IDIOTERIE TIJDENS BELEGGINGSBESLISSINGEN

Er is een groot ver­schil tussen denken wat juist is en het juist hebben. Zek­er als het gaat om beleg­gings­beslissin­gen wil men wel eens meer op emotie dan op ratio han­de­len. Vaak geeft dit achter­af spi­jt en velen van u hebben wellicht wel eens gedacht na een (foutieve) invester­ing: ​“Hoe heb ik zo gek kun­nen zijn…” Als dit niet het geval is kunt u een tevre­den investeerder zijn!

Nu er telkens meer onder­zoek gedaan wordt naar de werk­ing van onze herse­nen, wordt duidelijk dat men niet alleen beslissin­gen maakt op economisch gebied als het gaat om investeren. Neu­ro­science, economie en psy­cholo­gie spe­len alle­maal een rol in uw besluitvorm­ing. Hieron­der een tabel die weergeeft wat het ver­schil tussen the­o­rie en prak­tijk is. Waar kunt u zich het beste in herkennen?

In vele gevallen bent u vijand van uzelf als het gaat om beleggen. Iedereen weet dat het out­per­for­men van de markt vri­jwel onmo­gelijk is, alleen vri­jwel iedereen denkt dat hij/​zij de per­soon is die hier­toe in staat is. Iedereen weet dat paniekprikkers vaak wel weer recht wor­den getrokken, maar toch verkoopt men vaak op emotie in een paniek­dal­ing. Een mooi voor­beeld hier­van zijn de bedri­jf­s­ci­jfers die momenteel gep­re­sen­teerd wor­den. Als een bedri­jf de verwachtin­gen niet haalt (soms op één cent na niet), begint de paniek te komen en lev­ert een dergelijk bedri­jf soms mil­jar­den aan beur­swaarde in, vaak over­dreven reac­ties op emotiehan­del gebaseerd.

Wat ik met dit artikel duidelijk probeer te mak­en is dat we vaak onl­o­gis­che keuzes mak­en bij onze beleg­gings­besliss­ing, emotie neemt de over­hand. Dat is een ken­merk van mensen en het is niet erg zolang u uzelf maar kent. Er zijn een aan­tal pun­ten die u in de gat­en moet houden bij het nemen van beleggingsbeslissingen.

Als u denkt ​“Ik heb het gevoel dat…”, wees dan een gewaarschuwd mens en herover­weeg uw invester­ing dan nog een keer. Het is een niet­szeggend gevoel, waarschi­jn­lijk ook ner­gens op gegrond, dat u in beweg­ing zet. U wilt uzelf alleen een excu­us geven dat het wel goed zit, en daarom komt er een dergelijke argu­ment naar boven.
Daar­naast is er nog zoi­ets als anchor­ing, dit valt het beste uit te leggen aan de hand van een voor­beeld. Stel u wilt een nieuw huis kopen en neemt con­tact op met een make­laar. In de meeste gevallen zal de make­laar u eerst de ​‘dure’ huizen lat­en zien en daar­na de ​‘goed­kopere’ zodat de laat­ste goed­koop lijken en u eerder tot aan­schaf zult over­gaan. U heeft dus een soort vergelijk­ings­ma­te­ri­aal meegekre­gen wat er miss­chien hele­maal niet toe doet in uw besluit, maar toch wor­den mensen hier­door beïn­vloed. Zo is het ook met aan­de­len: vele mensen zullen eerder geneigd zijn een aan­deel te kopen van €10 dan een aan­deel van €150 in dezelfde sec­tor. Echter, daar­bij gaan ze af op vergelijk­ings­ma­te­ri­aal dat er niet toe doet, jaarver­sla­gen en overige finan­ciële data wor­den niet eens bekeken en het fonds van €10 wordt aangekocht. Een leuk voor­beeld­je om te lat­en zien dat er fric­tie is tussen uw intuïtie en ana­lytisch denken, lees de onder­staande zin en geef voor uzelf direct antwo­ord op de vraag zon­der lang na te denken:

Een choco­ladereep en een kauw­gom­bal kosten samen €1,10. De choco­ladereep kost €1 meer dan de kauw­gom­bal. Snel antwo­ord: Hoeveel kost de kauwgombal?

Nu mag u er nog even rustig over nadenken, bli­jft u bij het­zelfde antwoord?

Bij­na iedereen zal gezegd hebben dat de kauw­gom­bal 10 cent kost. Veel mensen hebben niet eens door dat dit antwo­ord fout is ten­z­ij ze erop gewezen wor­den en er nog­maals over nadenken. Als een kauw­gom­bal 10 cent kost en een choco­ladereep €1 euro meer (€1,10 dus) zou het totaal uitkomen op €1,20, fout dus! Het goede antwo­ord is natu­urlijk: de kauw­gom­bal kost 5 cent en de choco­ladereep €1,05, samen €1,10. Achter­af logisch, maar zoals u ziet denken uw hersens in eerste instantie anders.

Een ander voor­beeld heeft te mak­en met het ver­schil tussen absolu­ut en relatief inzicht van mensen. Wederom geschetst met een voor­beeld:



U ziet hier­boven 2 pot­ten, met hierin ‘’witte bonen’’ en ‘’zwarte bonen’’. De opdracht die u wordt voorgelegd is als vol­gt: ​“U moet proberen om een zwarte boon te pakken en mag zelf kiezen uit welke pot u uw trekking doet”. Uit onder­zoek blijkt dat iets min­der dan ²⁄₃ van de deel­ne­mers kiezen voor de rechter pot. Echter de kans op suc­ces is in de link­er pot grot­er (10% links en 9% rechts; en zelfs bij ver­lag­ing naar 4% rechts kiest men vak­er voor rechts). Men heeft het gevoel dat er meer winkansen zijn omdat er meerdere zwarte bonen aan­wezig zijn en kiest daarom voor die pot.

Zo is het ook met investerin­gen, men denkt vaak absolu­ut in plaats van relatief. Stel u heeft een porte­feuille van €100.000 (of welk bedrag dan ook) en gis­ter was er geen beweg­ing in uw aan­de­len­mand­je. Als uw aan­de­len mor­gen met €1.000 sti­j­gen, schi­et uw resul­taat van 0 naar 1000 in absolute zin, echter op het totaal gaat uw ver­mo­gen van €100.000 naar €101.000 en dit ver­schil neemt men min­der posi­tief waar. Uw porte­feuille is het echte geld, hier gaat het uitein­delijk om en niet om het bedrag dat er op één dag bijkomt of afgaat. De focus ligt bij de meeste beleg­gers bij het getal dat het meeste veran­derd, de dagre­sul­tat­en dus en niet het totaalplaatje.

Als u het gevoel heeft dat u een over­haaste besliss­ing maakt, wees dan geduldig en druk niet meteen op de order knop. ​‘Think twice’ en maak uw huiswerk voor­dat u instapt in een aan­deel, emotiehan­del is gevaar­lijk­er dan u denkt. Ook is hebzucht een gevaar­lijke valkuil, net als met loter­i­jen spiege­len mensen zich voor wat een feest het zou zijn om te win­nen. Zo ook bij investerin­gen hebben veel mensen absurd hoge verwachtin­gen die hele­maal ner­gens op slaan, ze investeren alléén maar om aan hun ​‘wat als… gevoel’ te kun­nen vol­doen en een ​‘feel good expe­ri­ence’ te ervaren.

We kun­nen nog uren door­gaan om de idio­terie achter som­mige investerin­gen te verk­laren, daar zijn genoeg the­o­retis­che bron­nen voor, echter was dit een inlei­d­ing die u mee kunt nemen in uw toekom­stige beleg­gin­gen. Vergeet ook nooit: aan­de­len hebben een pri­js, bedri­jven hebben een waarde. Dit is dé manier om geld te ver­di­enen, zoek het ver­schil tussen de waarde van bedri­jven door goed te analy­seren (fun­da­menteel) en kijk of er een mis­match is met de koers van het fonds.

Tot slot een aan­tal pun­ten alvorens u weer verder gaat met beleggen:

- Hoop op het beste, maar ga uit van het slecht­ste (hier­door zult u min­der snel in paniek rak­en in slechtere tijden)

- Eerst analy­seren, dan investeren (een goed onder­bouwde analyse voorkomt emotiehandel)

- Het verleden zal niet het­zelfde zijn als de toekomst (koop niet zomaar een fonds omdat het vroeger ook hoog noteerde)

- Als het te mooi klinkt om waar te zijn, dan is het dat vaak ook (zek­er als het gaat om ​‘praat­jes’ van analisten)

- Plaats niet alle eieren in het­zelfde mand­je, sprei­den voor risicobeheersing

- Ga nooit af op mooie ver­halen, analy­ses op tele­visie, ​“tech­nis­che analyse” of gerucht­en over over­names en fusies alvorens een degelijke fun­da­mentele analyse gedaan te hebben

Tot slot: Als u geen 3 onder­bouwde rede­nen kunt noe­men om een aan­deel te kopen, koop het dan niet en volg niet zomaar uw gevoel!

— — — — — — — — —
Lit­er­atu­ur:
Zweig, Jason (2007). Your Mon­ey and Your Brain: How the New Sci­ence of Neu­roe­co­nom­ics Can Help Make You Rich
— — — — — — — — —

Tobit van Dijk
Pub­li­cist US Markets