De huidige malaise geldt wereldwijd en treft tevens de emerging markets hard. Gaan zij de rol van wereldwijde motor – een rol die hen door sommigen al duidelijk werd toebedeeld – hierdoor definitief lossen of kunnen zij het herstel mee aanvoeren?
De nasleep van de subprimecrisis zal er vooral één zijn van financieringsproblemen:
- de financieringskost van de bedrijven moet dalen
- de interbankenmarkt moet beter functioneren
- het ondernemersvertrouwen is laag waardoor investeringen uitgesteld worden
- bedrijven die wel willen investeren vinden vaker moeilijk of geen kredieten
Aangevuld met:
- een laag consumentenvertrouwen, aangewakkerd door de dramatische koersverliezen op de beurs en door de verdere daling van de huizenprijzen
- handelsbalansen van verschillende landen die negatief uitdraaien
- overheidsschulden die enorm zijn toegenomen door de interventie in de markten
De rente moet dus omlaag, zoveel is duidelijk.
Ik schreef het al in m’n vorige column: het tij zal uiteindelijk keren. En volgens mij zijn we nu begonnen aan een heropleving. Of het een bear rally of het begin van een nieuwe bull market betreft? Ik ben nu nog overtuigd van het eerste.
De beurzen verdisconteren nu al een zeer negatief beeld: door de neergang sinds januari zouden de meeste indexen nu rekening houden met winstdalingen bij de bedrijven van een 30% voor het komende jaar.
De huidige psychologie die de beurzen in z’n greep houdt kan echter nog voor grotere verliezen zorgen.
Er is immers een vreemd verschijnsel opgetreden: de angst voor wat de beurs doet zorgt voor een weerslag op de reële economie (terwijl het normaliter net omgekeerd is). Mensen vrezen een verdere neergang dermate dat ze vrezen dat het financiële systeem op zich kan vernietigd worden. In die zin was vorige week elke nieuwe daling tijdens een beurssessie er één te veel.
En hier komen we bij de opkomende markten terecht: landen als Ijsland en Hongarije bewezen dat staten inderdaad zo goed als failliet kunnen zijn, met alle gevolgen van dien. Gelukkig werden er maatregelen genomen die enigszins soulaas konden brengen, maar de weg is nog lang. Het is zeker niet ondenkbeeldig dat er nog landen in hun voetsporen treden. En hierbij moet je niet enkel denken aan Oostbloklanden als Bulgarije of Roemenië, de situatie in Ierland, bij wijze van spreken zowat onze achtertuin, is momenteel bijzonder kwetsbaar geworden.
Gelukkig oefenen deze landen op wereldniveau een kleinere impact uit. Veel belangrijker is de situatie te bekijken in China, India, Mexico, Brazilië. Ook deze landen kampen met dezelfde wereldwijde problemen. Uiteraard kunnen deze landen gezien hun omvang de wereldwijde economie verdere gevoelige slagen toebrengen. En net die omvang blijkt volgens mij hun redding te zijn: deze landen zijn te belangrijk geworden om te laten vallen. Positief hier is dat deze landen zelf doortastende maatregelen aan het nemen zijn. Een tweede belangrijk gegeven is ook dat het IMF hun financieringen voor deze regio’s gevoelig hebben opgetrokken.
Mijn conclusie bij dit alles is dat de grote opkomende markten in dit scenario eerder een zegen zijn. Als je kijkt naar de economische groei binnen deze landen, dan zie je een forse daling, maar de groei die er nog is vind ik nog steeds bijzonder goed. Ik denk dan ook dat het aantrekken van een nieuwe economische cyclus veeleer uit deze hoek te verwachten is dan uit Europese of Amerikaanse hoek.
Wat de kleine opkomende staten betreft: hier zou ik wegblijven.
Johan Lamote voor USMarkets