GRONDSTOFFENRALLY NIET AFGELOPEN

De hausse­markt in grond­stof­fen startte in 2001 en onderg­ing in de tweede helft van 2008 een ongek­end scherpe cor­rec­tie van zo’n 40 %. Het leek het einde van de lang­jarige opgaande cyclus in grond­stof­fen. Sinds het dieptepunt in decem­ber kende de markt voor energie en met­al­en echter een opmerke­lijk her­s­tel. Zo steeg de toon­aangevende CRB-index voor grond­stof­fen sinds de jaar­wis­sel­ing met 15 %.

GROND­STOF­FEN­RAL­LY NOG LANG NIET TEN EINDE

De hausse­markt in grond­stof­fen startte in 2001 en onderg­ing in de tweede helft van 2008 een ongek­end scherpe cor­rec­tie van zo’n 40 %. Het leek het einde van de lang­jarige opgaande cyclus in grond­stof­fen. Sinds het dieptepunt in decem­ber kende de markt voor energie en met­al­en echter een opmerke­lijk her­s­tel. Zo steeg de toon­aangevende CRB-index voor grond­stof­fen sinds de jaar­wis­sel­ing met 15 %. Met name de explosieve sti­jging van con­junc­tu­urgevoelige grond­stof­fen als olie en kop­er springt in het oog. Deze nieuwe ral­ly in grond­stof­fen wordt in de markt vaak afgedaan als een kort­stondi­ge oplev­ing die het gevolg zou zijn van een aan­tal spec­i­fieke oorza­k­en. Zo zouden veel spec­u­lanten – hedge funds – weer actief gewor­den zijn in deze markt. Boven­di­en zijn de Chi­nese autoriteit­en op grote schaal bezig hun voor­raden aan te vullen. Aan zow­el deze spec­u­latie als de voor­raadop­bouw komt na ver­loop van tijd weer een einde. Hoewel bei­de rede­nen waar zijn is het echter aan­nemelijk dat de enorme koers­dal­ing van vorig jaar slechts een gezonde cor­rec­tie was in een lang­jarige hausse­markt. Daar zijn ver­schil­lende rede­nen voor aan te voeren. 

In de eerste plaats zullen de emerg­ing mar­kets steeds meer het snelst groeiende gedeelte van de werelde­conomie vor­men in de komende jaren. Na de Azië-cri­sis en de naweeën ervan hebben deze economieën hun schulden afbe­taald en ruime reserves opge­bouwd. Dat geeft ze de ruimte hun economie te stim­uleren zon­der zich daar­voor diep in de schulden te hoeven steken zoals het geval in Europa en de VS. De groot­ste groei zal de komende 10 jaar dan ook vooral uit de opkomende mark­ten van­daan gaan komen. Zo is de explosief geste­gen vraag naar kop­er vooral het gevolg van het stim­u­ler­ings­plan van de Chi­nese over­heid teneinde de uit­gaven aan infra­struc­tu­ur drastisch op te voeren. De verwacht­ing is dat tegen 2020 de vier BRIC-lan­den de meerder­heid van de con­sump­tie van grond­stof­fen voor hun reken­ing zullen nemen. Hun groei bli­jft nog steeds zeer grond­stof­fen intensief.

Ten tweede zijn de cen­trale banken in de wereld – de Fed­er­al Reserve, de Bank of Eng­land en de ECB – grootschalig de geld­ho­eveel­heid aan het ver­ruimen mid­dels een zeer lage rente en het lat­en draaien van de bankbil­jet­ten­pers. De cen­trale bank in de VS is overge­gaan tot een beleid van kwan­ti­tatieve ver­ruim­ing door hypotheekoblig­aties en staat­soblig­aties voor een bedrag tot 1750 mil­jard dol­lar op te kopen. Wan­neer de cen­trale bank op deze wijze de economie weer op gang heeft getrokken is als gevolg van deze enorme golf aan liq­uiditeit­en een hogere inflatie zek­er niet uit­ges­loten. Waar voorheen goud steev­ast gold als een goede bescherming tegen gel­dont­waard­ing wor­den tegen­wo­ordig ook olie en andere met­al­en gebruikt als mid­del om de inflatie te bestri­j­den. Zo kun­nen de Chi­nese autoriteit­en zich onmo­gelijk ont­doen van hun enorme beleg­gin­gen in Amerikaanse staat­soblig­aties zon­der het risi­co van een koers­dal­ing te lopen. Ze kun­nen zich echter wel tegen inflatie – en een verder dal­ende dol­lar — indekken door een voor­raad grond­stof­fen aan te leggen. Grond­stof­fen hebben immers de neig­ing tegengesteld te bewe­gen ten opzichte van de dollar.

Ten derde duurt deze hausse­markt in grond­stof­fen his­torisch gezien nog maar kort. Zo bezien was de pri­js­val in 2008 was niet zozeer het einde van een hausse­markt maar veeleer een pauze in een veel langer durende opgaande trend. Ook eerdere hausse­mark­ten in grond­stof­fen in de jaren ​’30 en de jaren ​’70 kenden scherpe cor­rec­ties van soort­gelijke omvang als deze. Om ver­vol­gens de weg omhoog weer in te zetten. Bei­de koers­dalin­gen vie­len net als nu samen met wereld­wi­jde recessies. Sinds de 18^e eeuw hebben hausse­mark­ten in grond­stof­fen gemid­deld zo’n 20 jaar lang gedu­urd. Daar­bij von­den pri­jssti­jgin­gen plaats van 135 % (1788 tot 1814) tot zelfs bij­na 700 % (1932−1951). De huidi­ge cyclus startte in 2001 en is dus pas 8 jaar oud. Tot op de dag van van­daag zijn de pri­jzen met zo’n 75 % geste­gen. De geschiede­nis leert ons dat er nog veel poten­tieel in deze hausse­markt zit. Iets dat door de ontwik­kelin­gen aan de vraagz­i­jde – een sterke toe­name de komende jaren — en de beperk­te aan­pass­ing aan de aan­bodz­i­jde – weinig investerin­gen in nieuwe pro­duc­tie de afgelopen jaren — wordt onder­schreven. De cor­rec­tie van 2008 zal niet niet meer dan een pauze blijken te zijn in een lang­durig opgaande trend.

Jan-willem Nijkamp
voor US Markets