Het nieuws dat huizenbezitters in de VS steeds meer moeite hebben om aan hun hypotheekverplichtingen te kunnen voldoen leidde tot een wereldwijde verkoopgolf op de beurzen. Banken worden daardoor voorzichtiger in hun kredietverlening aan bedrijven om overnames te financieren. Een aantal reeds aangekondigde fusies en overnames werden uitgesteld omdat men de financiering ervan niet meer rond kon krijgen. En de enorme stroom van fusies en overnames was nu juist een van de motoren van de huidige haussemarkt. De toonaangevende Amerikaanse aandelenindex, de Standard & Poor 500, daalde sinds half juli met 6 ½ % en de AEX zelfs met 7 ½ %.Is dit het einde van de inmiddels al weer 4 ¼ jaar voortdurende haussemarkt? Alom vreest men dat er een eind komt aan de enorme geldstroom richting de beurzen en dat een baissemarkt op de loer ligt. Niet alleen in hun kredietverlening, maar ook in hun advisering werden diverse banken plots terughoudend. Waar bij een AEX van 562 nog volop koopadviezen door het analistenkorps werden uitgespuwd, schakelde men afgelopen week opeens over naar het laffe “hold”. En inderdaad, de neerwaartse risico´s lijken te zijn toegenomen. Het tempo van de winstgroei van het bedrijfsleven neemt af, de rente is gestegen, de olieprijs heeft weer een recordhoogte bereikt en de gevaren op de kredietmarkt zijn aanmerkelijk toegenomen.
Het blijft echter vooral zaak ons op de harde feiten te concentreren. Vorige week werd bekend dat de economie van de VS in het tweede kwartaal met 3,4 % harder was gegroeid dan verwacht. Deze week bleek de inflatie met slechts 1,9 % te zijn toegenomen terwijl het consumentenvertrouwen was gegroeid naar het hoogste punt in bijna 6 jaar! Ondanks de wijdverspreide opvatting dat de explosie van fusies en overnames de gezondheid van het bedrijfsleven ondermijnt steken beursfondsen momenteel juist in een blakende conditie. Tot op heden rapporteerde zo´n 60 % van de Amerikaanse beursfondsen zijn tweede kwartaalcijfers en bleek de winstgroei met 6 % meer dan verwacht te zijn gestegen. Deze winstgroei is des te meer indrukwekkend tegen de achtergrond van een hoge olieprijs, een gestegen rentepeil en een afzwakkende economische groei.
Aandelen zijn bovendien ondanks de jarenlange stijging nog steeds niet duur. De AEX-fondsen worden voor gemiddeld 12 keer de winst verhandeld. In 2000 bedroeg de koers/winst-verhouding niet minder dan 26. Het winstrendement op aandelen is daarmee ruim 8 % en dat is aanzienlijk meer dan het 4,4 % rendement op staatsleningen. Geen enkele haussemarkt verloopt echter in een rechte lijn. Op iedere stijging die te ver doorschiet volgt automatisch een correctie. De huidige correctie is beslist niet extreem gezien de stijging die eraan vooraf ging.
De Amerikaanse centrale bank heeft al maandenlang gewaarschuwd voor het feit dat beleggers de risico´s van bepaalde beleggingen uit het oog hadden verloren en dat een teleurstellende koersdaling niet uitgesloten diende te worden. Deze daling is inmiddels een feit en beleggers lijken weer een beetje hun verstand terug te hebben gevonden. Dat is goed, maar zolang aandelen aanmerkelijk beter renderen dan obligaties en het rendement op het geïnvesteerde vermogen in het bedrijfsleven hoger is dan de kosten van dat vermogen blijven aandelen aantrekkelijk en blijft deze haussemarkt onverminderd voortduren. De beleggers hebben hun roze bril afgezet, maar het is nog geen tijd deze te verruilen voor een zwarte bril. Met een bril met blanco glazen ziet men de wereld het best, namelijk zoals die werkelijk is.
Jan-willem Nijkamp
US Markets