In de column van 1 mei j.l. met dezelfde titel (zie website, link columns) kon u lezen dat de goudprijs zich op dat moment rond het niveau van 680 dollar per troy ounce had gestabiliseerd. Pas in september j.l. werd de barrière van 700 dollar geslecht en nog geen 2 maanden later werd ook de grens van 800 dollar ruim gepasseerd. Op basis van de huidige prijs van 780 dollar is dat een stijging van ca. 15% — een plausibele ontwikkeling gezien de afbrokkelende koers van de dollar en het afnemende vertrouwen in de Amerikaanse financiële huishouding.Anderzijds is echter ook de goudprijs in euro’s in dezelfde periode met 8% omhoog gegaan, terwijl de euro juist wereldwijd aanzien heeft gewonnen. Dient hieruit ook “enig” afnemend vertrouwen in de Europese gang van zaken te worden afgelezen?
Daar lijkt het verdacht veel op. In de slipstream van de ontwikkelingen in de VS kan Europa zich niet onttrekken aan de gevolgen hiervan. Het verschil geeft aan dat het hier nog slechts “druppelt” waar het in de VS intussen regent. Bij voortduring blijkt dat het vertrouwen in de financiële markten de toon zet voor de prijs van het goud. Dat geldt ook voor de euro die bloot staat aan de hoogste versnelling van de money supply in 28 jaar.
Rol centrale banken
Het is nu de open vraag wat de centrale banken verder gaan doen. Immers, zij stonden tot dusver al sinds 2001 aan de verkoopzijde. De goudprijs in dollars is in die zelfde periode niettemin ruim verdrievoudigd en in euro’s verdubbeld. Dat heeft de belastingbetaler dus een gigantische hoop geld of duizenden tonnen goud gekost. Nuchter financieel bezien mag dit als een regelrechte financiële wandaad van de eerste orde worden aangemerkt. Terwijl ons hard verdiende erfgoed wordt verkwanseld, is er vreemd genoeg geen mens die hiervan wakker schijnt te liggen. We praten liever over hier een procentje meer en daar ééntje minder. Intussen is er door de gestaag oplopende goudprijs een gigantisch bedrag op de staatsbalans verdampt en/of staat wellicht nog te verdampen.
De B.I.S. (Bank of International Settlements) te Basel in Zwitserland – ook wel de bank der banken genoemd – rekent derhalve in goud en niet meer in dollars. Dat zegt veel over het traditionele en ook conservatieve denken in de monetaire controle door het belangrijkste toezichthoudende instituut in de wereld. In dat kader zou het geen verbazing wekken als de centrale banken – intussen wijs geworden – zouden stoppen met nog langer goud te verkopen. Of bij Umwertung aller Werte juist zouden overgaan tot aankoop van goud om te zorgen voor aangroeiend vlees op het staatsbot! De verzwakte internationale monetaire verhoudingen geven hiertoe alle aanleiding.
Goudprijs nu onverantwoord hoog?
Gezien de toenemende onrust op de financiële markten is hiervan geenszins sprake. Het wantrouwen in de Amerikaanse munt is sinds eind jaren ’70 niet meer zo groot geweest. Toen was de inflatie met ruim 15% torenhoog, maar viel er nog een mouw aan te passen door de korte rente draconisch op te hogen tot boven de 20%. Thans staat de FED met haar beleid op een zijspoor. Geen enkele rentetactiek of strategie zal blijken te werken.
Mede daarom kan het huidige prijsniveau als een nieuw instapsignaal worden opgevat. De trend verandert niet, in tegendeel! De verwachting in de markt is dat de goudprijs al binnen een jaar het niveau van 1.000 dollar zal doorbreken en koers zet richting 2.000 dollar. Ook op dat niveau is het goud nog niet overgewaardeerd. Omgerekend na inflatie vanaf de top van 850 dollar per troy ounce of ca. 56.000 gulden (25.400 euro) per kilo in januari 1980 zou de goudprijs thans ruim 2.250 dollar bedragen. Zelfs na 27 jaar is dit niveau nog lang niet in zicht!
Faillietfinanciering
De ontwikkelingen van de laatste 10 – 15 jaar spreken boekdelen. Als we de handelstekorten van de VS optellen bij de staatsschuld van 9 biljoen dan komen we op 16 à 17 biljoen dollar. Amerika’s financiële afhankelijkheid van het buitenland is daardoor buitenproportioneel toegenomen. Deze kruik bleef evenwel zo lang te water, omdat de tekortdollars voor een groot deel werden teruggesluisd ter investering in Amerikaans schatkistpapier, aandelen en vastgoed. Dit leidde tot een zeer ruime financiële jas voor de Amerikaanse overheid, zodat de rente laag kon blijven.
Sinds 2001 bouwden de VS een gigantische schuldenberg op die inclusief toekomstige zorgverplichtingen is opgelopen naar bijna 45 biljoen of 45.000 miljard dollar. De financiering hiervan valt niet anders in te vullen dan door de geldpers nog veel verder open te zetten. De hieruit voortvloeiende inflatie zal op haar beurt deze schuldenberg voor een goed deel kunnen laten verdampen. Daarmee verarmt de gehele wereld met de VS voorop.
Fnuikend beleid, fnuikende gevolgen
Nadat de economie na de stringente renteverlagingen vanaf 2001 door voormalig FED-voorzitter Alan Greenspan weer begon aan te trekken, moest de rente vanaf 2004 weer omhoog om de inflatie voor te zijn. Dat bleek niet alleen een “kleine” tegenvaller voor hypotheeknemers met een hoge hypotheek en een variabele rente maar ook voor de hypotheekverstrekkers inclusief de verlengde kredietlijn die met de “gebakken peren” bleven en blijven zitten. Het is eigenlijk ondenkbaar dat dit “financieringssysteem” nog 3 jaar na de eerste renteverhoging heeft kunnen voortbestaan.
De FED was als gevolg van het plots inzakken van deze pyramide gehouden om de geldkraan verder open te zetten. Alsof dat nog niet genoeg was, moest ook de rente weer met driekwart punt naar beneden en werd de discount rate (waartegen banken kunnen lenen) zelfs met 1¼ punt neerwaarts bijgesteld. Gevolg: buitenlandse beleggers bleken in dit scenario niet zo veel vertrouwen te hebben en begonnen hun bezit in de VS af te bouwen, met een negatieve balans van meer dan 150 miljard dollar in de maand augustus. Dat is op een totaal van bijna 10 biljoen natuurlijk niet veel maar deze snelle reactie is wel exemplarisch voor de huidige onzekerheid in de VS. Dit leek aanvankelijk op niet meer dan een incident te duiden maar alle tekenen wijzen er op dat het hierbij niet blijft. Over het gehele derde kwartaal hebben buitenlandse beleggers voor ruim 80 miljard dollar gedesinvesteerd.
De stemmen in het Verre en Midden Oosten tot in Zuid-Amerika worden steeds luider om te zien naar andere alternatieven voor de dollar als reservevaluta. Ook al gebeurt dit vooralsnog niet dan is de trend niettemin gezet.
Oplossing?
De enige tot dus ver gelanceerde oplossing is niet meer dan een schijnoplossing om de problemen wat langer vooruit te schuiven. Op aanwijzing van het Amerikaanse ministerie van Financiën hebben de 3 grootste banken Citigroup, JP Morgan en Bank of America een vangnet gevormd met een voorlopige omvang van 80 miljard om de onverkoopbare, moeilijk (af) te waarderen SIV’s ( Structured Investment Vehicles) of eenvoudig derivaten te “accommoderen”.
Dit wordt aangeduid als het Master Liquidity Enhancement Conduit of populair More Loans, Easy Credit . De banken vertrouwen elkaar immers niet meer. Op deze wijze denkt men de hoogste nood middels dit gezamenlijk “noodverband” tijdelijk te kunnen lenigen. Het leidt wellicht tot enig uitstel van executie. Het Amerikaanse financiële beleid is hiervan sinds het loskoppelen van de dollar/goudrelatie in 1971 en eigenlijk daarvoor al vanaf de oorlog in Vietnam doordrenkt geweest.
De schim van Kondratieff
Anders gezegd hebben de VS op kosten van de gehele wereld jarenlang pot verteerd en dreigen nu eindelijk de rekening gepresenteerd te krijgen. Dollarhouders wereldwijd zullen de pijn van een verdere shrinking dollar voelen. Naarmate de angst groter wordt dat het verlies oploopt, bestaat de kans dat de dollar in de “put” van een cycloon eindigt. Alleen tastbare waarden zoals grondstoffen met het goud voorop zullen dan verreweg het beste betaalmiddel blijken te zijn.
Hopelijk komt het niet zover, maar naarmate de kredietcrisis voortsuddert, de huizenmarkt verder inkukelt, het aantal niet betalende hypotheeknemers toeneemt, steeds meer financiële instituten in de problemen geraken en daardoor het internationale vertrouwen in de greenback verder afneemt, is er weinig hoop op een stilaan beter vooruitzicht. Wall Street wordt in haar geschiedenis getekend door cycli. Met de schim van Kondratieff op de achtergrond heeft deze ontwikkeling alle schijn van een majeure beweging, die meerdere jaren in beslag kan nemen.
Enige daadwerkelijke oplossing
Alleen indien alle dollarhoudende instituten ter wereld bereid zouden zijn een soort Marshall Plan voor de dollar in het leven te roepen, zou een feitelijk faillissement van de Amerikaanse munt kunnen worden voorkomen. Dit zou dan moeten gebeuren op basis van de voorwaarde dat de VS de schulden gefaseerd zal afbouwen. Echter, de arrogantie van de wereldmacht van dit land staat een dergelijke ondercuratelestelling domweg in de weg.
Robert Broncel
www.score-investments.nl
De ontwikkelingen van de laatste 10 – 15 jaar spreken boekdelen. Als we de handelstekorten van de VS optellen bij de staatsschuld van 9 biljoen dan komen we op 16 à 17 biljoen dollar. Amerika’s financiële afhankelijkheid van het buitenland is daardoor buitenproportioneel toegenomen. Deze kruik bleef evenwel zo lang te water, omdat de tekortdollars voor een groot deel werden teruggesluisd ter investering in Amerikaans schatkistpapier, aandelen en vastgoed. Dit leidde tot een zeer ruime financiële jas voor de Amerikaanse overheid, zodat de rente laag kon blijven.
Sinds 2001 bouwden de VS een gigantische schuldenberg op die inclusief toekomstige zorgverplichtingen is opgelopen naar bijna 45 biljoen of 45.000 miljard dollar. De financiering hiervan valt niet anders in te vullen dan door de geldpers nog veel verder open te zetten. De hieruit voortvloeiende inflatie zal op haar beurt deze schuldenberg voor een goed deel kunnen laten verdampen. Daarmee verarmt de gehele wereld met de VS voorop.
Fnuikend beleid, fnuikende gevolgen
Nadat de economie na de stringente renteverlagingen vanaf 2001 door voormalig FED-voorzitter Alan Greenspan weer begon aan te trekken, moest de rente vanaf 2004 weer omhoog om de inflatie voor te zijn. Dat bleek niet alleen een “kleine” tegenvaller voor hypotheeknemers met een hoge hypotheek en een variabele rente maar ook voor de hypotheekverstrekkers inclusief de verlengde kredietlijn die met de “gebakken peren” bleven en blijven zitten. Het is eigenlijk ondenkbaar dat dit “financieringssysteem” nog 3 jaar na de eerste renteverhoging heeft kunnen voortbestaan.
De FED was als gevolg van het plots inzakken van deze pyramide gehouden om de geldkraan verder open te zetten. Alsof dat nog niet genoeg was, moest ook de rente weer met driekwart punt naar beneden en werd de discount rate (waartegen banken kunnen lenen) zelfs met 1¼ punt neerwaarts bijgesteld. Gevolg: buitenlandse beleggers bleken in dit scenario niet zo veel vertrouwen te hebben en begonnen hun bezit in de VS af te bouwen, met een negatieve balans van meer dan 150 miljard dollar in de maand augustus. Dat is op een totaal van bijna 10 biljoen natuurlijk niet veel maar deze snelle reactie is wel exemplarisch voor de huidige onzekerheid in de VS. Dit leek aanvankelijk op niet meer dan een incident te duiden maar alle tekenen wijzen er op dat het hierbij niet blijft. Over het gehele derde kwartaal hebben buitenlandse beleggers voor ruim 80 miljard dollar gedesinvesteerd.
De stemmen in het Verre en Midden Oosten tot in Zuid-Amerika worden steeds luider om te zien naar andere alternatieven voor de dollar als reservevaluta. Ook al gebeurt dit vooralsnog niet dan is de trend niettemin gezet.
Oplossing?
De enige tot dus ver gelanceerde oplossing is niet meer dan een schijnoplossing om de problemen wat langer vooruit te schuiven. Op aanwijzing van het Amerikaanse ministerie van Financiën hebben de 3 grootste banken Citigroup, JP Morgan en Bank of America een vangnet gevormd met een voorlopige omvang van 80 miljard om de onverkoopbare, moeilijk (af) te waarderen SIV’s ( Structured Investment Vehicles) of eenvoudig derivaten te “accommoderen”.
Dit wordt aangeduid als het Master Liquidity Enhancement Conduit of populair More Loans, Easy Credit . De banken vertrouwen elkaar immers niet meer. Op deze wijze denkt men de hoogste nood middels dit gezamenlijk “noodverband” tijdelijk te kunnen lenigen. Het leidt wellicht tot enig uitstel van executie. Het Amerikaanse financiële beleid is hiervan sinds het loskoppelen van de dollar/goudrelatie in 1971 en eigenlijk daarvoor al vanaf de oorlog in Vietnam doordrenkt geweest.
De schim van Kondratieff
Anders gezegd hebben de VS op kosten van de gehele wereld jarenlang pot verteerd en dreigen nu eindelijk de rekening gepresenteerd te krijgen. Dollarhouders wereldwijd zullen de pijn van een verdere shrinking dollar voelen. Naarmate de angst groter wordt dat het verlies oploopt, bestaat de kans dat de dollar in de “put” van een cycloon eindigt. Alleen tastbare waarden zoals grondstoffen met het goud voorop zullen dan verreweg het beste betaalmiddel blijken te zijn.
Hopelijk komt het niet zover, maar naarmate de kredietcrisis voortsuddert, de huizenmarkt verder inkukelt, het aantal niet betalende hypotheeknemers toeneemt, steeds meer financiële instituten in de problemen geraken en daardoor het internationale vertrouwen in de greenback verder afneemt, is er weinig hoop op een stilaan beter vooruitzicht. Wall Street wordt in haar geschiedenis getekend door cycli. Met de schim van Kondratieff op de achtergrond heeft deze ontwikkeling alle schijn van een majeure beweging, die meerdere jaren in beslag kan nemen.
Enige daadwerkelijke oplossing
Alleen indien alle dollarhoudende instituten ter wereld bereid zouden zijn een soort Marshall Plan voor de dollar in het leven te roepen, zou een feitelijk faillissement van de Amerikaanse munt kunnen worden voorkomen. Dit zou dan moeten gebeuren op basis van de voorwaarde dat de VS de schulden gefaseerd zal afbouwen. Echter, de arrogantie van de wereldmacht van dit land staat een dergelijke ondercuratelestelling domweg in de weg.
Robert Broncel
www.score-investments.nl