Het vermaledijde goud

Hoe belan­grijk de rol van ​“het ondergeschik­te goud” is, bleek opnieuw toen Duit­s­land nog geen tiende deel van de goud­voor­raad uit de V.S. opvroeg en werd afgescheept met 5 ton alsmede 32 ton uit Frankrijk. Ter­wi­jl Klaas Knot van DNB onlangs ​‘out of the blue’ aankondigde 122 ton uit de V.S. te hebben terugge­haald, dit om het vertrouwen (in een goede afloop, RB) te onder­bouwen, zo liet (Sinter)Klaas weten. Intussen dient zich a.s. zondag het ref­er­en­dum over dit onder­w­erp in Zwit­ser­land aan.

Thans ligt 31% van het Ned­er­landse goud in Ams­ter­dam, nog steeds 31% in New York, 20% in Cana­da en 18% in Londen.

Dat het edel­metaal sinds de Lehman crash door de Azi­atis­che stat­en, met name door Chi­na maar ook Rus­land inten­sief bijeen wordt gesprokkeld, kri­jgt hier nog steeds veel te weinig aan­dacht. Zelfs Kees de Kort, die ik vorige week op een bijeenkomst tegen kwam, zich liet ont­vallen dat goud niet meer dan een ​‘self full­fill­inng prophe­cy’ zou zijn.

Hij doelde hier­mee te willen zeggen dat het de ​‘self full­fill­ing prophe­cy’ van de goeroe’s was waaraan je geen aan­dacht hoefde te schenken, dit ongeacht het gigan­tisch uit­staande schulden com­plex en de QE’s die sinds 2009 als man­na ​“over de meute” werden/​worden uit­ge­strooid.

Koos Jansen: buiten­z­i­jde DNB aan het Fred­erik­splein — herf­st 2014 — intussen een onneem­bare veste?

Meest opval­lend waren de uit­sprak­en van ​“onze” Willem Buiter, hoofde­conoom bij Cit­i­group die na ​“zijn akke­fi­et­je” met Heleen Mees of hoe ze het­en moge meende het stand­punt van z’n brood­heer kracht te moeten bijzetten door te roepen:

1. a)dat ​“goud niet meer is dan een fiat com­mod­i­ty cur­ren­cy with insignif­i­cant intrin­sic value” 
2. b)​“cen­tral bank fiat paper cur­ren­cy and fiat elec­tron­ic cur­ren­cy are social­ly supe­ri­or to gold and bit­coin as cur­ren­cies and assets”
3. c)​“there is no eco­nom­ic or finan­cial case for a cen­tral bank to hold any sin­gle com­mod­i­ty, even if this com­mod­i­ty had intrin­sic value”.

Bevreem­dend is dan dat die zelfde brood­heer zich vanaf 24 sep­tem­ber j.l. heeft opge­wor­pen om als Mar­ket Mak­ing Mem­ber van de Lon­don Bul­lion Mar­ket Asso­ci­a­tion (LBMA) toe te treden.

Hoe anders luid­den de woor­den van ​‘good old’ Alan Greenspan tij­dens een recente meet­ing geor­gan­iseerd door de Coun­cil of For­eign Rela­tions, waar hij zich liet ont­vallen:

a) gold is a cur­ren­cy and it still is, by all evi­dence, a pre­miercur­ren­cy
b) no fiat cur­ren­cy, includ­ing the dol­lar, can match it
(was hij juist niet degene die eind jaren ​’90 het goud nog afdeed al een ​‘bar­ber­ous relic’?)

Waarom zouden cen­trale bankiers hun geld omzetten in goud als

• het niets opbrengt
• alleen maar opslag- en verzek­er­ingskosten met zich meebrengt
• extra vei­lighei­ds­maa­trege­len vereist zoals nu ron­dom het kan­toor van DNB in Amsterdam.

Of zoals voor­ma­lig DNB en ECB pres­i­dent Willem Duisen­berg het uit­druk­te: ​“alleen in tij­den van nood biedt goud de beste verzek­er­ingspo­lis”. In die tijd hield hij zich echter op met de intro­duc­tie van de nat­tekrant munt: de euro.

Goud geldt mon­di­aal vanu­it de Oud­heid als basis van vertrouwen en geloofwaardigheid van het onderliggende mon­e­taire sys­teem. Goud gold ook ten tijde van ​“onze” VOC als het enige inter­na­tionale betaalmid­del om in de Oost han­del te kun­nen dri­jven. Twee eeuwen lat­er werd tij­dens de ver­gader­ing in Bret­ton Woods in 1944 met grote meerder­heid van alle deel­ne­mende lan­den geopteerd voor het goud als anker voor de dol­lar als reserve­va­l­u­ta. Dat gaf immers het meeste vertrouwen.

En nu: dat intussen de stem­ming in Zwit­ser­land inza­ke het zgn. Swiss Gold Ini­tia­tive (SGI) niet­temin ver­moedelijk negatief zal uit­vallen heeft alles te mak­en met het feit dat er wereld­wi­jd zware druk op dat land wordt uit­geoe­fend om een mogelijke law­ine van opeen­vol­gende gebeurtenis­sen lei­dend tot een onhoud­bare sti­jging van de goud­pri­js gevol­gd door de instort­ing van ons huidi­ge mon­e­taire sys­teem te voorkomen.

Anderz­i­jds zou de Rus­sis­che cen­trale bank kun­nen over­we­gen om de sterk gedaalde roebel te ver­ankeren aan de Rus­sis­che goud­voor­raad om daarmee tevens de West­erse cen­trale bankiers een hak te zetten met betrekking tot hun pogin­gen om het goud juist te demon­e­taris­eren. Tevens zou deze ​‘move’ het einde kun­nen inlu­iden van het huidi­ge dol­lar gere­la­teerde mon­e­taire sys­teem waarmee de koop­kracht wereld­wi­jd op ongek­ende schaal is verkracht.

Als authen­tiek Zwitser onder­s­te­unt Marc Faber uit­er­aard het SGI als een start­punt tot de reg­u­ler­ing van de macht van de cen­trale banken. Immers, zij staan aan de voet van een totaal overtrokken mon­e­tair sys­teem. In de lucht­vaart impliceert deze term dat een vlieg­tu­ig haar draagkracht heeft ver­loren en onver­mi­jdelijk op z’n staart naar bene­den den­dert, zoals dat naar alle waarschi­jn­lijkheid is gebeurd tij­dens een vlucht met een Air France toes­tel van Sao Paulo naar Par­i­js een paar jaar gele­den. Dat gebeurde let­ter­lijk ​‘overnight in a split second’.

Het wekt hoe dan ook geen bevreemd­ing dat ​“het gouden goed­je” juist de groot­ste vijand van de cen­trale banken vormt, want het beperkt het mon­e­taire beleid ​“nogal”. Echter, met ruime goudreserves bereik je ook weer een dien­overeenkom­stig ruimer beleid. Dat is nu wat de opkomende lan­den onder lei­d­ing van Chi­na nas­treven in een sit­u­atie waar wij straks het nakijken hebben. De Duitse, Zwit­serse en de Ned­er­landse cen­trale banken begin­nen dat nu ken­nelijk toch enigszins in te zien. Vooral­snog resul­teert e.e.a. in ​‘too lit­tle, too late’.

Onte­gen­zeglijk bevin­den we ons in de aller­laat­ste fase van een gigan­tis­che mon­e­taire bubbel, met de V.S. op een BBP ratio van + 100%, de U.K. met een buiten­landse schuld van $10 biljoen of meer dan 300%, ter­wi­jl Span­je met $2,3 biljoen of een ratio van 167% hierte­gen nog relatief gun­stig afs­teekt, ter­wi­jl Ital­ië met 2,6 biljoen hier­voor niet ​“onder­doet”. Vol­gens de Oost­en­rijkse School van Carl Menger (Grund­set­ze der Volk­swirtschaft­slehre — 1871) met aan­hang­ers als Böhm Baw­erk, Lud­wig von Mis­es en Friedrich von Hayek alsmede Ned­er­landse economen als N.G. Pier­son en Ver­ri­jn Stu­art is een schul­dra­tio van >80% van het BBP al dodelijk.

Hoe fnuik­end het monetair/​economische beleid is geweest, moge o.m. blijken uit de jong­ste Mark­it Glob­al Busi­ness Out­look Sur­vey van vorige maand, dat aangeeft dat er dit jaar sprake is van de groot­ste terug­val sinds de eerste metin­gen in 2009. Met name de ontwik­kelin­gen in Europa en Japan zijn domweg zor­glijk te noe­men maar voor de geflat­teerde Amerikaanse groe­ici­jfers van plus 4,6% over het tweede kwartaal en plus 3,9% over het derde kwartaal blijkt ook maar weinig onder­bouwing te vin­den. Deze hebben meer weg van een Chi­nese copy cat. Uniek is dit niet nu blijkt dat buiten Chi­na en de V.S. steeds meer lan­den zich bedi­enen van gekun­stelde macro cijfers. In de Sovi­et-Unie kon­den ze er des­ti­jds ook wat van!

Even boeiend is om na te gaan hoe de edel­metaal pro­du­cen­ten tegen de huidi­ge goud­pri­js aankijken. Vol­gens enkele anal­is­ten w.o. die van Deutsche Bank is er bin­nen de sec­tor al ste­vig bezuinigd zow­el op de oper­a­tionele als op de all-in sus­tain­ing costs (AISC) die elk voor gemid­deld 62% en 38% van dit totaal uit­mak­en. De meeste pro­du­cen­ten zweven thans tussen een totale kost­pri­js var­iërend tussen $1.100 en $1.000 per ounce. Op basis van de huidi­ge goud­pri­js houden ze weliswaar het lev­en maar er bestaat maar weinig ani­mo om te investeren, laat staan nieuwe ​‘com­mit­ments’ aan te gaan door bijvoor­beeld een mijn te ope­nen. De voorkeur voor bezuinigin­gen is aanzien­lijk sterk­er nu de edel­metaal­pri­js dit jaar rond het ​“bodem”niveau is bli­jven hangen. De zelfde ontwik­kel­ing zie je nu in de olie- en gassector.

Anderz­i­jds is er voor de mijn­bouw sinds kort ook beduidend meer licht aan de hori­zon getre­den mid­dels een unieke vin­d­ing – de ther­mal frag­men­ta­tion tech­nolo­gie — gepaten­teerd door Nip­pon Drag­on Resources Inc. (www​.nip​pon​drag​on​.com) o.m. actief in Val d’Or in Que­bec, één der rijk­ste goudregio’s in Cana­da. Mid­dels deze tech­nolo­gie kun­nen de kosten sub­stantieel wor­den gere­duceerd tot ca. $675 tot 725 per ounce. Hoewel er thans nog maar weini­gen in deze tech­nolo­gie zijn geschoold, biedt dit voor Nip­pon een enorm per­spec­tief. Tij­dens de demonstratie/​presentatie op 6 nov. j.l. bleek hier­voor vanu­it de sec­tor grote belang­stelling te bestaan en zelfs van een niet nad­er te noe­men IT gigant. Con­tracten wor­den bin­nen niet al te lange tijd verwacht.

Mid­dels deze tech­nolo­gie kan Nip­pon Drag­on bijgevolg wor­den aange­duid als de enige hybride mijn­bouw­er die afgezien van de aanzien­lijke eigen bewezen en geïndiceerde reserves zelfs garen spint bij een eventueel verder dal­ende goud­pri­js. Zgn. orphan mines blijken met toepass­ing van deze tech­nolo­gie weer tot nieuw lev­en te kun­nen wor­den gebracht. Hier­aan dient te wor­den toegevoegd dat dit niet alleen geldt voor goud maar ook voor zil­ver, plat­inum, pal­la­di­um, dia­mant, kop­er etc. Kor­tom, de mijn­bouw­sec­tor lijkt aan de vooravond van een regel­rechte rev­o­lu­tie te staan. Het is bij grote uit­zon­der­ing dat u in deze col­umn van­wege dit nieuws­feit een fondsver­meld­ing aantreft.

Plaats dit tegen de achter­grond van de teruglopende mon­di­ale pro­duc­tie dit jaar (<2.400 ton) en stel­lig ook vol­gend jaar, ter­wi­jl de vraag dit jaar vol­gens de ​“con­ser­vatieve” World Gold Coun­cil al is opgelopen tot 3.115 ton over de laat­ste 12 maan­den tot en met sep­tem­ber dit jaar dan is er weinig ver­beeld­ing nodig voor een ten prin­ci­pale oplopende mark­t­pri­j­son­twik­kel­ing. Deze bij­zon­dere vraag/​aanbod sit­u­atie geldt boven­di­en ook voor zil­ver, plati­na en palladium.

Niet­temin, hoe meer het edel­metaal mid­dels lagere COMEX pri­jzen wordt ​“gedro­geerd” hoe meer de prob­le­men zich voor de cen­trale bankiers opstape­len. Onon­tkoom­baar is dat het ver­maledi­jde goud op goed moment het mon­e­taire schip keert, met totaal onoverzien­bare gevolgen.

Robert Bron­cel
voor US Markets