OPWAARTSE TREND BRUUT AFGEBROKEN
De op 12 januari gepubliceerde detailhandelsverkopen deden de beurzen opeens weer sidderen. De paniek van afgelopen herfst leek weer even terug. De AEX-index sloeg na de publicatie van de tegenvallende winkelverkopen in de VS onmiddellijk de weg naar beneden in. En niet zo’n beetje ook. Het voorzichtig teruggekeerde optimisme werd keihard weggeslagen. De beurs zakte zo hard weg dat de eerder dit jaar opgebouwde winst van 10 % weer helemaal is verdwenen. De AEX maakte in slechts twee weken tijd een slingerbeweging van 10 % naar boven en weer terug. Deze zeer snelle terugval geeft aan dat de markt – in tegenstelling wat door velen werd gedacht – momenteel nog niet volledig immuun is voor meer slecht nieuws. De markt had hier blijkbaar nog geen rekening mee gehouden.
De winkelverkopen over de maand december waren nog slechter dan verwacht. De daling bedroeg 2,7 % terwijl economen een afname van 1,2 % hadden ingeschat. En het was al weer de zesde achtereenvolgende maand dat de detailhandelsverkopen in de VS zijn gedaald. Dat is de afgelopen 40 jaar niet meer voorgekomen. Exclusief de autoverkopen was het zelfs de grootste daling sinds 1947. Op jaarbasis bedraagt de daling maar liefst 9,8 %. Deze detailhandelsverkopen geven een bevestiging van het feit dat de economische neergang van de VS een historisch karakter begint te krijgen. Maar de autoriteiten hadden zich bij monde van de gouverneur de centrale bank en de aanstaande president reeds in soortgelijke bewoordingen uitgelaten. Ingrijpende maatregelen zijn volgens hen meer dan gewenst.
Opvallend was de enorme terugval vooral aangezien de prijs van benzine – toch een niet te onderschatten kostenpost – inmiddels is gehalveerd in de VS. Deze “belastingverlaging” voor de Amerikaanse consument heeft tot op heden de economie niet de zo nodige helpende hand kunnen bieden. Het heeft er alle schijn van de deze consument datgene is gaan doen wat hij jarenlang heeft nagelaten, namelijk sparen. En zijn schulden saneren. En gezien de sombere vooruitzichten kan men dat de consument natuurlijk moeilijk kwalijk nemen. Het vermogensverlies als gevolg van de ingezakte beurskoersen en sterk gedaalde huizenprijzen in combinatie met een steeds verder toenemende baanonzekerheid ondersteunen deze houding. Naar verwachting zal de economie in de VS in het vierde kwartaal van 2008 met 2,9 % gekrompen zijn. Inderdaad een zeer stevige recessie.
Tot op heden wekten de markten de indruk dat deze economische ellende inmiddels wel in de koersen was ingeprijsd. De koersen van de bedrijfsobligaties deden zelfs vermoeden dat de VS een waar armageddon tegemoet zouden gaan. De aandelenmarkt daarentegen leek de afgelopen weken redelijk bestand tegen de voortdurende golf van slecht nieuws en wekte daarmee de indruk dat er voorlopig geen verdere daling meer in het vat zat. De felle reactie op de winkelverkopen doen echter anders vermoeden. In navolging van andere beurzen moest ook de AEX zijn opwaartse trend van de afgelopen weken verlaten. Ook de in de afgelopen herfst veel geraadpleegde VIX-index schoot plots weer fors omhoog.
Hoewel de eind vorig jaar ingezette rally hiermee bruusk is afgebroken behoeft dit nog niet te betekenen dat de baissemarkt wordt voortgezet. De golf van gepubliceerde bedrijfsresultaten zullen de beurzen de komende weken echter wel onder druk houden. Daarmee is voorlopig een einde gekomen aan het voorzichtig ingezette herstel. Zeker de resultaten van de banken en de verzekeraars zullen angstvallig in de gaten worden gehouden. De uitgesproken verwachtingen van de meeste bedrijven zullen ook weinig rooskleurig zijn. Voor een belegging in aandelen zal de beurs op korte termijn weinig goedgezind zijn. Een herstel zal wat langer op zich laten wachten. Ondertussen kunnen beleggers het beste kiezen voor beleggingen die zo veel mogelijk inkomen genereren. Bijvoorbeeld aandelen met een hoog – en een betrekkelijk zeker – dividend. De markt voor bedrijfsobligaties biedt echter de grootste kansen op een aantrekkelijk rendement.
Jan-willem Nijkamp
US Markets