Griekse tragedie voor Europa?

De media staan bol van de Griekse bud­get­taire prob­le­men en hoewel er gedacht wordt aan diverse reddingsscenario’s is de sit­u­atie nog alti­jd niet onder con­t­role. Nu blijkt het geval-Grieken­land niet alleen­staand te zijn. Er zijn (veel) grotere lan­den die sti­laan het water tot aan de lip­pen zien stijgen.

In jan­u­ari 2009 werd, een beet­je in mineur, 10 jaar euro gevierd. Het was nl. op 4 jan­u­ari 1999 dat begonnen werd met alle beurstrans­ac­ties in euro’s te noteren. Maar eigen­lijk had men in 2002 de 10^de ver­jaardag van de besliss­ing moeten gedenken, genomen in 1992 te Maas­tricht, om een Europese een­hei­dsmunt te creëren. Of is het niet logis­che te wacht­en tot 1 jan­u­ari 2012 om de 10^de ver­jaardag te vieren van de intro­duc­tie van de eurobiljetten?

Nu werd er in 1992 te Maas­tricht nog iets afge­spro­ken, dat van ingri­jpend belang was voor de EU-lan­den. Er werd als norm genomen, dat de begrot­ing van een lid­staat nooit de 3% van het bru­to bin­nen­lands prod­uct (BBP) mocht over­schri­j­den en indi­en dat toch zou gebeuren enkel voor heel korte tijd. Wie die regel niet vol­gde, kon een bestraf­fing verwacht­en in de vorm van een boete.

Dat ging jaren goed, de lan­den hield­en elka­ar in het oog en zwaaiden jaar na jaar met hun begrot­ing die vold­eed aan de Maas­tricht­norm. De laat­ste jaren werd dat zwaaien achter­wege gelat­en en deed iedereen of zijn neus bloed­de als het the­ma begrot­ing­steko­rt aan bod kwam. 

Als we even naar cijfers kijken, dan blijkt dat tot en met 2007 het begrot­ing­steko­rt van de EU-lan­den max­i­mum 0,8% bedroeg. In 2008 was het nog een accept­abel gemid­delde van 2,3% maar in 2009 stond er al 6,9% op de tabellen en de vooruitzicht­en voor 2010 zijn een toch al zware 7,5%. In 2009 was op dit vlak de grote blik­vanger was Grieken­land, dat zijn begrot­ing­steko­rt heeft zien oplopen richt­ing 13% en meer. 

Meer dan de helft van de EU-lan­den, nl. 14 van de 27, kun­nen over hun finan­cieel beleid niet naar huis schri­jven en zijn daarom op hun vingers getikt door Europese Com­missie, die een dead­line heeft voorgeschreven om weer con­form te zijn met de afge­spro­ken norm, anders dreigen er sanc­ties. De tim­ing is als volgt:

- tijd tot 2012: Bel­gië en Ital­ië
- tijd tot 2013: Duit­s­land, Frankrijk, Ned­er­land, Oost­en­rijk, Por­tu­gal, Slovenië, Slowak­i­je, Span­je en Tsjechië
- tijd tot 2014: Ier­land en het VK

Voor het veer­tiende land in de reeks, Grieken­land, is de Europese Com­missie niet mals. Het land wordt ver­weten niet te hebben onder­nomen om de immer schev­er wegza­kkende finan­ciële posi­tie te reg­u­laris­eren. Hier geen dead­line, het orde­wo­ord is nu maa­trege­len nemen. Het land, da(t dreigt bankroet te gaan, is onder toezicht gesteld, wat een uniek feit is en hopelijk geen prece­dent. De Griekse regering heeft een economisch her­stelplan opge­maakt, dat de goed­keur­ing kreeg van de Europese Com­missie op voor­waarde van hogerver­meld streng toezicht. Dit om het afkal­ven van het vertrouwen van investeerders in de EU te coun­teren. Het zal voor pre­mier Gior­gos Papan­dreou een harde noot te krak­en zijn, want tegen eind 2012 moet het begrot­ing­steko­rt de Maas­tricht­norm van 3% halen. Dat is ruim 10% min­der dan het huidi­ge peil.

Duit­s­land, dat zelf kampt met een teko­rt van ca 5%, vreest dat een economis­che teloor­gang van Grieken­land het voor­spel kan zijn van een Europese tragedie en wil finan­ciële hulp bieden. Een voor­beeld van Europese solidariteit?

De gemid­delde Griek is niet opgezet met de maa­trege­len die zijn regering heeft moeten beloven uit te voeren. Zo was er veel kri­tiek op de aankondig­ing van de regering, dat de pen­sioen­leefti­jd wordt ver­hoogd om het in zijn voe­gen krak­end pen­sioen­sys­teem weer op de sporen te kri­j­gen. En op woens­dag 10 feb­ru­ari was er een algemene ambtenaren­stak­ing uit protest tegen de bezuinigingsplannen.

Als klap op de vuurpi­jl lezen we in de New York Times van 13 feb­ru­ari 2010 dat zak­en­banken zoals Gold­man Sachs en JP Mor­gan het hele deficit van Grieken­land mee op gang hebben gebracht door vele mil­jar­den dol­lars te lenen. Dit gebeurde vanaf het jaar 2001, toen Grieken­land lid werd van de euro­zone. Hier­mee ging boekhoud­kundi­ge cre­ativiteit gepaard, want de kolos­sale bedra­gen ver­sch­enen niet in de boeken als over­hei­dss­chulden, maar wel als een tijdelijke omwis­sel­ing in andere val­u­ta. Dol­lars cam­ou­fleren als euo’s zeg maar. In de loop van 2009 bleek hoe erg Grieken­land eraan toe was en vond Gold­man Sachs (en miss­chien ook JP Mor­gan, dat weten we niet) het nodig een del­e­gatie te sturen naar het land van de sir­ta­ki en de ouzo om afbe­tal­ings­plan­nen te bespreken. De Griekse regering zou op deze voorstellen niet zijn inge­gaan. Maar wel, al dan niet geïn­spireerd door het bezoek uit de VS, begon Grieken­land met een sys­teem à la rom­mel­hy­potheken: toekom­stige inkom­sten uit land­ingsrecht­en en win­sten van de nationale loter­ij wer­den als ​‘beleg­gin­gen’ op de markt gebracht. Zoi­ets als tikkende tijd­bom­men op de markt verkopen.

Er zal nu van de Griekse regering en al wie finan­ciële en economis­che ver­ant­wo­ordelijkheid draagt, heel wat dis­ci­pline wor­den ver­langd. Het land moet bewi­jzen te willen leren van zijn fouten en aan­to­nen, dat het zijn posi­tie als EU-land waard is.

Mis­lukt het plan van aan­pak van de Europese Com­missie, dan komt de hele Euro­zone onder druk te staan, samen met de euro zelf en stevent Europa af op een Griekse tragedie. En hoe die afloopt, weten we maar al te goed.

Jan Van Besauw
Pub­li­cist voor US Mar­kets
________________________________________
Onder­getek­ende is een gepen­sioneerde mar­ket­ing man­ag­er. Hij schri­jft voor US Mar­kets o.m. columns, nieuws­bericht­en en artikels over uiteen­lopende onderwerpen.