KRUITVAT IRAN

‘It is time to strike Iran now’ riep Ex-Mossad lei­der Shab­tai Shav­it op de Bar Ilan uni­ver­siteit van Tel Aviv. Hij voegde er aan toe: ​‘the right doc­trine is one of pre-emp­tion and not of retal­i­a­tion’ (voorkó­men is beter dan genezen). Hij onder­bouwde zijn uit­spraak met de suc­cesvolle Israëlis­che verni­etig­ing van de kern­re­ac­tor in aan­bouw in Irak in 1981 en een soort­gelijke aan­val op een Syrische nucle­aire instal­latie in 2007. In mijn vorige col­umn ​“Kruit­vat Iran” van 18 augus­tus 2009 werd de voorgeschiede­nis belicht. Thans gaat het om de actualiteit.

Intussen weegt pres­i­dent Oba­ma z’n kansen. Hij dient de ste­un van het Con­gres te hebben die hand over hand toe­neemt, ook van de zijde van de Repub­likeinen. Maar er zijn diverse andere reper­cussies die een rol spe­len. Deze zijn niet alleen van geopoli­tieke (strate­gis­che) maar ook van finan­ciële aard.

Reper­cussies
Finan­cieel van­wege de hoge kosten als er naast Irak en Afghanistan een derde front wordt geopend. Deze kan alleen met bijge­druk­te dol­lars wor­den gefi­nancierd. Tegen het oev­er­loos geld bij­drukken komt even­wel steeds meer verzet. Ver­vol­gens zijn er de reper­cussies van Ara­bis­che zijde indi­en een aan­val wordt ingezet op een ​“broeder”land. Weliswaar vrezen Ara­bis­che soen­ni­eten een shi­itis­che nucle­air bol­w­erk in Iran maar tegelijk zal een West­erse aan­val op een ander moslim­land nieuwe reac­ties kun­nen ont­lokken. Immers, wij in het West­en hebben ons te veel gedis­tan­cieerd van de bak­er­mat van onze beschav­ing cul­minerend in de Kruis­tocht­en een slordi­ge 1000 jaar gele­den en ver­vol­gens in een eeuwen­lange economis­che achter­stelling van de Ara­bis­che wereld. Alleen olie vormt de verbindende schakel.

Strate­gisch van­wege de grote olie- en gas­be­lan­gen in Iran als tweede pro­du­cent ter wereld. Amerika’s groot­ste vrees is een verder oplopende oliepri­js gezien de ongewisse gevol­gen. De V.S. bli­jven voor een belan­grijk deel afhanke­lijk van olie uit het Mid­den-Oost­en. Een hoge oliepri­js dreigt immers tot een serieuze inflatie-aanzet zoals ook na de twee oliecrises in de jaren ​’70 bleek.

Lat­en we niet ver­geten dat de oliepri­js nochtans mede zo ​‘laag’ is gebleven als gevolg van de sterk oplopende pro­duc­tie in Irak die formeel nog buiten de OPEC-afsprak­en ligt. Voorts wenst Chi­na als groot afne­mer van Iran’s olie en gas geen slachtof­fer van een blokkade van de Straat van Hor­muz te wor­den, waar bij­na 30% van ​’s wereld oli­etrans­porten doorheen vaart. Miss­chien is het daarom beter eerder van een slan­genkuil dan van een kruit­vat te spreken.

Waarschuwing
Met het oog op een mogelijke aan­val op Iran sprak Israël’s vice pre­mier Moshe Ya’alon onlangs van Israël’s tech­nol­o­gis­che voor­sprong op het ter­rein van de nauwkeurigheid van intel­li­gente wapens zoals van de Jeri­cho ICBM’s , kruis­raket­ten lanceer­baar vanu­it onderzee­boten en bom­men vanu­it zgn. drones (onbe­mande vlieg­tu­igen). Deze opmerkin­gen waren puur bedoeld als waarschuwing aan de theocrat­en in Iran niet langer te dralen met het ​“bijstellen” van hun nucle­aire ambities. Wel hypocri­et als we moeten geloven dat Israël zon­der onderteken­ing van het non-pro­lif­er­atiever­drag zelf ook over kern­wapens beschikt.

Voetan­gels en klem­men
Echter, Iran’s ver­rijk­ingsin­stal­laties liggen diep onder de grond en zullen alleen ter plaatse met mankracht onschadelijk kun­nen wor­den gemaakt. Amerika’s bunker busters zijn daar­toe niet in staat afgezien van het veroorza­k­en van een mogelijk grote nucle­aire ramp. Om deze reden zijn Amerikaanse en Israëlis­che Spe­cial Forces reeds in Iran ges­ta­tion­eerd om de meest ter zake doende doe­len op te sporen en tevens om een aanzet te geven tot een poli­tieke omslag in het land. Voorts is Israël beducht voor de Rus­sis­che state-of-the-art S‑300 raket­sys­te­men die tegelijk 100 ver­schil­lende doe­len kun­nen aan­vallen bin­nen een bereik van 150 kilo­me­ter. Deze zullen als eerste moeten wor­den uitgeschakeld.

Mil­i­taire opbouw
Verder is de Iraanse Rev­o­lu­tion­aire Garde druk doende de Iraakse en Afghaanse grens aanzien­lijk te ver­sterken. Ook Hezbol­lah blijkt inmid­dels door Iran tot de tanden bewapend te zijn, ter­wi­jl dit eve­neens voor Syrië geldt met tal­rijke door Iran geleverde raket­ten. Boven­di­en zouden vol­gens nog onbeves­tigde bericht­en Hezbol­lah agen­ten vanu­it Mex­i­co bezig zijn de VS bin­nen te vallen om van bin­nenu­it actie te gaan voeren. In de VS is de vrees groot dat er op een of andere manier zgn. vuile bom­men het land wor­den binnengesmokkeld. 

Zo zijn er diverse aan­wi­jzin­gen voor een naderende con­frontatie. Vol­gens de Iraanse mil­i­taire inlichtin­gen­di­enst zijn er medio juni j.l. diverse oor­logss­chep­en met toestem­ming van Egypte het Suez-kanaal gepasseerd waaron­der het Amerikaanse vliegdekschip USS Har­ry S. Tru­man met 60 Super Hor­net gevechts­bom­men­wer­pers aan boord, het Duits fre­gat FGS Hes­sen met raket­ten en een niet nad­er genoemde Israëlis­che oor­logs­bo­dem met nucle­aire wapens aan boord. Vooraf hier­aan zijn er in en om Israël diverse oefenin­gen gehouden, gebruik mak­end van de Mid­del­landse Zee, de Rode Zee en het luchtru­im boven Sau­di-Ara­bië en de Golf­s­tat­en. Andere Amerikaanse oor­logs­bodems zijn intussen vanu­it Azië onder­weg naar de Perzis­che Golf.

‘Nucle­air Iran onduld­baar
Het faciliteren van het Ara­bis­che luchtru­im werd door de ambas­sadeur van de Verenigde Ara­bis­che Emi­rat­en Yousef al-Otai­ba in Wash­ing­ton in een inter­view met de Wash­ing­ton Times uit­gelegd als: ​‘we can’t live with a nuclear Iran’. Dat is nogal een uit­spraak gezien het han­delsvol­ume van deze stat­en met Iran ter grootte van $12 mil­jard. De achter­grond van deze uit­spraak wordt ingegeven door de vrees van de soen­ni­eten straks niet opge­wassen te zijn tegen de nucle­aire shi­iten (Iran). Tegelijk vrezen de Iraakse soen­ni­eten de toen­e­mende invloed van de shi­iten in het zuiden die weer ​“col­la­bor­eren” met Iran.

De S & S con­tro­verse
Wezen­lijk gaat de con­tro­verse tussen soen­ni­eten en shi­iten terug tot de tij­den van het Perzis­che Rijk ruim vóór de chris­telijke jaartelling. De Iraanse bezetting van drie strate­gisch gele­gen soen­ni­tis­che eiland­jes in de Perzis­che Golf is maar en spelden­prik­je, maar toch! Egypte heeft zelfs de diplo­matieke ban­den met Iran ver­bro­ken nadat er in Teheran een straat is ver­noemd naar de dad­er van de moord op de vorige Egyp­tis­che pres­i­dent Anwar Sadat. Nooit eerder hebben de Ara­bis­che, Israëlis­che en Amerikaanse belan­gen zo nabij op één lijn gestaan.

Gevol­gen sanc­ties
Met de nieuwe dra­conis­che sanc­ties is Iran voor ca. 60% ver­sto­ken van ger­af­fi­neerde oliepro­ducten zoals ben­zine (het land lijdt aan een chro­nisch teko­rt aan raf­fi­nage­ca­paciteit) en naast een wapen­em­bar­go is het inter­na­tionale betal­ingsver­keer met het land goed­deels lamgelegd. Tot dusver kwam de ben­zine met ​‘bumper aan bumper” scheep­sladin­gen vanu­it Zuid-Irak bin­nen. De Amerika­nen gaan daar nu een stok­je voor steken. Als deze sanc­tie volledig wordt uit­gevo­erd, komt de economie van het land flink plat te liggen en is er feit­elijk sprake van een casus bel­li. Lan­den of (olie)maatschappijen die deze boy­cot door­breken zullen vol­gens Oba­ma geen zak­en meer met de VS kun­nen doen.

Dit doet denken aan het ​“droog­leggen” van Japan door Franklin Delano Roo­sevelt in 1941 om de Japanse inval in Chi­na te breken. Japan bezat immers geen olie, het­geen lat­er de reden was zo snel mogelijk naar Indië op te stomen. Voor het zover was moest eerst de Amerikaanse vloot in Pearl Har­bour wor­den uit­geschakeld. Daarmee werd de VS in WO II gebracht om zich mid­dels de uit­bouw van de wapenin­dus­trie uitein­delijk uit de Grote Depressie te vecht­en.
De vraag is nu of Iran à la Japan deze hand­schoen opneemt dan wel toegeeft. Het land weet zich intussen vanu­it Irak, Afghanistan en de Perzis­che Golf door West­erse troepen omringd en kan nage­noeg vanu­it alle wind­hoeken wor­den aangevallen. Gen­er­aal Petraeus als ken­ner van deze regio bij uit­stek is al gevraagd om de ​“coör­di­natie” vanu­it Bagh­dad (waar Amerika’s groot­ste en veilig­ste ambas­sade ter wereld is gele­gen) op zich te nemen als het zover komt.

Com­plexe stelling
Voor een man voor en achter de scher­men als Oba­ma groeit de ver­lei­d­ing om Iran als speer­punt van de Mid­den-Oost­en­poli­tiek op te nemen naar­mate duidelijke suc­cessen in Irak en Afghanistan uit­bli­jven. De Britse Times wees boven­di­en op de dubbel­rol van Pak­istan alsmede op de gewi­jzigde opstelling van Turk­i­je dat zich als NAVO bondgenoot afkeert van Israël en toe­nader­ing zoekt tot Iran. Een en ander laat een com­plexe stelling op dit strate­gis­che schaak­bord zien.

Obama’s dilem­ma
Toch zullen ver­moedelijk de omstandighe­den van bin­nen­landse aard (V.S) de doorslag geven.
De tussen­ti­jdse verkiezin­gen in novem­ber kun­nen daar­bij een belan­grijke dri­jfveer zijn. Pres­i­dent Oba­ma dient zijn flink gedeuk­te pop­u­lar­iteit fiks op te poet­sen om straks niet als een lame duck in het Witte Huis komen te zit­ten. Hij kan zijn sporen niet ver­di­enen door het ​“schuld­com­plex” op te lossen anders dan door de schulden te lat­en opgaan in een ver­damp­ing­spro­ces met stagflatie (hyper­in­flatie) als gevolg. Deze schulden­berg inclusief de ongedek­te ver­plichtin­gen in de oude dag- en medis­che sec­tor ligt met ruim $122 biljoen ofwel $122.000 mil­jard ruim in de stratoss­feer. Hij ziet ook geen kans de werk­loosheid terug te drin­gen die met offi­cieel 9,5% nog niet de helft is van het echte cijfer.

Hier komen bin­nenko­rt de schulden van de indi­vidu­ele stat­en ter grootte van 2,8 biljoen met nieuwe werk­loosheid in het kiel­zog nog eens bij. Een een­voudig reken­som­met­je leert dat elk pro­cent rentev­er­hoging lei­dt tot een extra rente­be­tal­ing van bij­na 1,5 biljoen op jaar­ba­sis. Diverse grote banken als Cit­i­group, Street State Corp., Wells Far­go, US Ban­corp, Bank of Amer­i­ca en JP Mor­gan met grote belan­gen in deze alti­jd veilig gewaande Munic­i­pals van de stat­en en coun­ties zien deze bui ook hangen.

De kat en de bel
Kor­tom, reden genoeg om ​“een kat een bel aan te binden. In de V.S. is het de gewoonte bij een oor­log achter de pres­i­dent als hoofd van de kri­jgs­macht te gaan staan. De uitkomst bli­jft hoe dan ook onzek­er en de vraag bli­jft eve­neens of een nieuwe con­frontatie uitzicht biedt op een kor­tere peri­ode om uit deze moed­er aller crises te komen dan in de jaren ​’30 het geval was. Een stand van zak­en die meer vraagtekens oproept dan antwo­or­den geeft. De zgn Fear Index vanaf 1967 vormt een goede afspiegeling hier­van belichaamd in de ontwik­kel­ing van de goudprijs.

Robert Bron­cel

US Mar­kets