Doorgaan met de euro blijft grosso modo het credo. Intussen hebben we al zoveel gaten gestopt en garanties afgegeven dat we de facto niet meer terug kunnen. Vandaar de Latijnse oplossing met ‘carte blanche’ voor de ECB (m.u.v. Duitsland) om de flappentap weliswaar na “strenge ballotage” verder ongelimiteerd open te zetten. Dat Spanje en Italië voor ruim 30% in hun eigen bailout (EFSF) dienen te voorzien, speelt in de markt kennelijk geen enkele rol.
Het meest recente onzalige voorbeeld dateert van nog maar net 10 jaar geleden toen Argentinië met een ‘default’ van ruim $100 miljard ‘belly up’ ging. Dollar deposito’s werden omgezet in vrijwel waardeloze peso’s om vervolgens de koppeling met de dollar ‘overnight’ te verbreken. De “vrij gemaakte” peso werd daarop prompt gedevalueerd, spaargelden werden in koopkracht gedecimeerd, de banken stonden opeens met hun broek naar beneden en de bevolking ging luid protesterend met pan en al de straat op. Dit “incident” stond toen zover van ons af dat niemand er zich druk over maakte. Je zou zo zeggen dat daaruit in ieder geval in Argentinië lessen zouden zijn getrokken. Maxima zal het zich ongetwijfeld nog weten te herinneren.
Nieuwe rode signalen
Het land staat thans evenwel opnieuw aan de vooravond van een ‘default’. Veel signalen staan intussen weer op rood. In zijstraatjes van steden zie je opnieuw kleine wisselkantoortjes verschijnen waar in plaats van de officiële wisselkoers van 4,4 peso nu 6,7 peso voor de dollar wordt geboden of 25% meer. Dat impliceert een reëel koopkrachtverlies van ruwweg 25%.
Voorts is al meer dan 40% van alle bankdeposito’s vanuit Argentinië naar het buitenland gesluisd. Je dient sinds kort speciale toestemming aan te vragen om je dollars overzee te sturen. Dat zelfde geldt voor een buitenlandse vakantie die je eerst aan een of andere bureaucraat moet voorleggen en uitleggen waarom je een bepaalde som aan dollars voor je vakantie wilt meenemen. Banken genieten intussen weer hetzelfde wantrouwen als 10 jaar geleden en zijn alleen goed genoeg voor de dagelijkse “boodschappen” maar ook niet meer dan dat. Voor de rest staan ze weer grotendeels op buitenspel.
De vastgoedsector in Argentinië ligt nagenoeg op z’n gat. Iedereen wil zo veel mogelijk z’n geld er uit halen. De ervaringen van 10 jaar geleden staan nog vers in het geheugen gegrift. Omdat de buitenlandse schuld destijds nooit is terugbetaald kan het land geen beroep doen gelden op enige buitenlandse steun zoals bijvoorbeeld het IMF. Om het “huishoudboekje” nog enigszins op peil te houden begon men al 2 jaar geleden de pensioenfondsen te plunderen. Dat gebeurt hier ook maar met meer “raffinement”.
Economisch mismangement
De bottleneck zit ém evenwel in de import die in dollars moeten worden afgerekend. Als daar de zaken spaak lopen dan is het met de economie gedaan. Vandaar de naasting van het “filiaal” van het Spaanse Repsol. Op deze wijze zouden straks meer buitenlandse grondstoffenproducenten in Argentinië kunnen volgen. Grondstoffen leveren immers dollars op. Meer dan tijd winnen doe je er niet mee en het is zelfs de vraag of er wel voldoende expertise in huis is om dit soort nationalisaties met succes te bekronen. Nieuwe buitenlandse valutacontroles liggen in het verschiet waarmee je buitenlandse investeerders uiteraard afschrikt. Het regiem is opnieuw totaal onberekenbaar geworden.
Als gevolg van het economische mismanagement wordt het belastingklimaat steeds onvriendelijker. Van een bevriende relatie vernam ik dat als een bedrijf aan alle belastingdruk tegemoet zou komen het dan meer kwijt is dan de winst vóór belastingen bedraagt. Naarmate de economie verslechtert, de belastinginkomsten teruglopen, de import duurder wordt als gevolg van een dalende valuta, lopen de tekorten op. Deze kunnen dan alleen met “de mantel” van de drukpers worden afgedekt. Op deze wijze wordt een neerwaarts economisch perpetuum mobilae ingezet, aangezet met bezuinigingen. Waar hebben we dat meer gezien?
Dan te bedenken dat Argentinië nog geen 100 jaar geleden het zesde rijkste land ter wereld was dat vele Europese immigranten zoals Italianen, Spanjaarden en Duitsers wist te lokken tot ver na WO II.
Lering
Als we ons op de golven van het opportunisme laten meesleuren in de gedachte dat de munt met de geldkraan te redden is dan wordt het – en dat staat vast – steeds harder dweilen. Vluchten kan intussen haast niet meer daar zo langzamerhand sprake is van mondiale fiscale transparantie. Je bent feitelijk alleen veilig met een tweede paspoort. Het tweede land wil dan wel weten met welke “bagage” je binnenkomt, zodat je daar niet aan de staatsruif kunt komen te hangen. Het vestigen van een belang (vastgoed, filiaal) is dan de geëigende weg.
Afgezien van een handjevol banken zoals Overseas Chinese Banking Corp. en United Overseas Bank Ltd. in Singapore, de Hang Seng Bank in Hong Kong en verrassenderwijs Svenska Handelsbanken in Zweden alsmede enkele Canadese banken, is er van echt veilige banken bijna geen sprake meer.
Door gebrek aan kennis in combi met opportunisme zijn we met z’n allen in een vreselijke monetaire val getuind. De Argentijnen hebben er klaarblijkelijk niets van geleerd en onze slecht aangestuurde beleidsmakers tot dusver evenmin, althans ze laten het niet blijken. Het zal bijgevolg voor ons weinig uitmaken welke partijen straks aan het bewind komen. Dat geldt eveneens voor de rest van Europa en alsook in de V.S.
Robert Broncel
voor US Markets