Boscart
US Markets