GOUD, HET ENIGE ALTERNATIEF!

Cen­trale bankiers horen bew­eren dat goud het enige alter­natief is tot saner­ing van ons huidi­ge mon­e­taire sys­teem is even onvoorstel­baar als de bew­er­ing dat Colum­bus het ei zou hebben uitgevonden.

Cen­trale bankiers weten natu­urlijk al lang dat stim­u­ler­ing van de economie onder de huidi­ge omstandighe­den mid­dels rentev­er­lag­ing en het open­zetten van de geld­sluis even zin­loos is als het bestri­j­den van een melt­down in een kern­re­ac­tor door de brand­kraan wijd open te houden. 

Rentev­er­lagin­gen en de geld­kraan kun­nen op zich nooit de kredi­et­func­tie nieuw lev­en inblazen en hebben alleen tijdelijk resul­taat bij vol­doende finan­ciële reserves ​“op de bank” maar niet als het bankwezen van schulden vergeven is. Met Japan als ​“lich­t­end” voor­beeld” weten Bernanke en ​‘com­pan­ion in crime’ Draghi dat de Key­ne­si­aanse ​“oploss­ing” een dro­go­ploss­ing is die slechts tot economis­che ramp­spoed lei­dt in de vorm van deflatie (schuld­verni­etig­ing) óf (hyper)inflatie (ver­damp­ing van de koopkracht).

In dat kad­er is het exem­plar­isch dat Nout Wellink, Klaas Knot en Mario Draghi als reac­tie op mijn columns niet verder kwa­men dan ​“notie” te hebben genomen (Nout Wellink) of ​‘thank you for shar­ing your views and analy­ses with us’ (Mario Draghi’s sec­reta­resse) of door niets van zich te lat­en horen (Klaas Knot).

Schei­d­ing van geld en staat
Het is meer dan genoeg geweest. Na de schei­d­ing van kerk en staat een paar eeuwen gele­den is het nu ruim­schoots tijd voor de schei­d­ing van geld en staat. Daarmee zou een einde komen aan de per­ma­nente rente- en andere mark­tver­storin­gen en kan een peri­ode van boete­doen­ing voor de bankiers wor­den ingelu­id. Een cen­trale bank dient vol­strekt onafhanke­lijk van de poli­tiek te func­tioneren. Op die manier was ook de Duitse Bun­des­bank door de geal­lieer­den in 1948 opgezet con­form de stelling dat een cen­trale bank zich naar de markt moest richt­en en niet naar de poli­tiek. Die posi­tioner­ing heeft voor een belan­grijk deel bijge­dra­gen tot het suc­ces van de D‑mark en het ​‘Wirtschaf­swun­der’ na WO II. De over­dracht van het gezag aan de ECB in 2001 bleek een heikel punt. Deze bank moest in Frank­furt als zetel van de Bun­des­bank wor­den geves­tigd. De euro moest een dupli­caat van de D‑mark zijn. Het vertrouwen in de euro groei­de aan­vanke­lijk tot­dat de Grieken­land ​‘case’ zich aandiende.

Voor­ma­lig ECB pres­i­dent Trichet bleef er aan­vanke­lijk op hameren geen Griekse staatss­chuld op te kopen. Echter na een meet­ing van EU politi­ci in mei 2010 ging hij alsnog over­stag. Duidelijk werd dat Trichet bleek te hebben toegegeven aan de wil van de politi­ci. Ingegeven door het door en door het verziek­te met de poli­tiek ver­w­even Fed­beleid wist hij zich niet staande te houden tegen het geweld van de inmid­dels ontstane schuld­bubbel. Het opkopen van staatss­chuld werd gemene zaak. Mario Draghi benadruk­te recent nog eens alles in het werk te zullen stellen om de euro te red­den. Als hij daarmee bij­drukken bedoelde dan leert het verleden dat bij­drukken slechts lei­d­de tot verni­etig­ing van koop­kracht en inlei­d­ing vor­mde tot een ​‘fin de siè­cle’. In elk geval smaak­te hij het genoe­gen op de beurs een ware zomer­ral­ly te hebben bew­erk­stel­ligd. Hoe naïef kun je als beleg­ger zijn?

Ter bescherming van onze koop­kracht zal het ​“goud­wiel” opnieuw moeten wor­den uit­gevon­den. De staat zal zich dan volledig afz­i­jdig dienen te houden van mark­t­ma­nip­u­latie en alleen staatss­chuld uit te zetten voor zover deze door harde reserves wordt gedekt. Bij gebrek aan vol­doende mid­de­len kun je er don­der op zeggen dat ​“de staat” het zal bestaan om opnieuw à la Roo­sevelt in 1933 tot goud­con­fis­catie over te gaan. Weliswaar zou er dan een reële ver­anker­ing met goud wor­den gere­aliseerd maar dit heeft om uiteen­lopende rede­nen – meestal oor­log – nooit stand gehouden. Bezit­ters van edel­metaal in welke vorm dan ook dienen dat van­wege dit ongewisse risi­co in elk geval buiten de € en $ zones te stallen.

Teke­nen aan de wand
Achter de scher­men wordt naarstig gekeken naar hoe het verder met de euro moet. Hier doe­men een aan­tal niet aan­lokke­lijke scenario’s op zoals: • Grieken­land er uit • alle PIIGS er uit • Duit­s­land met Ned­er­land, Lux­em­burg en Fin­land in een res­teu­ro • euro exit

Maar lat­en we nog even posi­tief bli­jven en kijken naar meer ​“voor de hand liggende” opties:

• de ECB bli­jft staatss­chuld opkopen het­geen reeds heeft gere­sul­teerd in ruim 25% PIIGS schuld op de bal­ans waarmee toen­e­mende insol­ven­tie voor de ECB dreigt 
• de ECB koopt bankoblig­aties mid­dels het EFSF maar daar zit nog geen €70 mil­jard in 
• de ECB zou via het tussen­sta­tion ESM willen han­de­len maar dat is nog niet ger­at­i­ficeerd en zal hoogst­waarschi­jn­lijk nooit een banksta­tus krijgen.
• Span­je en Ital­ië hoeven niet langer bij te dra­gen in de ​‘fund­ing mix’ maar daarmee zouden Frankrijk en Duit­s­land een dubbele por­tie in hun maag ges­plitst kri­j­gen en dat geld hebben ze domweg niet
• Kor­tom: er is geen optie 

Intussen is bek­end dat de Bank of Inter­na­tion­al Set­tle­ments (BIS) te Basel al geruime tijd gele­den een zgn. goud swap heeft gefa­cili­teerd van (voor zover nu bek­end) ruim 500 ton maar kan ook meer zijn. De herkomst van dit goud is niet bek­end maar deze zal zek­er dienen of gedi­end hebben om meer lenin­gen tegen een lagere rente te kun­nen wegzetten. De hoeveel­heid was aanzien­lijk grot­er dan om alleen in de Griekse nood te voorzien. Hoewel deze swap in veel neve­len is gehuld maakt dit wel duidelijk dat de rol van het goud als mon­e­tair instru­ment achter de coulis­sen blijkt toe te nemen. Daar over­heen maak­te de ECB vorige week bek­end dat de Europese goudreserves ad €433,778 mil­jard nage­noeg ongewi­jzigd zijn gebleven.

In de finan­ciële pers kom je dit soort bericht­en nage­noeg niet tegen en lijkt het alsof edel­metaal aan een kwi­j­nend ima­go lijdt. Beleg­gers kri­j­gen uit­er­aard wel alles over de beurs te lezen en vra­gen zich bijgevolg af of goud über­haupt wel zo’n ​“hand­i­ge” beleg­ging is, vooral nu het ​“niks meer doet” en uit­er­aard geen ren­de­ment oplev­ert. Niet wordt gezien dat ​“de spel­ers” alle belang hebben bij een niet verder sti­j­gende goud­pri­js; lees een niet verder dal­ende papier­waarde. Zon­der papi­er zijn ze uitgespeeld.

In mark­tkrin­gen wordt vol­ge­houden dat com­mer­ciële insti­tuten niet meer dan voor ca. 1½% in edel­metaal zijn belegd. Pas als het goud de top van $1.920 in sep­tem­ber vorig jaar weet te nemen, mag je weer van belang­stelling spreken. Intussen is onmisken­baar dat goud een steeds grotere rol als drager van een ​“waarde inef­fi­ciënte” geld­ho­eveel­heid begint te man­i­festeren vooral nu de cen­trale banken hun kruit in feite ver­schoten hebben. Uitein­delijk kan het niet uit­bli­jven dat het verdere ver­val van het fiat­pa­pi­er in de waarder­ing van het edel­metaal zal wor­den gere­flecteerd. Dat betekent nog­maals niet dat de waarde van het edel­metaal dan zou moeten sti­j­gen maar dat de koop­kracht van het papi­er juist verder daalt. Bovenge­noemde swap deal is in elk geval een duidelijk teken aan de wand!

Een ander teken is dat er na de Azi­at­en nu ook in het Zwit­serse par­lement stem­men opgaan om het in het buiten­land (New York, Lon­den) opge­baarde goud (vooral dienend als onder­pand van de COMEX) terug te eisen. Al eerder waren de Azi­atis­che terug­calls en grootschalige aankopen bek­end.

Sys­teemwi­jzig­ing
Afgaande op de inlei­d­ing van deze col­umn zullen we van de huidi­ge gen­er­atie belei­ds­mak­ers geen hoge dunk hoeven te hebben. Zij houden het bij ​“pap­pen en nat houden” tot­dat de wal het schip keert. Alleen een afged­won­gen omme­keer zal de geesten wakker doen schud­den. Er is uitein­delijk geen ander alter­natief voorhan­den dan een onver­val­ste pure gouden standaard.

Wan­neer de euro een­maal is gevallen zal er voor geen enkele andere opge­blazen papieren muntsoort met de dol­lar voorop een andere uitweg zijn. Er is domweg sprake van een te grote mon­di­ale mon­e­taire ver­w­even­heid. De vraag ligt dan voor de hand hoe duur het goud dan wel niet zou moeten wor­den? De waarde van het goud is echter door alle eeuwen heen een con­stante gebleken dus de vraag moet luiden wat het papi­er dan nog waard is? Gezien het geheel aan uit­staande ongedek­te schulden heeft het € en $ papi­er nauwelijks meer dan nanowaarde.

Onder­staande chart laat een weinig ver­hef­fend beeld zien en dan hebben we het slechts over het laat­ste decen­ni­um. Reken je vanaf het moment (augus­tus 1971) dat de dol­lar werd los­gekop­peld van het goud, dus toen de dol­lar gefix­eerd stond op $35 per troy ounce, en je zet dat af op de huidi­ge zwab­ber­pri­js van $1.600 dan wordt duidelijk dat de nano aan­duid­ing bepaald niet over­dreven is. Begri­jpelijk dat ​“onze” belei­ds­mak­ers het in hun broek doen als het edel­metaal opnieuw aan een opmars zou begin­nen. In feite hebben ze het al veel te ver lat­en komen.

Maar stel nu dat we op deflatie afsteve­nen, wordt dan het goud min­der waard? In ter­men van papi­er ja maar niet in ter­men van koop­kracht. Goud houdt alti­jd z’n waarde ongeacht wat onze belei­ds­mak­ers uit­spo­ken. Kijk maar naar de pri­js van een huis. In 2000 kon je een huis van 3 ton voor 30 brood­jes van één kg kopen. Als je dat zelfde huis nu voor dezelfde pri­js zou kun­nen verkopen dan kri­jg je daar mid­dels de huidi­ge goud­pri­js slechts 7½ ​“brood­je” voor terug. Het ver­schil zit ​‘em in de koop­kracht. Onze belei­ds­mak­ers lopen hier­mee niet graag te koket­teren maar in feite zijn we in ons land sinds 2000 al ¾ van onze koop­kracht kwi­jt ger­aakt. Met belegd geld in de AEX of zelfs op een spaar­reken­ing (buiten de fis­cus) zou je even­min iets zijn opgeschoten. Deze ontwik­kel­ing is hoe dan ook met het huidi­ge sys­teem en beleid op geen enkele wijze meer terug te draaien. Goud is dus meer dan een tra­di­tie, Mr. Bernanke, het vormt de tra­di­tionele koopkracht!

Ander voor­beeld: maïs over een peri­ode van 30 jaar en dit beeld kun je in sterkere of min­der sterke mate doortrekken naar alle grond­stof­fen. Bij een verder dal­ende euro wordt dit beeld in euro’s uit­er­aard ver­sterkt. Met andere woor­den: in goud uitge­drukt zouden de grond­stof­fen hele­maal niet zijn geste­gen. Dat ​“voor­val” bli­jft zich alleen voor­doen zolang noter­ing plaats vin­dt in die ver­maledi­jde totaal ​“uit­ge­woonde” dol­lar. In euro’s zou dit beeld nog iets sterk­er ten tonele komen.

Het is te tri­est voor woor­den om te moeten con­stateren dat we ons met ​“schone beloften” lat­en slachtof­fer­en door kortzichtige politi­ci die totaal visieloos over de rug van hun kiez­ersvolk voor het korte gewin gaan zon­der zich af te vra­gen wat ze nalat­en voor het nages­lacht: onbe­taal­bare rekenin­gen en een ​“kloten”klimaat! Van­daar mijn oproep tot sticht­ing van een par­tij met visie op de toekomst, die op de puin­hopen van de huidi­ge dik­wi­jls onsamen­hangende ​‘kick and run’ poli­tiek een sys­teem van per­ma­nente duurza­amheid op alle fron­ten weet te bouwen. Deze par­tij zal een breed inter­na­tion­aal draagvlak moeten hebben en in feite grensver­leggend moeten kun­nen oper­eren. Zon­der de oud­ste wereld­va­l­u­ta goud zal dit niet gaan. DE UITDAG­ING VAN DEZE EEUW!

Robert Bron­cel
www​.robert​bron​cel​.com