Half augustus, op het dieptepunt van de uitgebarsten kredietcrisis, schreef ondergetekende dat de stier weliswaar langer pauzeerde dan verwacht maar zich spoedig weer zou gaan oprichten. De aandelenmarkt werd genoemd als de plaats waar beleggers hun geld nog steeds het beste konden laten renderen. Dat laatste lijkt inmiddels het geval nu de beurzen hun niveau van voor de crisis weer hebben bereikt of zelfs hebben overtroffen. Bieden aandelen na dit snelle herstel echter nog steeds het meeste perspectief?
De orkaan op de Amerikaanse huizenmarkt is zonder enig precedent sinds de Tweede Wereldoorlog en de vrees voor een recessie is niet ongegrond. De wereldwijde crisis op de kredietmarkten als gevolg hiervan deed de markten huiveren. In dat licht bezien is het herstel op de beurzen van de laatste tijd zeer opvallend. Bevinden aandelenbeleggers zich nu nog in een ontkenningsfase of zal de Amerikaanse economie zijn – en niet voor het eerst – enorme veerkracht tonen en zich oprichten uit het graf dat vele – vooral Europese – economen reeds gegraven hadden?
Veel gerenommeerde economen en marktdeskundigen zeggen een recessie van de Amerikaanse economie te voorzien. Bedenk wel dat deze kenners een weinig indrukwekkend track record hebben in het voorspellen van eerdere recessies. De enkeling die het wel bij het goede eind had bevond zich steevast in het kamp der doemdenkers die altijd een economische neergang aan zien komen. En inderdaad, wanneer men tien keer een recessie voorspelt is de kans aanwezig dat men het één keer bij het goede eind heeft.
Maar zolang de Amerikaan zijn baan blijft behouden en zijn koopkracht niet noemenswaardig schade ondervindt is er ondanks de afbladderende huizenmarkt nog steeds niet veel aan de hand. Voeg daarbij dat in het verleden Amerikaanse recessies door de rest van de wereld werden nagevolgd. Dat is deze keer niet het geval, want ondanks de economische teruggang in de V.S. stoomt de wereldeconomie gewoon door. De Baltic Dry Index (een graadmeter voor scheepvaarttarieven en een zeer goede indicator voor de stand van de wereldeconomie) en de almaar stijgende energie- en grondstoffenprijzen wijzen op een gestaag doorgroeiende wereldeconomie.
Bovendien zullen de Amerikaanse autoriteiten alle middelen die hen ter beschikking staan inzetten teneinde een financiële meltdown te voorkomen. Ook nu weer wordt de veelvuldig beproefde heilige drie-eenheid in stelling gebracht. De centrale bank verlaagt de rente (1). Mede als gevolg daarvan daalt de dollar (2). De overheid kondigt fiscale maatregelen aan om gedupeerde huizenbezitters tegemoet te komen(3). Dit recept is in het verleden steeds uit de kast gehaald en succesvol gebleken in het bestrijden van financiële crises. De eerste maatregel leidt vooral tot herstel van vertrouwen op de markten. De centrale bank heeft er als gevolg van de lage inflatie ook voldoende ruimte voor. De dalende dollar zal de export stimuleren en de winstgevendheid van de grote Amerikaanse multinationals opvoeren. Fiscale steun wordt eveneens mogelijk gemaakt door het relatief geringe tekort – in verhouding tot Europese landen – op de Federale begroting van momenteel 37 %. Veel EU-landen dromen slechts van dergelijke tekorten.
De wereldeconomie groeit nog steeds gestaag door. In tegenstelling tot wat veel wordt beweerd is er geen liquiditeitscrisis. De ingezakte markt van commercial paper wordt meer dan gecompenseerd door uitstaande nieuwe bankleningen. De liquiditeit is zelfs met 10 % gegroeid! De overheden en centrale banken zullen – wanneer noodzakelijk – met nadere stimulerende maatregelen komen (De Greenspan-put bestaat nog steeds). Tenslotte zijn aandelen wereldwijd – enkele uitzonderingen daargelaten – nog steeds redelijk geprijsd en beslist niet duur. Hoewel de haussemarkt op leeftijd raakt en de weg naar boven steeds volatieler wordt heeft het ook deze keer geen zin om het tegen de Amerikaanse centrale bank op te nemen (Do not fight the Fed!). De pauze van de stier is voorbij.
Jan-willem Nijkamp
US Markets