Opvallend is dat de analyses van het huidige Fed beleid zoals geschetst door Paul Craig Roberts hier zo weinig persaandacht krijgen. Hij gold onder president Reagan als staatssecretaris van Financiën als het meest briljante lid van diens regering. Al sinds geruime tijd maakt hij in klipp-und-klare bewoordingen gehakt van de Fed’s pogingen de economie weer op sleeptouw te nemen.
Zo stelt hij in één van z’n recente artikelen ‘the idea the American people control their government has been completely shattered in the 21st century’ (de idee dat het Amerikaanse volk de regering controleert, ligt deze eeuw compleet aan diggelen). Ook rekent hij af met de rationele markt. De marktreactie op de mogelijke tempering (‘tapering’) van het QE beleid, zoals op 17 dezer door Ben Bernanke “zachtkens” werd aangekondigd, bevatte natuurlijk een belangrijke “if” (mits) de economie verder aantrekt (meer banen, inkomensgroei en meer bedrijfsinvesteringen).
Het antwoord van de markt op BB’s speech duidt er juist volgens hem op dat aan de Fed’s verwachting allerminst zal worden beantwoord. Immers, een lage rente en een stijgende beurs drijven geheel op de liquiditeit die de Fed met maandelijks $85 miljard injecteert. Zonder deze injectie zou de rente stijgen en de economie fors inzakken. Dat zou bepaald niet positief uitpakken voor de staatsschuld van bijna $17 biljoen of de bijna $13 biljoen in hypotheken of de $3 biljoen in uitstaande state- en countyschulden of de $1 biljoen in student loans of de $124 biljoen aan ongedekte verplichtingen in de zorgsector en oudedagsvoorzieningen. Om die reden is er geen enkele basis voor de hoge aandelen- en obligatiekoersen.
Bovendien impliceert een 0‑rente dat er nauwelijks sprake is van enig risico. Maar vraagt hij zich af: ‘how can it be there be no risk inTreasury bonds when the debt is growing faster than the economy?’ (hoezo geen risico als de schuld sneller groeit dan de economie?). Normaal gesproken vormen hoge beurskoersen een afspiegeling van stijgende bedrijfswinsten als gevolg van een stijgend bestedingspatroon. Daarvan is nu geen enkele sprake.
PCR verdenkt de Fed ervan dat de jongste uitspraken in de eerste plaats bedoeld zijn om de dollar te hulp te komen. Het drukken van 1.000 miljard dollar per jaar heeft maar weinig vraag naar staatspapier uitgelokt, behalve dan dat de obligatie- en aandelenmarkten alsmede de huizenmarkt zijn aangetrokken. Als de dollar verder onder druk komt te staan, zou de Fed haar controle verliezen. Een lagere dollar lokt hogere importprijzen, een hogere inflatie en een hogere rente uit die ver uitgaat boven de nagestreefde doelen sinds 2008. Vandaar dat de Fed vooral bij Japan en de EU heeft aangedrongen om geld bij te drukken om te voorkomen dat de dollar te veel in waarde zou dalen met alle gevolgen van dien.
Aan de andere kant moest evenmin de intrinsieke waardedaling van de dollar tot uitdrukking komen in een hogere edelmetaalprijs, vandaar het massale short gaan door de ‘bullion banks’ in de afgelopen maanden, resulterend in een steeds verder wegzakkende edelmetaalmarkt. Het feit dat met lage rentes de spaarders en de gepensioneerden zwaar worden geraakt evenals de partijen die een goed heenkomen in edelmetaal zochten is volstrekt ondergeschikt aan wat er verder met de dollar zou kunnen gebeuren. Vooral nu goud en zilver stevig onder de duim konden worden gehouden, verwacht PCR dat aan deze manipulaties vooralsnog geen einde zal komen. Bovendien verdienen de ‘bullion banks’ stevig aan dit manipulatiespel zonder dat ze enig risico lopen en tegelijk hun balans kunnen opschonen.
Dus met andere woorden ‘how can a recovery happen when the Fed is destroying wealth?’ (op basis waarvan kan een economisch herstel plaats vinden als anderzijds vermogen wordt vernietigd?). De irrationele opstelling van de Fed kan alleen worden verklaard als er van wordt uitgegaan dat de Fed er niet is om de economie te redden maar juist de banken (‘the Fed’s irrational behavior could be seen as rational if the assumption is that the Fed’s intent is not to save the economy but the banks’). Met de ‘inside’ informatie van de Fed weten de ‘bullion banks’ precies wat hen te doen staat. Inside informatie is strafbaar, behalve kennelijk als deze van de Fed afkomstig is.
Voorts is PCR van mening dat er op geen enkele wijze sprake is van een economisch herstel anders dan op grond van ‘statistical artifacts that understate inflation and unemployment and overstate GDP growth’ (statistische kunstgrepen die de inflatie en werkloosheid een geringer aanzien en de groei van het BBP een beter aanzien geven). Hiermee wordt de schijn gewekt dat de geldpers metterdaad de economie weer weet aan te zwengelen. Ongeacht deze gekunstelde statistieken ziet PCR eerder een verslechtering optreden. De tijd nadert dat het gedrukte geld op zoek gaat naar waarden die meer rendement opleveren met inflatie tot gevolg. Zodra de tegenwaarde van de import in dollars stijgt, is het met de dollar gedaan en staat de weg naar hyperinflatie open. Hoewel PCR z’n leven er niet onder wil verwedden acht hij dit scenario meer waarschijnlijk dan de Fed’s voorspelling van een volledig economisch herstel waarmee het huidige monetaire beleid midden 2014 zou kunnen worden afgebouwd.
Hoe heet de Fed de hete adem van een lagere dollar in de nek voelt, moge volgens PCR blijken uit het met de ‘bullion banks’ georkestreerde beleid om het edelmetaal fors af te straffen. Hiermee zou tevens de opinio cummunis worden versterkt dat er geen veiliger munt is dan de dollar. Hij besluit met: ‘I myself don’t think there is any prospect of the Fed ceasing that policy, because if it doesn’t print the money to support these stock and bond markets, they are going to collapse’ (zelf denk ik dat er voor de Fed geen enkele kans is om het huidige beleid te beëindigen, omdat het dichtdraaien van de geldkraan de financiële markten ineen zal doen storten). Dat zou complete politieke instabiliteit inluiden met wat hij noemt een ‘Armageddon without nukes’ tot gevolg.
Zojuist ontvangen:
‘BIS tells central banks to stop pumping and start watching inflation’, zo stond te lezen in het zojuist verschenen niet aan dovemansoren gerichte jaarrapport. Je zou zeggen dat het nu echt interessant begint te worden.
Robert Broncel
Voor US Markets
24 juni 2013 PS. deze column gaat ook naar DNB president Klaas Knot, premier Rutte en naar de belangrijkste Tweede Kamer fracties.