We hopen dat het nooit zover komt, maar stel dat de VS een aanval op Iran zouden lanceren. Welke zouden dan de consequenties zijn op de (wereld)economie en per uitbreiding op de beurzen? Kan het komen tot een crash? We proberen de toestand te analyseren en wat tips te geven… Leidt conflict Iran-VS tot crash?
Iran behoort tot de grotere Aziatische landen. De oppervlakte (1,64 miljoen km²) is 3x deze van Frankrijk maar qua aantal inwoners kan het vergeleken worden met laatstgenoemd land: ca 69 miljoen versus ca 61 miljoen voor resp. Iran en Frankrijk. De Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad is bekend geworden voor zijn straffe uitspraken en kloeke taal, waarmee hij vooral indruk wil maken op de eigen bevolking, die volgens (meestal stiekeme) opiniepeilingen niet zo’n hoge pet opheeft met de voormalige burgemeester van Teheran.
Wat Iran vanzelfsprekend tot een belangrijk land maakt, is de olie die daar nog in de bodem steekt. Ongeveer 10% van de wereldvoorraad ruwe olie is te vinden in Iran, dat daarmee op de tweede plaats staat na Saoedi-Arabië. Hierbij houden we geen rekening met het oliezand, waarmee Canada Iran van zijn plaats verdringt.
Wat de Westerse wereld en in het bijzonder de VS, vooral dan president Bush en zijn entourage, irriteert is het atoomprogramma van Iran. Algemeen wordt gevreesd, dat onder het mom van het aanmaken van kernbrandstof voor elektriciteitscentrales uranium wordt verrijkt tot ‘kernbomkwaliteit’.
Bush heeft al herhaalde malen laten uitschijnen dat hij een inval in Iran niet schuwt, om dit land te dwingen zijn activiteiten rond het verrijken van uranium te stoppen. Dit is, laat ons hopen, al even kloeke taal als die van ambtgenoot Ahmadinejad. Tot op heden lijkt niemand geneigd te zijn Bush te volgen in deze plannen. Zeker Rusland en China willen dat Iran met rust wordt gelaten.
In 2003 heeft George W. Bush bewezen, zich niet veel aan te trekken van de wereldopinie. De invasie in Irak heeft na meer dan 3 jaar niet geleid tot ‘law and order’ in dit land. Integendeel, duizenden burgers en militairen lieten het leven, het terrorisme viert er hoogtij en het land balanceert op de rand van een burgeroorlog. Het lijkt ons niet waarschijnlijk, dat Bush groen licht zal krijgen om een tweede avontuur te beginnen in het oostelijke buurland van Irak.
Wat de VS wel kunnen doen, is een operatie à la ‘Mission Impossible’ door speciale commando-eenheden bij verrassing de nucleaire installaties van Iran te laten vernietigen. Dan is het (voorlopig) gedaan met uranium verrijken in het voormalige Perzië.
Ook Israël heeft er alle belang bij, Iran ver af te houden van het aanmaken van kernbommen, want als we het discours van Ahmadinejad aanhoren, blijkt in Israël de bron van alle kwaad huis te houden.
Tegelijkertijd is Iran actief in buurland Irak om daar de terroristische activiteiten tegen de VS-bezettingsmacht in stand te houden.
In deze enkele zinnen hebben we getracht de complexe situatie rond Iran te schetsen. Een feit is, dat elke dag de spanning stijgt en dat een conflict dreigender en dreigender wordt. In deze sfeer ontstaan gevaarlijke situaties die een impact kunnen hebben op de economie en dus ook op de beurzen. Enkele factoren waarmee we rekening moeten houden:
- Olieprijs. De laatste tijd kijken we niet meer op van 70 dollar en meer per vat ruwe olie, maar als het tot een militaire confrontatie tussen Iran en de VS komt, zullen we vrede moeten nemen met 100 dollar en meer per vat. Dit geen overdreven voorspelling, want een (eventuele, we herhalen het) oorlog in Iran zal de Chinese en de Indiase economieën er niet van weerhouden verder te ontwikkelen en de oliedorst zal minstens even groot blijven als nu het geval is. En ook de VS zullen even gulzig naar het kleverige goud blijven als steeds.
- (Macro)economie. Duurdere olie geeft duurdere brandstoffen en die zullen hun impact hebben op de koopkracht van de verbruikers en tegelijkertijd op het kostenbudget van de ondernemingen.
- De dollar. Een actie van de VS in Iran, zonder consensus van de internationale gemeenschap, zal de sympathie voor de greenback zeker niet doen groeien. Al een hele tijd verliest het groene biljet terrein op de internationale markten, zie bij voorbeeld het enorme tekort op de Amerikaanse handelsbalans. Een conflict met Iran zal zeker leiden tot een verdere val van de US dollar.
- Inflatie. Als de olieprijs nog stijgt en daardoor ook de eindproducten duurder zullen worden, kan het niet anders dan dat de economie in een inflatiespiraal terechtkomt. Om dit fenomeen tegen te gaan, zal de Fed de rente verhogen, wat dan een weer een nagatieve impact heeft op de investeringscapaciteit en de concurrentiële positie van de ondernemingen.
- Het goud en andere edele metalen. Een mogelijk conflict zal de stijgende lijn van de prijzen van goud, platina, zilver, palladium en zo meer enkel maar voortzetten, dat is het logische ‘veilige haveneffect’.
- Niet-edele metalen. Hier kan bij een treffen tussen Iran en de VS het omgekeerde gebeuren als bij de edele metalen. Denk aan de vertragende economieën als gevolg van de uit de pan swingende olieprijs. Hierdoor zal de vraag naar zink, aluminium, nikkel, koper e.d. dalen en komen de prijzen hiervan op een glijbaan terecht.
- Landbouwproducten. Hier speelt de olieprijs geen zulke grote rol als bij de industrie en we zullen bij een conflict niet veel merken van een invloed op de prijzen van soja, koffie, maïs en zo meer. Dit geldt althans zolang als de confrontatie Iran-VS niet escaleert…
De beurzen.
- Aandelenposities. Alle bovenstaande factoren leiden onvermijdelijk naar een val van de aandelenkoersen. Elke belegger verafschuwt onzekerheid en conflicten. Als de VS inderdaad Iran aanvallen, als ware het ‘maar’ met de commandoraid op nucleaire fabrieken, dan ontstaat de vlucht uit aandelenposities, zeg maar paniekverkoop. Het lijkt ons bij de start van een conflict aangewezen, winst te nemen en cash op te bouwen tot de ‘bui’ over is. Een bijkomende mogelijkheid bieden short-posities.
- Obligaties. Vooral in het licht van wat we schreven over de dollar, zouden we een overwicht opbouwen in europosities en dan ook de voorkeur geven aan ca 50% relatief kortlopende obligaties.
- Grondstoffen. Wie in grondstoffen belegt, zal er goed aan doen de edele metalen uit te breiden in zijn portefeuille, ten nadele van de niet-edele metalen.
Tot daar ons overzicht van de spanningen tussen de VS en Iran, de mogelijkheid dat het uitdraait op een conflict en welke de implicaties hiervan kunnen zijn op de economie en de beurzen.
Zoals altijd herhalen we dat we geen doemdenkers zijn en dat we er oprecht op hopen dat de redelijkheid het zal halen van het wapengekletter…
Jan Van Besauw
Columnist voor US Markets
Columnist voor US Markets
14 mei 2006.
Ondergetekende is een gepensioneerde marketing manager. Hij schrijft voor US Markets columns en financiële berichten..
Reacties kunt u sturen naar: jan@usmarkets.nl