IS DE RALLY VOORBIJ?

Op 19 jan­u­ari piek­te de S & P 500-index op een niveau van 1150 pun­ten. Sinds­di­en dalen de koersen weer. Waarom eigen­lijk? Vallen de kwartaal­re­sul­tat­en van de bedri­jven tegen?

Dat valt alleszins mee. Ondanks de hoogopgeschroefde verwachtin­gen van de anal­is­ten lijkt het huidi­ge cijfer­seizoen uit te draaien op één van de sterk­ste ooit. Tot op heden hebben maar lief­st 69 % van de bedri­jven die hun cijfers hebben ger­ap­por­teerd de win­stverwachtin­gen overtroffen.

Goed, de cijfers zijn tot op heden dus beter dan verwacht. En de lat lag toch erg hoog deze keer. Maar wij weten ook dat de vooruitzicht­en van deze onderne­min­gen voor de nabi­je toekomst door de beurs nog zwaarder wor­den gewogen. Vallen die uit­ge­spro­ken verwachtin­gen dan tegen? Née, ook daar is weinig sprake van. Het aan­tal bedri­jven dat zijn verwachtin­gen naar boven heeft bijgesteld overtre­ft het aan­tal onderne­min­gen dat zijn verwachtin­gen heeft ver­laagd ruim­schoots. Ook op dit vlak lijkt het huidi­ge kwartaal één van de beste ooit te gaan wor­den. Aan de win­st­gevend­heid van het beursgeno­teerde bedri­jf­sleven kan het dus niet liggen dat de koersen al enige tijd zakken.

Waaraan dan wel? De cijfers met betrekking tot de economie lijken in tegen­stelling tot de bedri­jf­swin­sten inder­daad voor het eerst sinds vele maan­den enigszins te haperen. De werk­loosheid sti­jgt weliswaar min­der hard maar neemt nog steeds niet af. En ook de huizen­markt – die andere belan­grijke pijler onder het economisch her­s­tel – her­stelt zich in een ter­gend langza­am tem­po. Daar staat weer tegen­over dat de zoge­naamde lead­ing indi­ca­tors duiden op een verder economisch her­s­tel. Ook in deze cijfers lijkt niet direct de oorza­ak te liggen van de dal­ende koersen.

De dol­lar dan? Werd de ral­ly sinds maart vorig jaar niet steeds gedra­gen door een dal­ende dol­lar? En is de dol­lar sinds begin decem­ber niet bezig aan een zeer opmerke­lijke opmars? Ja, dat is zek­er waar. De dol­lar is de afgelopen twee maan­den met meer dan 8 % in waarde geste­gen ten opzichte van de euro. Daarin speelt het afne­mende vertrouwen in de soliditeit van een aan­tal zuidelijke lan­den uit de Euro­zone een grote rol. Opeens richt de aan­dacht zich op de onthut­send zwakke staat van de over­hei­ds­fi­nan­ciën van een aan­tal Eurolan­den. De euro blijkt niet veel sterk­er dan zijn zwak­ste schakel. Maar behalve in tij­den van zware crises – dan geldt de dol­lar juist als een vluchthaven — is een sterke dol­lar his­torisch vaak een onder­s­te­un­ing voor een ral­ly op de aandelenmarkten.

De ware reden achter de huidi­ge zwak­te op de beurzen dient gevon­den te wor­den op het poli­tieke front. De aankondig­ing van de Amerikaanse pres­i­dent om de banken hard­er aan te gaan pakken om grootschalige red­ding­sop­er­aties van het bankwezen op kosten van de belast­ing­be­taler in de toekomst uit te sluiten kwam hard aan. Op advies van oud-gou­verneur van de cen­trale bank Paul Vol­ck­er werd de oude Glass-Stea­gall wet uit de jaren ​’30 weer uit de kast gehaald. De wet behelst een schei­d­ing tussen zak­en­banken en com­mer­ciële banken en zal veel banken bij hernieuwde invo­er­ing ern­stig beknot­ten in hun activiteit­en. En dat ter­wi­jl velen van hen nooit over­hei­dss­te­un hebben gewenst of hun schulden aan de over­heid allang hebben terug­be­taald met rente. Het is waar dat de red­ding­sop­er­atie van de staat de economie heeft bhoed voor een nieuwe Grote Depressie. Maar is het niet zo dat niet alleen Gold­man Sachs, Mor­gan Stan­ley en JP Mor­gan hier­van hebben geprof­i­teerd maar wij alle­maal? Een aan­val op Wall Street is een aan­val op de aan­de­len­markt daar de meerder­heid van de beleg­gings­beslissin­gen wor­den genomen in de finan­ciële sec­tor. En aangezien meer dan de helft van de Amerika­nen op de een of andere manier aan­de­len­bezit­ter is betekent een aan­val op Wall Street ook een aan­val op de man in de straat.

Natu­urlijk is nieuwe regel­gev­ing voor het bankwezen noodza­ke­lijk maar de huidi­ge poli­tieke voorstellen leggen een deken van onzek­er­heid over de beurzen. Zodra deze onzek­er­heid weer wegebt zal de aan­dacht zich weer gaat richt­en op de bedri­jf­s­re­sul­tat­en en het voort­gaande economis­che her­s­tel. Alle economis­che sec­toren in de VS zijn inmid­dels over­sold. Dat betekent dat ze rijp zijn voor op zijn minst een kort­stondig her­s­tel. Wees daarom niet ver­rast dat de beurs spoedig weer opveert.

Jan-willem Nijkamp
voor US Markets