Ditmaal geen column van eigen hand maar een vertaling van een artikel uit het populaire Market Watch van 8 dezer van de hand van Matthew Lynn, financieel journalist.
Met deze “opzichtige” titel zet hij ons land neer als in schulden gedrenkt en steeds dieper in een recessie wegzakkend.
Hij leidt dit artikel in met vragen als: welk euroland het diepst in de schuld zit? Is dat het verfoeide Griekenland met de genereuze staatspensioenen? De Cyprioten met hun banken uitpuilend van Russisch vluchtkapitaal? De door de recessie hard getroffen Spanjaarden of de boom-and-bust Ieren? Lynn komt tot de conclusie dat het om de nuchtere en betrouwbare Hollanders gaat!
Als argument voert hij aan dat het consumentenkrediet (vooral hypotheken) een slordige 250% van het beschikbare inkomen omvat. Zie het staatje hieronder ter vergelijking. In dat kader kan ons land tot één van de grootste schuldennaties ter wereld worden gerekend.
“Tot dusver heeft de eurocrisis alleen de perifere naties (PIIGS) geraakt. Nederland behoort tot de founding members van de EU en geldt tevens als meest pro-EU. Het land gold ook als één van de meest enthousiaste voorvechters van de eenheidsmunt. Immers, met haar export georiënteerde economie en diverse succesvolle multinationals had het land veel te winnen”. “Maar ongelukkigerwijs vervalt het in een depressingly bekend script. Het land heeft zich op dezelfde wijze opgeblazen als Ierland, Griekenland en Portugal – zij het in een vertraagd tempo”.
Lynn gaat verder met: “De lage rente bedoeld om de Duitse economie te bevorderen en een berg aan goedkoop kapitaal hebben aangezet tot een property boom gepaard met een schuldexplosie. Vanaf de lancering van de eenheidsmunt dubbelden de huizenprijzen, als gevolg waarvan de vastgoedmarkt één van de meest verhitte ter wereld werd”.
“Intussen heeft de wal het schip gekeerd. De huizenprijzen vallen nu even snel terug als in Florida toen ook daar de markt crashte. De prijzen liggen thans 16,6% beneden het hoogtepunt in 2008. De Nederlandse makelaarsvereniging verwacht voor dit jaar nog een daling van 7%”.
“Als gevolg van een en ander zakken the Dutch steeds verder in het schuldentij”. Lynn maakt zich grote zorg over de €650 miljard die aan hypotheekschuld bij de banken uitstaat die de waarde van het onderliggende vastgoed steeds verder zien verdampen. Hij merkt daarbij op dat als de vastgoedmarkt instort dit doorgaans ook gevolgen heeft voor ’s lands financiën als zodanig.
“De credit rating agencies (voor wat hun oordeel überhaupt nog waard is, RB) volgen de situatie op de voet. Eén ervan, Fitch, heeft in februari j.l. al wat aan de triple‑A status geknabbeld. Als motivatie gold de dalende vastgoedmarkt, stijgende overheidsschuld en twijfel over de houdbaarheid van het bankensysteem – de zelfde giftige cocktail van andere door de crisis getroffen eurozone naties. Daarbij is de werkloosheid gestegen tot een two-decade high (ik denk dat dit een three decade high moet zijn, teruggaande tot de jaren ’80). Alleen in maart j.l. steeg de werkloosheid al van 7,7% naar 8,1%, zelfs sneller dan in Cyprus. Het IMF voorspelt een daling van de groei met 0,5% maar dat zou nog wel eens te optimistisch kunnen zijn”.
“Ondanks de opgelegde bezuinigingsmaatregelen blijft de regering de tekortendoelstellingen missen (dit mede als gevolg van de overname van SNS bank, RB). Zoals andere eurozone landen lijkt het land op te gaan in een vicieuze cirkel van stijgende werkloosheid en dalende belastinginkomsten die tot nieuwe bezuinigingen en daardoor nog meer werkloosheid leiden. Eenmaal op dat traject is het lastig om daar weer uit te komen, zeker als dat binnen het blok van de euro plaats vindt”.
“Tot dusver was Nederland de trouwste bondgenoot van Duitsland als het om bezuinigingen ging om de muntproblemen op te lossen. Maar naarmate de achteruitgang voortduurt, zal het draagvlak voor een eindeloos dieet van besnoeiingen en bezuinigingen in een voortwoekerende recessie, steeds meer verdampen”.
“Tot dusver konden de problemen in de perifere landen worden afgedaan als een accident rather than as exposing systemic flaws in the way the currency was put together “ (meer een toevalligheid dan opgehangen aan systeemzwakte). Hij gaat dan verder met “de Grieken gaven teveel geld uit, de Ieren lieten hun vastgoedmarkt uit de hand lopen en de Italianen waren van oudsher al in schuld gedrenkt maar dat kan niet als excuus voor Nederland gelden. Immers, het voldeed aan alle regels”.
“Van begin af was duidelijk dat de eurocrisis haar terminale fase zou bereiken when it reached the core (zodra het probleem zich in het hart van de zone zou nestelen). Vele analisten meenden dat Frankrijk deze rol zou opeisen. Hoewel dit land bepaald niet aan een gebrek aan problemen leidt en alles doet om de economie minder concurrerend te maken, is het nog steeds een vermogend land. De schulden mogen groot zijn maar ze zijn tot dusver nog niet zo onbeheersbaar geworden dat de stabiliteit van het bankenwezen wordt aangetast”.
“Nederland begint dat stadium nu wel te bereiken. Het kan nog een jaar duren, misschien twee maar de achteruitgang begint in een versnelling te komen, terwijl het financiële draagvlak per dag aan stabiliteit verliest. Hij sluit af met “in fact, Holland will be the core country that goes but first – and that will be a crisis too far for the euro” (Holland is het kernland dat wellicht het eerste omvalt – en dat zal voor de euro een crisis te veel zijn).
Mijn commentaar: afgezien van de vraag of je het met de inhoud en de teneur eens bent, wordt dit artikel wel wereldwijd door de financiële incrowd gelezen en dat op zich werpt al een negatieve schaduw over de geloofwaardigheid van het regeringsbeleid.
Voorts “vergat” Lynn te memoreren dat de spaarquote middels beleggingen (verzekering- en pensioenfondsen) nagenoeg even groot is als de totaal uitstaande schuld. Zou je deze spaarsom aanwenden om de hypotheekschuld in te lossen dan zou het schuldprobleem met één veeg opgelost zijn. Dit zal evenwel niet gebeuren. Sterker, blijkens de betere beurzen laten de meeste pensioenfondsen de gevarenzone weer achter zich. Het gevaar schuilt in de door QE gedreven beurs die niet langer door economische groei worden aangestuurd. Zolang men in het QE sprookje blijft geloven kan de beursgroei nog wel een tijdje aanhouden. Misschien dat de daling in de huizenmarkt als gevolg van de lage rente en de oplopende huren zelfs afneemt. Echter, zodra deze bubbel alsmede die van de obligaties wordt doorgeprikt, begint pas echt de dag van de grote afrekening.
Moet je dan nu juist al je aandelen verkopen? Stellig niet, maar maak gebruik van deze euforie doch plaats wel een stop-loss van 20% onder de stijgende koersniveaus zodat je nooit méér geld kunt kwijtraken.
Robert Broncel
Voor US Markets