Hoe lang gaat deze recessie duren?

Hoe lang gaat deze recessie duren?

Om dat te kun­nen weten moet je wel helderziende zijn. Aangezien deze gave mij en de meesten van ons ont­breekt is het raadza­mer om de blik te richt­en op eerdere recessieperiodes.

De afgelopen 100 jaar hebben we meerdere recessiepe­ri­odes gehad. De meeste recessies zijn slechts kort­stondi­ge peri­odes van enkele kwartal­en geweest. Echter 2 recessiepe­ri­odes sprin­gen er met name uit; de depressie van de jaren der­tig en de recessie van de begin jaren tachtig.

Gezien het feit dat afgelopen jaar de wereld­han­del een record­krimp heeft lat­en zien, exporten desas­treus zijn ingeza­kt, het mon­di­ale banken­s­telsel wankelt en de begrot­ing­steko­rten van de over­he­den spec­tac­u­lair sti­j­gen kun­nen we met redelijk grote zek­er­heid wel stellen dat we hier van­wege het mon­di­ale karak­ter niet met een kleine kort­stondi­ge recessiepe­ri­ode te mak­en hebben. 

Het is der­halve raadza­am om de blik te richt­en naar eerderge­noemde 2 grote recessiepe­ri­odes van de afgelopen eeuw en of er raakvlakken zijn met de huidi­ge recessie.

De depressie van de jaren der­tig heeft ca. 10 jaar gedu­urd (en eindigde uitein­delijk in de Tweede werel­door­log). De depressie begon in 1929 na een hevige spec­u­latiepe­ri­ode op Wall street. Deze spec­u­latiepe­ri­ode werd ingegeven door de komst van nieuwe pro­ducten zoals de tele­foon, radio, auto, film, vlieg­tu­igen enz. Ameri­ka werd gezien als het land van de onbe­grens­de mogelijkhe­den. De economis­che macht ver­schoof van Europa (Enge­land) naar Amerika.

Tot de beurs als gevolg van over­spec­u­latie in okto­ber 1929 crashte. Door grote ver­liezen waren ver­mo­gens ver­speeld en wankelde het finan­ciële stelsel, de over­heid had hierop des­ti­jds geen ade­quaat antwo­ord waar­door de finan­ciële cri­sis ook de reële economie meesleurde in een cri­sis. Ook Europa werd ger­aakt door de cri­sis en aangezien er niet of nauwelijks sociale voorzienin­gen waren, werd de cri­sis let­ter­lijk aan den lijve gevoeld door grote groepen van de bevolking.

Van recen­tere datum is de recessie uit de jaren tachtig. Deze recessie begon na een peri­ode van uit de hand gelopen over­hei­d­suit­gaven en hoge inflatie wat lei­d­de tot onroerend goed spec­u­laties, met uitein­delijk tot gevolg een zeer snel sti­j­gende rente. In 1980 was de rente in Ameri­ka en West Europa tot ruim boven de 10% opgelopen. Met de komst van Paul Vol­ck­er als FED voorzit­ter werd de sti­j­gende inflatie een halt toegeroepen. In Europa werd flink bezuinigd om de over­hei­d­suit­gaven weer op het juiste niveau te kri­j­gen. De bezuinigin­gen en de hoge rente lei­d­den tot de recessie van de jaren tachtig en heeft uitein­delijk zo’n 5 jaar geduurd.

Vergelijken we deze 2 voor­gaande peri­odes met de huidi­ge recessie dan zien we zek­er overeenkom­sten maar ook verschillen.

De overeenkom­sten met de depressie van de jaren der­tig zijn een wanke­lend finan­ciëel stelsel, het mon­di­ale karak­ter van de recessie en de ver­schuiv­ing van de economis­che macht (nu van het west­en naar Azië).

De ver­schillen zijn dat de over­he­den nu veel actiev­er zijn dan des­ti­jds, er een beter soci­aal stelsel is en dat het groot­ste gedeelte van de bevolk­ing meer reserves heeft dan destijds.

De overeenkom­sten met de recessie van de jaren tachtig zijn dat des­ti­jds in de peri­ode vooraf­gaand aan de recessie (1975−1980) de over­heid ook tra­chtte met meer uit­gaven de economie te kun­nen sturen het­geen uitein­delijk lei­d­de tot hogere inflatie, ook dit is nu zek­er niet ondenkbaar. Een andere overeenkomst is de opkomst van nieuwe economiën (toen­Japan, Tai­wan, Korea) nu Chi­na, India en Zuid Oost Azi­atis­che landen.

Het voor­naam­ste ver­schil tussen die peri­ode en nu is dat er veel min­der lever­age gebruikt werd waar­door het banken­s­telsel niet echt in gevaar kwam en dat des­ti­jds de kredi­etver­len­ing aan par­ti­c­ulieren en bedri­jven nor­maal door­gang kon vinden.

Uit voor­gaande blijkt wel dat de rol van de over­heid belan­grijk is. Een actieve over­heid en een goed soci­aal stelsel helpt om een economie niet in een depressie te lat­en belanden echter te grote over­hei­ds­be­moeie­nis kan ook schadelijk zijn. Er moeten geen onrend­abele bedri­jf­s­takken met belast­inggeld overeind gehouden wor­den. Een recessie is nou één keer onderdeel van een economis­che cyclus en werkt zuiv­erend voor de economie. 

Een aan­tal zak­en kun­nen nog van belang zijn bij de duur van deze recessie en dat zijn de kosten van de ver­gri­jz­ing (Europa), hogere grond­stof­pri­jzen (meer con­sumenten wereld­wi­jd) en de hoge lever­age van banken (+ aan­tal uit­staande derivat­en) waar­door de kredi­etver­len­ing onder druk kan komen te staan.

Con­clud­erend kun­nen we stellen dat grote recessies 5 tot 10 jaar kun­nen aan­houden. Dat de bodem van de recessie nu al bereikt zou zijn is niet waarschi­jn­lijk, hoo­gu­it een betere peri­ode als gevolg van voor­raadaan­vullin­gen, de kans is dan ook groot dat deze recessie zek­er nog een aan­tal jaren te gaan heeft.

Overi­gens heeft de beurs een recessie al gro­ten­deels ingepri­jsd en lijken de kansen op dit moment zelfs opwaarts te zijn. Ook in eerdere recessiepe­ri­odes zijn er beslist jaren met goede beursren­de­menten geweest.

Rik Veld­huis