Procureur-generaal Eliot Spitzer is nu al 5 jaar bezig als een orkaan huis te houden in het economische landschap van de VS. Het horen van zijn naam jaagt de stuipen op het lijf van de manipulatoren en de sjoemelaars. In deze column schetst Jan Van Besauw een portret van deze merkwaardige man.
Hurricane Eliot
Alex, Bonnie, Charley, Earl, Danielle, Frances, Gaston, Hermine, Ivan, Jeanne: alle hebben ze ingebeukt op Caraïbische eilanen en op de kusten van Florida en andere zuidoostelijke staten van de VS. Nu is er een ander soort wervelstorm opgestoken. Hij heet Eliot. Deze orkaan raast doorheen het economische landschap van de VS. Maar in plaats van een spoor van woest geweld en vernieling na te laten, heeft deze orkaan een zuiverend effect.
We hebben het over het werk van Eliot Spitzer, de Attorney-General (Procureur-Generaal) van de staat New York in het noordoosten van de VS met als hoofdstad Albany.
Zijn voornaam doet denken aan Eliot Ness, de gangsterjager uit de jaren 1930. En misschien is er meer gelijkenis dan dat.
Hierboven ziet u de echte Ness en de acteur die wereldberoemd werd door de tv-serie ‘The Untouchables’. Eliot Ness heeft niet alleen de wereld verlost van Al Capone, maar heeft ook nog tal van andere maffia-bendes opgerold, die actief waren ten tijde van de ‘drooglegging’, na de Grote Depressie volgend op de crash van 1929. Die gangsters verhandelden niet alleen illegale en minderwaardige alcohol, maar ook drugs en hielden zich bezig met allerlei vormen van afpersing en smokkel. Het noemen van de naam Eliot Ness joeg hen de daver op het lijf.
De Eliot waarover deze column gaat houdt zich niet bezig met alcoholsmokkel e.d., maar wel met een speciale soort gangsterisme, nl. witteboordencriminaliteit. En niet alleen daarmee. Net als ten tijde van Eliot Ness, doet zijn naam bij sjoemelende topmanagers het koude zweet uitbreken. Maar laten we de man even voorstellen.
Hij is geboren op 10 juni 1959. Op 22-jarige leeftijd studeerde hij af aan Princeton University en toen hij 25 was, behaalde hij zijn diploma aan Harvard Law School. Op 1 januari 1999 werd hij de 63ste Attorney General van de staat New York. Hij woont in Manhattan en heeft drie dochters. Zijn vrouw Silda is een advocate die net als haar man haar graad behaalde aan Harvard.
Op zijn palmares staan diepgaande onderzoeken van belangenvermengingen in Wall Street, die geleid hebben tot grondige hervormingen van de Amerikaanse financiële wereld. Ook heeft hij gerechtszaken ingeleid (en gewonnen) tegen elektriciteitsproducenten. Hierdoor werd een begin gemaakt aan het verminderen van luchtpollutie en het terugdringen van zure regen.
Een ander gebied van zijn activiteit is het aan de kaak te stellen van misbruiken in de groenten en fruit-secor, waar tot voor kort het onderbetalen van werkkrachten schering en inslag was.
Of het nog niet genoeg was, heeft hij ervoor gezorgd voor het beschermen van de privacy van consumenten die benaderd worden door internetfirma’s en door zg. direct marketeers (bij voorbeeld het lastig vallen van mensen met verkoopsgesprekken via hun privé telefoon).
Ook stelde hij een gedragscode op voor de grote wapenfabrikanten, waardoor niet meer gelijk welk type wapen aan gelijk wie verkocht mag worden.
Deze maand, oktober 2004, heeft Spitzer uitgeroepen tot ‘Crime Prevention Month’ en tot ‘Domestic Violence Awareness Month’. Nu, eind oktober, blijkt dat een reeks concrete maatregelen heeft geleid tot het terugdringen van de criminaliteit in de staat New York en tot het verminderen van geweld thuis en op het werk. Deze en andere initiatieven maken dat hij ‘the People’s Lawyer’, de advocaat van het volk wordt genoemd.
Ook in deze memorabele maand oktober begint Spitzer een grondige doorlichting van de VS-verzekeringsindustrie. Deze is zo maar eventjes 12.000 miljard USD waard, ’12 trillion dollar’ op zijn Amerikaans gezegd. Alles komt onder Eliots loupe terecht, van de manier waarop polissen aan de man worden gebracht tot hoe de zaken georganiseerd zijn. Enkele namen die al genoemd zijn: Marsh & McLennan (MMC), de grootste verzekeraar ter wereld, voor manipulatie en corruptie. Ook zijn American International Group (AIG) en Ace Ltd (ACE) geviseerd voor de wijze waarop ze verzekeringen aan de man brengen, gesjoemel met commissielonen en noem maar op. En dit zijn niet alle namen.
Waarnemers hebben het over de belangrijkste gebeurtenis in de geschiedenis van de verzekeringsindustrie, die honderdduizenden mensen tewerk stelt als makelaars, agenten en bedienden. Pak vast. Als dat karweitje van Eliot geen orkaankracht zal hebben…
Natuurlijk wordt hem alles niet in dank afgenomen. Eliot heeft tegenstrevers, die beweren dat hij dit alles doet om een positie als goeverneur van de staat New York voor te bereiden. Ons persoonlijk idee is dat Spitzer niets anders ambieert dan het recht en de waarheid te doen zegevieren, anders nam hij niet zulke risico’s en kon hij niet zo’n bergen werk verzetten.
Dat is verdienstelijk, meer dan dat. De passage van hurricane Eliot kan leiden tot een meer transparante economische en sociale situatie in de VS. Hierdoor komt waarschijnlijk het einde in zicht van de periode van boekhoudschandalen, manipulatie van omzetcijfers en rechtuit bedriegen van de argeloze belegger. Want we mogen niet vergeten dat witteboordcriminelen blijk geven van een minachting voor u en ik, die hun bescheiden steentje bijdragen aan de groei van de economie door nu en dan een pakketje aandelen te kopen. U en ik, wij rekenen erop dat de gegevens waarop we ons baseren bij het aankopen van een fonds juist zijn. Anders staan we op drijfzand. En een markt die wegzinkt in drijfzand, daar kan ook een Guy Boscart geen richting in vinden.
Iemand zoals Eliot Spitzer is in staat om het drijfzand te vervangen door graniet. Maar eerst moet het weggeblazen worden door een orkaan.
Jan Van Besauw
Columnist voor US Markets