"GRIP OP JE VERMOGEN"

Voor het bij­wo­nen van de beleg­gingscon­fer­en­tie onder deze titel in het World Forum in Den Haag op vri­jdag 20 april j.l. kwa­men een paar duizend beleg­gers af. Over­spoeld met een stortvloed aan infor­matie is het maar de vraag wat je onder je onder ​“grip op je ver­mo­gen” verstaat.

Zo was opval­lend dat edel­metaal — niet toe­val­lig de best presterende ver­mo­gen­sklasse deze eeuw — niet in beeld is geweest. Anderz­i­jds wel logisch want daaraan hebben mark­t­par­ti­jen als ING Bank, BNP Paris Bas, RBS en Robe­co hoe­ge­naamd geen bood­schap. Men hield het bij (hoog­div­i­dend) aan­de­len, staat­soblig­aties in ​“veilige” lan­den, sparen en opkomende markten.

Even­min werd aan­dacht besteed aan de gigan­tis­che buitenge­woon risi­co­volle en volledig ondoorzichtige derivaten­markt die vol­gens de Bank of Inter­na­tion­al Set­tle­ments (BIS) in Basel thans een omvang van $550 biljoen (12 nullen) zou hebben. De Finan­ciële Telegraaf besteed­de hier­aan in een artikel ​“Markt rent­ed­erivat­en onvoorstel­baar groot” van 21 dez­er eve­neens aan­dacht. De derivaten­markt dateert van de negentiger jaren in de vorige eeuw maar is pas deze eeuw tot ​“volle” was­dom gekomen (zie ook mijn col­umn van 29 novem­ber 2006 onder de titel ​“Olifant in de Pels”). Het risi­co schuilt zow­el in de griezelig grote omvang als in het feit dat deze (flits)handel zich tot dusver geheel aan enig toezicht weet te onttrekken.

Vol­gens de Amerikaanse Office of the Con­troller of the Cur­ren­cy (OCC) gaat het vol­gens de laat­ste bevin­din­gen zelfs om een totaal van $707 biljoen. Dat is bij­na 13 maal het mon­di­ale Bru­to Prod­uct. Deze ​‘casi­no busi­ness’ staat voor ruim 95% ​“onder regie” van de groot­ste banken in de V.S. en voorts van Deutsche Bank, HSBC, Banque Générale, UBS en zo nog een paar grote banken. In een artikel op Zero­hegdge met de aan­hef ​‘The Moth­er of All Info­graph­ics: Visu­al­iz­ing America’s Deriv­a­tives Uni­verse’ van 19 april j.l. stond een link met de aan­duid­ing — friends from demonoc­ra­cy — waarin onder de titel ​‘Deriv­a­tives: the Unreg­u­lat­ed Glob­al Casi­no for Banks’ op ​“plas­tis­che” wijze werd weergegeven voor welk bedrag hierin gepar­ticipeerd wordt. Nu is het niet zo dat het om het totaal uit­staande risi­cokap­i­taal gaat maar ​“slechts” om de helft hier­van. Immers, om een dergelijk con­tract aan te gaan heb je alti­jd 2 par­ti­jen nodig. Als de één wint, ver­li­est de ander. Dus het reële risi­co is dan de helft minus de onderliggende zek­er­he­den voor wat die dan waard zijn. Dit risi­cokap­i­taal is overi­gens voort­durend groeiende.

In de inlei­d­ing van dit artikel stond dat er in feite geen econoom ter wereld ken­nis heeft van de werk­ing en kap­i­taal­be­weg­in­gen bin­nen deze ​“markt”, ter­wi­jl de han­del zich in microsec­on­den voltrekt. Er bestaat geen zicht op de gevaren maar zo werd er bij gezegd: ​‘but con­sid­er­ing the glob­al finan­cial cri­sis this sys­tem is in for tough times’ (gegeven de mon­di­ale finan­ciële cri­sis gaat dit sys­teem zware tij­den tege­moet). Gezien de omvang van deze ​“tak van sport” zal een nieuwe Lehman (des­ti­jds met een deficit van ​“slechts” $70 mil­jard) de directe en defin­i­tieve dolk­steek voor het gehele inter­na­tionale mon­e­taire sys­teem betekenen.

De laat­ste cijfers
Een ander groter/​grootst gevaar schuilt in de cen­trale bankci­jfers. Zo heeft de Fed haar schuld­bal­ans vanaf 2008 van ca. 6% van het Amerikaanse BBP bij­na zien ver­drievoudi­gen naar 17%. De bal­ans van de Engelse cen­trale bank sluit hierop naad­loos aan. De ECB heeft haar bal­ans van 20% naar zelfs 30% zien oplopen maar hierte­gen staat een hogere goud­voor­raad uit. Totaal is er door de 4 groot­ste cen­trale banken ter wereld voor meer dan $10 biljoen het geld­cir­cuit inge­blazen zon­der dat dit tot noe­menswaardi­ge economis­che groei heeft bijge­dra­gen. Voeg hier­bij de meer dan een biljoen aan nage­noeg waarde­loos PIIGS staatss­chuld­pa­pi­er die Europese com­mer­ciële banken en pen­sioen­fond­sen op de bal­ans hebben staan, plus een kleine $300 mil­jard bij Amerikaanse banken in dit papi­er dan wordt duidelijk hoe groot de span­ning op dit kaarten­huis is gewor­den. Het woord ​“desin­te­gratie” is intussen al gevallen. 

Deutsche Bank verk­laarde in dit kad­er vorige week nuchter dat het erg­ste van de mon­di­ale cri­sis nog moet komen. De bank vraagt zich in alle gemoede af hoe lang de dig­i­tale geld­pers nog geloofwaardig bli­jft. De kap­i­taal­mark­ten zijn intussen bezig de win­sten weer in te lev­eren die vol­gden op de lancer­ing van de €1 biljoen LTRO (Long Term Refi­nanc­ing Oper­a­tion) in Europa en Oper­a­tion Twist in de V.S. Een index die nauwlet­tend door banken wordt gevol­gd is de Mark­it iTraxx West­ern Europe die de ​“kwaliteit” van de CDS (Cred­it Default Swaps) op de over­hei­dss­chuld meet. Deze was vorige maand met maar lief­st 26%(!) geste­gen of het vertrouwen was met 26% gedaald.

Een andere manier om de prob­le­men in de euro­zone te meten is TAR­GET (Trans-Euro­pean Auto­mat­ed Real-time Gross Express Trans­fer Sys­tem) dat de geld­stromen tussen de diverse deel­ne­mers in de euro­zone vol­gt. Deze laat de snelle opeen­stapel­ing van PIIGS schulden op de bal­ans van de cen­trale banken van met name Duit­s­land, Ned­er­land, Lux­em­burg en Fin­land zien. Hoewel een zeer onwenselijke ontwik­kel­ing, werd hier­mee tot dusver de instort­ing van Grieken­land voorkomen. TAR­GET wordt vooral door de cen­trale banken gevol­gd en is bij beleg­gers veel min­der bekend.

Teke­nende trends
Gegeven deze buitenge­woon zor­glijke ontwik­kelin­gen zie je dat Chi­na zich intussen op de onver­mi­jdelijke desin­te­gratie van het huidi­ge mon­e­taire sys­teem voor­berei­dt. Er is reeds nauw over­leg gaande met diverse lan­den in Azië en ook met Rus­land, Brazil­ië, Venezuela en zelfs met Japan om te komen tot onder­linge afsprak­en. Lan­den als India en Zuid-Afri­ka hebben eve­neens belang­stelling getoond. Ook de rest van het grond­stof­fen­rijke Afrikaanse con­ti­nent dat steeds meer op Chi­na georiën­teerd raakt zal hierin ongetwi­jfeld volgen.

Schokkend was voorts het nieuws van de Lon­don Met­als Exchange (LME) die haar leden formeel heeft gevraagd de in pond ster­ling, dol­lar, euro en yen geno­teerde con­tracten om te zetten in Chi­nese ren­min­bi. Het gaat hier om een beurs met een jaar­lijkse omzet van ruim $11 biljoen. Hier­mee wordt vooruit gelopen op de toekom­stige rol van de CNY als nieuwe reserve­va­l­u­ta. Boven­di­en heeft Chi­na met ruim 40% een buitenge­woon belan­grijk aan­deel in deze markt. Ook de Hong Kong Exchanges and Clear­ing (HKex) heeft plan­nen aangekondigd om in CNY genom­i­neerde com­mod­i­ty futures te gaan uit­bren­gen, ter­wi­jl de Hong Kong Mer­can­tile Exchange (HKMex) voorne­mens is CNY goud- en kop­er­con­tracten te lanceren. De COMEX in New York staat bijgevolg ern­stige con­cur­ren­tie te wachten.

Zelfs de Unit­ed Nations Con­fer­ence on Trade and Devel­op­ment en het IMF hebben aangegeven dat het huidi­ge val­u­ta­sys­teem als bind­mid­del van de werelde­conomie gegeven de huidi­ge finan­ciële en economis­che crises niet langer ade­quaat func­tion­eert en ver­van­gen dient te wor­den door een nieuwe mon­di­ale munt! Deze denkricht­ing wordt nog eens ver­sterkt door de boy­cot op Iran en de blokkade van het betal­ingsver­keer in dol­lars die als een boe­merang op het sys­teem werken.

Hier­mee wordt in feite het einde van de economis­che wereld­macht van de V.S. ingelu­id. Deze macht werd vooral zicht­baar mid­dels de intro­duc­tie van de petrodol­lar, voortvloeiend uit de afspraak tussen pres­i­dent Nixon en kon­ing Feisal van Sau­di-Ara­bië na de OPEC boy­cot in 1973. Op grond hier­van zou olie uit­slui­tend in dol­lars wor­den geleverd in ruil voor mil­i­taire bescherming tegen de Sovi­ets en poten­tiële agres­soren als Irak en Iran. Met de oliedol­lars had de V.S. gratis beschikking (de dol­lar was sinds 1971 los­gekop­peld van het goud) over olie en hoefde er thuis niet meer zo hard te wor­den gebo­ord. De pro­duc­tie nam sinds die tijd dan ook ges­taag af. 

Naar­mate de rol van de dol­lar uit­ge­speeld raakt en de V.S. niet langer beschikking heeft over gratis import van welke goed­eren dan ook zal het met de V.S. en Europa in het voet­spoor snel zijn gedaan. Het in dol­lars en euro’s rus­tende schulden­com­plex maakt die sit­u­atie nog com­plex­er. Waarom wordt er in de main­stream media zo weinig aan­dacht aan deze ontwik­kelin­gen geschonken en even­min aan de voort­durende goudaankopen van cen­trale banken in Azië en Zuid-Ameri­ka? Je zou denken dat er bij ons hierop ​“van bove­naf” een embar­go rust.

Onzicht­bare goud­kop­pel­ing?
De gevol­gen voor de waardeon­twik­kel­ing van edel­metaal lat­en zich raden. Intussen lijkt de Fed op grond van de con­tin­ue ​“bijs­tur­ing ” op de COMEX aan te sturen op een gecon­troleerde sti­jging van het edel­metaal. Vol­gens mark­tken­ner Rickards zou dit zeer goed kun­nen gezien het feit dat de goud­pri­js na de val in sep­tem­ber vorig jaar tussen $1.625 en $1.725 vigeert. Hij had op basis van de thans uit­staande geld­ho­eveel­heid gedeeld door de veron­der­steld aan­wezige goud­voor­raad in de V.S (8.133 ton X $1.650 per ounce) berek­end dat er een dekkingsper­cent­age van 17% zou uitrollen (ken­nelijk geen toe­val­lig cijfer!). Een dergelijk per­cent­age (gemid­deld 20%) gold ook ten tijde van de Gouden Standaard.

Daar quan­tati­tive eas­ing to infin­i­ty in dol­lars, euro’s, pon­den en yen het enige per­spec­tief is dat ​“onze” belei­ds­mak­ers nog te bieden hebben, maakt onver­mi­jdelijk dat de verder sti­j­gende geld­ho­eveel­heid de pri­js van het goud navenant in de greep zal houden. Zodra inflatie de over­hand kri­jgt en de reserverol van de dol­lar ​“antiek” wordt, kri­jgt edel­metaal met alle andere grond­stof­fen een geheel ander prijskaartje. 

Jam­mer dat de toe­ho­orders van deze con­fer­en­tie dergelijke cru­ciale feit­en en ontwik­kelin­gen wer­den onthouden. Over ​“grip op je ver­mo­gen” gesproken!

Robert Bron­cel
www​.robert​bron​cel​.com