JAPAN ALS RICHTSNOER

In het kiel­zog van Ben Bernanke meende Japan’s nieuwe pre­mier Abe het QE kun­st­stuk­je nog eens ​“dun­net­jes” over te moeten doen. De yen duikelde daarop met rasse schre­den en de Japanse beurs ging met nog meer schre­den omhoog. The sky was opnieuw de lim­it tot­dat de Fed juist vraagtekens achter voortzetting van het huidi­ge beleid begon te plaatsten.

Tot voor kort maak­te het nie­mand uit of de Japanse schuld meer dan 250% van het BBP bedroeg en even­min dat bij­na 40% van de belastinginkom­sten op ging aan rente­be­talin­gen. Maar met een beet­je rentesti­jging loopt het land wel tegen een wall of debt op. Het hemd is nad­er dan de rok, voor zover de Japanse keiz­er al niet zon­der kleren is. Niet­temin gaat de QE in volle galop door ten bedrage van ca. 25% van de Japanse economie. Schuld speelt dus geen rol, ter­wi­jl nor­maal gespro­ken een entiteit die 2½ maar z’n bez­it heeft ver­schuld bel­ly up is.

Toen de Fed aankondigde mogelijk­er­wi­js haar QE afhanke­lijk van de verdere ontwik­kelin­gen (arbei­ds­markt, loonon­twik­kelin­gen, huizen­markt) te mati­gen, zond dat bericht schok­gol­ven door de beur­swereld w.o. de Japanse want stel dat Abe z’n kor­nu­it Bernanke wederom zou vol­gen. Ter gerust­stelling: elke QE tem­per­ing is ondenkbaar op straffe van een rentesti­jging waarmee de slang in eigen staart bijt, ongeacht of dit nu Japan, de V.S. of Europa betre­ft. Alle drie economis­che groot­macht­en zijn intussen mon­e­tair volledig gezien, maar wie ziet dat al?

De Japanse aan­pak mag dan voor pre­mier Abe een mooie ​“na-aap” zijn maar dan wel één met een suï­ci­daal focus. Het land kampt immers al jaren met een defla­toire stag­nerende economie, ver­oud­erende bevolk­ing, de naweeën van Fukushi­ma, een gigan­tis­che over­hei­dss­chuld en sterke con­cur­ren­tie vanu­it de regio (Chi­na, Tai­wan, Korea, Thai­land en Maleisië). Dus was het zaak de yen zo snel mogelijk naar bene­den te jassen om de export een boost te geven en daarmee de economis­che groei weer op gang te bren­gen. Daar­toe dienen even­wel gezonde val­u­taver­houdin­gen als fun­der­ing van het inter­na­tionale mon­e­taire cir­cuit uit­gangspunt. Intussen zijn deze niet meer dan een echo sinds alle groot­macht­en uit alle macht proberen hun valuta’s te onder­mi­j­nen inclusief de val­u­taver­sjoemel­ing door de grote han­dels­banken. Val­u­tako­ersen blijken dik­wi­jls de neer­slag van onderon­sjes te zijn, ter­wi­jl de rest van de markt het nakijken heeft, een schan­daal in omvang vergelijk­baar met dat van LIBOR (Lon­don Inter Bank Offi­cial Rate) .

Je hoeft alleen maar naar de onder­staande grafiek te kijken om te zien hoe beweeglijk de val­u­taver­houdin­gen afge­spiegeld in de dol­lar zijn gewor­den. Zon­der een degelijke ver­anker­ing mid­dels goud zou dit ondenkbaar zijn geweest. Al sinds 1971 (jaar van loskop­pel­ing) zijn de val­u­ta speel­bal van de val­u­tapoli­tiek van de cen­trale banken gewor­den.

Dat je daarmee een val­u­taoor­log teweeg brengt, wordt vooral­snog niet als zodanig onderk­end. Het gaat immers om het behoud van de export zon­der dat de munt mag oplopen. Als dat toch gebeurt dan zakt de beurs weer anticiperend op een lagere export. De Japanse Nikkei had er even niet van terug. Boven­di­en werd het Japanse groe­ici­jfer over 2013 door de Wereld­bank bijgesteld naar 1,4%. Dat bli­jft nogal schril afsteken tegen de groe­ici­jfers van lan­den als Chi­na met 7,7%, Indone­sië met 6,2%, Bangladesh met 5,8% en Thai­land met 5,7%, voor wat die cijfers waard zijn want ​‘gooche­len’ kun­nen ze tegen­wo­ordig over­al.





Bei­de charts belichamen de con­traire ontwik­kelin­gen van de yen en de NIKKEI.

Het Japanse min­is­terie van Finan­ciën speculeert met dit beleid nu op een inflatie van 2% om uit de deflatie te ger­ak­en. Een oplopende inflatie van 2% ver­sus een rente van 0% maakt dat de oblig­atiehoud­ers eieren voor hun geld zullen kiezen. Ook dat bleek reeds aan de orde te zijn. Zie hieron­der de reac­tie op de Japanse oblig­atiemarkt.



Afscheid van Japanse oblig­aties zou een wereld­wi­jde ket­tin­gre­ac­tie op de oblig­atiemark­ten kun­nen veroorza­k­en. Zodra deze roller coast­er de Amerikaanse treasury’s bereikt, waarop het gehele inter­na­tionale mon­e­taire sys­teem ste­unt, is het werke­lijk gedaan.

Niet­temin heeft de Japanse min­is­ter van Finan­ciën plechtig verk­laard de dig­i­tale geld­pers in de hoog­ste ver­snelling te houden tot­dat die 2% inflatie is bereikt. De beurzen hield­en er vorige week in elk geval geen pret­tig gevoel aan over en daalden ste­vig vooral in Azië.

Voorts is de Amerikaanse 10-year bond dit jaar geste­gen van 1,76% naar 2,13% of ruim 37 basis­pun­ten. Elk basis­punt sti­jging impliceert een mil­jard dol­lar rente­to­evoeg­ing aan de staatss­chuld. De recente aftop­ping is niet het gevolg van ​‘taper­ing’ maar juist van tem­per­ing van de ​‘taper­ing’.

Het zelfde beeld zie je terug in de 30-jarige lening.



Een crash in Japan zal in eerste instantie de dol­lar nog een boost kun­nen geven, omdat er veel kap­i­taal ​“de vei­ligheid” van de dol­lar zal opzoeken, ongeacht hoe onveilig deze munt ook is. Nadi­en kan ook de ont­nuch­ter­ing in de V.S. en in Europa niet uit­bli­jven. Japan bli­jft dus alle aan­dacht ver­di­enen.

Robert Bron­cel
Voor US Mar­kets