GOLD FEVER

GOLD FEVER

De Fed maakt overuren om via de voordeur met vele hon­der­den mil­jar­den dol­lars schulden ​‘af te kopen’ en via de ach­ter­deur om de pri­js van het goud onder con­t­role te houden. Immers, het gaat om de dol­lar! Tot dus ver luk­te dat ​‘buitenge­woon goed’. De vraag is echter hoe lang de out­look van de buitenwacht nog ​‘posi­tief’ bli­jft. Zolang die ges­te­und door ​‘zegslieden’ nog steeds het gevoel geeft dat het pom­pen via voor- en ach­ter­deur werkt, is er (nog) geen man over­bo­ord, of toch wel? Op goed moment zal de wal het schip moeten keren!

Goud manip­u­latie
Na de bail out is gold back­war­da­tion de meest pop­u­laire uit­drukking gewor­den in het ​‘nieuw Amerikaanse woor­den­boek’. Al eerder heeft u kun­nen lezen dat de ter­mi­jn­han­del in goud op de New York Com­mod­i­ty Exchange (COMEX) reeds geruime tijd door het anti-Goud Kar­tel (enkele grote banken onder aans­tur­ing van het Amerikaanse min­is­terie van Finan­ciën) wordt beheerst en gema­nip­uleerd. Daar­bij doet zich het ver­schi­jnsel van back­war­da­tion voor, dat door Pro­fes­sor Feteke als senior edi­tor van de Amer­i­can Eco­nom­ic Foun­da­tion wordt aange­duid als ​‘a land­mark in the saga of the col­laps­ing inter­na­tion­al mon­e­tary sys­tem’ of in onze taal ​‘de inlei­d­ing tot de teloor­gang van het gehele inter­na­tionale mon­e­taire systeem’. 

Back­war­da­tion wil niets anders zeggen dan dat de ter­mi­jn­pri­js lager is dan de spot(dag)prijs. Nor­maal gespro­ken is er op de ter­mi­jn­markt door­gaans sprake van de omge­keerde sit­u­atie, die als con­tan­go wordt aange­duid. De pri­js van het goud wordt in feite bepaald door de han­del in futures op de COMEX, die 40 maal grot­er is dan de markt van het fysieke edelmetaal. 

Zo voorkom je een dol­lar collapse?
Tot voor kort werd in beschei­den mate om daad­w­erke­lijke lev­er­ing gevraagd. De meeste con­tracten wer­den doorg­erold zon­der dat er een ounce van het edel­metaal van eige­naar wis­selde. Dit alles in de weten­schap dat de COMEX te allen tijde kon lev­eren. Dit gold zow­el het opgevraagde goud als ook het zil­ver. De laat­ste maan­den wordt deze markt beheerst door par­ti­jen die als naked short sell­ers te boek staan, omdat ze geen goud noch zil­ver bezit­ten. Ze verkopen het edel­metaal slechts mid­dels papieren con­tracten. Op deze wijze bleek de pri­js van het edel­metaal manip­u­latief te kun­nen wor­den gedrukt. Hoe lager de goud­pri­js hoe sterk­er de dol­lar immers lijkt. Voorbe­dachte rade van de Fed! Dit werd pas echt duidelijk in maart j.l. (Bear Stearns) toen de goud­pri­js naar $1030 klom en overnight met meer dan $100 terug viel. Een soort­gelijke beweg­ing zagen we in juli (Fred­die Mac en Fan­nie Mae!).

Sig­nalen van de ineenstorting
Nu bek­end is dat er met goud en zil­ver ​‘in de wind’ wordt gegaan, begin­nen beleg­gers te twi­jfe­len of de COMEX de con­tractuele lev­er­ingsaf­sprak­en wel kan nakomen. Van­daar dat steeds meer beleg­gers lev­er­ing eisen in plaats van door te rollen. Daar komt bij dat goud op de vri­je markt nog slechts lever­baar is tegen een forse pre­mie, met een lev­er­ti­jd van 4 – 6 weken. Immers, de vraag op de fysieke markt is onge­ho­ord groot, van­daar de pre­mies oplopend tot 25%! Omdat de COMEX niet langer als zek­er­heid geldt, dreigt papiergeld niet langer vrij inwis­sel­baar tegen goud te zijn en dreigt eve­neens op enige ter­mi­jn de gehele finan­ciële draaimolen tot stil­stand te komen. 

Doch dit is niet het enige sig­naal van de aanstaande col­lapse van de werelde­conomie en het inter­na­tionale mon­e­taire sys­teem. Tegelijk ontstaat er een sterk opkomende vraa­gui­t­val en dito pri­js­val op alle fron­ten als gevolg van weg­val­lende kap­i­taal­stromen. In de VS is er intussen sprake van een totaal aan schuld­derv­ing ter grootte van 7.200 mil­jard dol­lar. Dat geld is dus ver­dampt. Dit alles als gevolg van de onge­brei­delde zgn. Franken­stein Financ­ing in de voor­bi­je jaren. 

Debt col­lapse
De schulden­im­plosie blijkt nu de aan­jager van de ineen­stort­ing van het sys­teem te zijn.
Dat is begonnen in de hypotheken­markt. Die moesten wor­den afge­waardeerd. Nu zijn hypotheken moeil­ijk meer te kri­j­gen. Zon­der hypotheek koopt er nage­noeg nie­mand een huis. Daarmee zakt de vraag naar vast­goed verder in en dalen de pri­jzen. Bijgevolg neemt de ani­mo bij banken nog verder af om een hypotheek te ver­strekken en dalen de huizen­pri­jzen steeds verder. Deze trend geldt uit­er­aard ook voor com­mer­cieel vast­goed (kan­toren, bedri­jf­s­ruimtes, winkel­cen­tra etc.). Tot voor kort groei­de de hypotheken­markt in de VS met gemid­deld ruim 1.000 mil­jard dol­lar per jaar. Deze markt is nage­noeg stil gevallen. De Amerikaanse huishoud­schuld staat intussen op een astronomis­che 13.900 mil­jard dol­lar! De schuld van de Fed ligt begin 2009 op een slordi­ge 3.000 miljard. 

Deze ontwik­kel­ing geldt ook de bedri­jf­soblig­aties. Als banken geen geld meer aan bedri­jven willen lenen, ligt het uitschri­jven van een oblig­atie­len­ing voor de hand, om van een aan­de­len­e­missie onder de huidi­ge omstandighe­den maar te zwi­j­gen. Maar wie koopt er echter nu nog bedri­jf­soblig­aties? Deze markt is intussen reeds gehalveerd! Een ket­tin­gre­ac­tie zal het gevolg zijn met duizen­den bedri­jven op de fail­lisse­mentsrol, omdat een andere spil van de economie n.l. bedri­jfs­fi­nancier­ing opdroogt.

Hier bli­jft het niet bij, want ook lagere over­he­den zullen niet langer hun teko­rten kun­nen financieren, ten­z­ij ze vooral­snog op de been bli­jven mid­dels fiat mon­ey van de staat. 

Wereld­wi­jd wordt de schuldim­plosie thans al geschat op 30.000 mil­jard dol­lar, waar­van 13.000 mil­jard op de beurs. Daarmee zijn we er nog niet! Het mon­di­ale BNP wordt geschat op 60.000 mil­jard dol­lar. De notionele waarde van de uit­staande derivat­en (koop en verkoop) wordt getax­eerd op 500.000 mil­jard dol­lar (delen door 2) of meer dan vier maal zoveel! Dit moet op een of andere wijze ontvlocht­en en geliq­uideerd wor­den. Vol­gens de Bank of Inter­na­tion­al Set­tle­ments te Basel belopen de uit­staande schulden aan Oost-Europa, Azië en Zuid-Ameri­ka meer dan 5.000 mil­jard dol­lar. Het geza­men­lijke mon­di­ale ver­mo­gen van alle banken wordt geschat op ​‘slechts’ 2.500 mil­jard dol­lar. Tot dus ver hebben de cen­trale banken er 9.000 mil­jard dol­lar tegen aan ges­me­ten. Echter, dit valt niet meer te rij­men noch te lijmen! 

Klassiek operaduet
Waarde­v­erni­etig­ing en schuldliq­ui­datie vor­men een klassiek duet in deze ​‘opera’ van tegen­spoed. Hoe meer schuld er wordt geliq­uideerd, hoe hard­er de pri­jzen dalen. Niet alleen van vast­goed maar van alle asset class­es zoals aan­de­len, oblig­aties, com­modi­ties, kun­st, antiek, munten, postzegels etc. Vooral­snog luidt het cre­do: cash is king, maar voor hoe lang nog? De dol­lar is fail­li­et, leve de dollar

En de euro?
Niet alleen bin­nen de euro­zone ontstaan er scheuren. De akko­or­den van Maas­tricht staan zwaar op de tocht. Lan­den als Grieken­land, Ital­ië, Span­je, Por­tu­gal en Ier­land hebben zich reeds buiten de afsprak­en van Maas­tricht geplaatst. Frankrijk dreigt te vol­gen. Hierover komt maar zeer mond­jes­maat nieuws naar buiten. De overige lan­den stem­men hun finan­ciële beleid te weinig op elka­ar af. Voorts staat er een schuld van meer dan 2.700 mil­jard euro uit aan Oost-Europese lan­den als Hon­gar­i­je, de Baltische stat­en, Oekraïne en zelfs Rus­land. Deze lan­den met uit­zon­der­ing van Rus­land hebben totaal geen vet (meer) op het bot. Dus terug­be­tal­en ho maar. Rus­land kampt boven­di­en met een snel ingeza­k­te energiemarkt.

What comes after zero?
Hoe kan deze ontwik­kel­ing wor­den gestopt? Sim­pel, door het vertrouwen te herstellen!
Dat ligt voor de hand maar hoe bereik je dat? Wer­den we eerst gecon­fron­teerd met com­mer­ciële bankiers die het met de risico’s niet zo nauw namen en schulden keurig met een lin­t­je er omheen wis­ten te ver­pakken, ver­vol­gens zien we de cen­trale bankiers de gevol­gen met de oorza­k­en bestri­j­den. Elke gere­specteerde arts zou bij deze han­del­wi­jze ter­stond z’n prak­tijk verliezen. 

Hoewel de diag­nose klip und klar duidelijk is, blijkt nie­mand de juiste reme­die te willen voorschri­jven. Men is bang uit­ge­hoond en ver­jaagd te wor­den! Dus wordt er voort­ge­mod­derd tot­dat ……de wal het schip vanzelf keert! De pri­js zal dan des te hoger zijn. Immers, het gaat hier niet om een ordi­naire recessie maar om een ele­men­taire sys­teem­cri­sis. Deze los je niet op met geld pom­pen in een bodem­loze put noch met gigan­tis­che mark­t­ma­nip­u­laties. Er gaan steeds meer stem­men op voor een nieuw Bret­ton Woods, met een nieuwe rol voor het goud. Gelet op de huidi­ge bizarre mark­ton­twik­kelin­gen lijkt een dergelijk nieuw insti­tu­ut onafwend­baar of willen we de illusie van een ​‘recessie’ nog even voortzetten?

Nieuw ref­er­en­tiekad­er, con­di­tio sine qua non
De enige manier om de won­den van de boom te likken en het vertrouwen in de economie te her­stellen is het bouwen van een nieuw ref­er­en­tiekad­er. Alle inti­mi weten dat de pri­js daar­toe uit­zon­der­lijk hoog zal zijn. Dat was het geval in de jaren ​’30 en wordt nu niet anders. Com­pli­catie thans is dat dit prob­leem zich niet meer tot de VS beperkt, de schuldliq­ui­datie fac­tor aanzien­lijk grot­er is en we boven­di­en te mak­en hebben met een kli­maat­cri­sis, waar­van de oploss­ing even­min uit­s­tel gedoogt.

Als onder­zoek­er van de Grote Depressie in de jaren ​’30 weet Bernanke als geen ander dat door­gaan op de huidi­ge zin­loze wijze heil­loos is. Zou hij intussen bezig zijn de geesten voor een nieuwe ​‘Super New Deal’ rijp te mak­en? Goeie vraag. Waarschi­jn­lijk wordt eerst nog mas­sa-ontslag afgewacht. Naar­mate de kanker voort­woek­ert, de mark­ten steeds verder dys­func­tion­al wor­den, neemt het vertrouwen in een goeie afloop ver­sneld af. Van­daar de vlucht in fysiek goud – vooral in Azië — dat met een steeds lan­gere lev­er­ti­jd en een beste pre­mie bij­na niet meer is aan te slepen. De goudsmeltovens in Zwit­ser­land mak­en eve­neens overuren en draaien round-the-clock in drie shifts van acht uur. De snel toen­e­mende aver­sie tegen het papiergeld wordt hier ​‘prachtig’ gedemonstreerd!

Naar­mate steeds meer grond­stof­fen­pro­du­cen­ten hun pro­duc­tie als gevolg van de sterk gedaalde mark­t­pri­jzen en de weggevallen bank­fi­nancier­ing terug­bren­gen c.q. mij­nen sluiten c.q. geen nieuwe pro­jecten meer opstarten, ontstaat er straks een gebrek aan van alles en nog wat. Immers, grond­stof­fen staan aan de basis van de economis­che cyclus. Om te kun­nen over­leven ontstaan er straks gigan­tis­che teko­rten. Vergeet niet: de wereld­bevolk­ing staat niet stil!! De com­modi­ties zullen ons straks opnieuw de weg wijzen maar tegen andere condities!

Vol­gens voor­ma­lig Fed Gou­verneur Lyle Gram­ley zou een forse opwaarder­ing van het goud het enige red­mid­del zijn om een verdere deflatie te voorkomen en de economie te red­den. Hij ref­er­eerde daar­bij aan de eerder in deze col­umn aange­haalde Britse econometrist Peter Miller, die een opwaarder­ing voorzi­et van min­stens tien maal de huidi­ge goudprijs!

There is no fever like gold fever!

Opval­lend is dat de pri­js­cor­re­latie tussen goud en olie dit jaar totaal is verd­we­nen. Waar het goud in pri­js op peil is gebleven, is de pri­js van olie op jaar­ba­sis met 50% gedaald. Je kunt ook stellen dat de koop­kracht van het goud twee maal zo sterk is gewor­den. Je koopt immers twee vaat­jes olie voor dezelfde hoeveel­heid goud. Daarmee is goud ondanks alle manip­u­laties de witte raaf in de beleg­gingsporte­feuille gebleken. Dit geldt ook voor de grotere goudmijnfondsen. 

Goud, het enige alternatief
Naar­mate the point of no return nadert, zullen er uitein­delijk toch spijk­ers met kop­pen moeten wor­den ges­la­gen. Het lijkt nu ondenkbaar dat er in een nieuw insti­tu­ut geen rol voor het zou zijn weggelegd. De eerste voorteke­nen dienen zich aan zodra beleggers/​spaarders/​houders van een goudreken­ing bij de bank of houd­ers van aan­de­len in een ETF die in fysiek goud belegt, deze toe­gang wordt ontzegd. Cen­trale banken zullen als voor­ma­lige uitverkop­ers straks op alle mogelijke wijzen aan goud willen komen, met als laat­ste red­mid­del con­fis­catie (1933!). Toen met de dro­gre­den de burg­er te bescher­men tegen spec­u­lanten, die op de munt zouden speculeren. Let wel, vanaf 1933 was goud­bez­it tot 1971 ille­gaal, toen Nixon het goud van de dol­lar ontkoppelde.

Teke­nen aan de wand
Alleen goud zal het fun­da­ment onder een nieuw sys­teem kun­nen schra­gen. Met name Chi­na heeft z’n lessen dik geleerd. Het land heeft de buik let­ter­lijk vol van dol­lars. De Chi­nese regering heeft te ken­nen gegeven haar huidi­ge goud­voor­raad te willen ophogen van 600 naar 4000 ton. Bij­na even opval­lend is dat Chi­na, Zuid-Korea en Japan voor het eerst sinds WO II de kop­pen bij elka­ar hebben gesto­ken als de groot­ste economis­che machts­fac­tor ter wereld.

Dat ging beslist niet over het verleden maar over de toekomst! Deze samenkomst was gebaseerd op het algemene financieel/​economische onbe­ha­gen jegens het West­en! Dit onbe­ha­gen wordt gevoed door de angst om de dol­lar. Men anticipeert daar nog steeds op (hyper)inflatie en mas­sale depre­ci­atie van de dol­lar, zodat de schuld tegelijk met hun dol­lar- reserves (een slordi­ge 3.000 mil­jard dol­lar) als het ware wegsmelt. 

In tegen­stelling tot papiergeld kent goud geen schuld, alleen waarde. Goud geldt al meer dan 6000 jaar als de veilig­ste polis tegen welke échec dan ook. Sinds de tech wreck is het goud in dol­lars èn in euro’s ver­reweg de beste beleg­ging gebleken. Met wat nu voor ligt, weet elke banki­er dat goud de enige ​‘aflaat’ van fiat mon­ey is, weer­spiegeld in het zien­dero­gen alge­meen afne­mende vertrouwen. 

Aan de hand van onder­staande grafieken kun je pre­cies zien wan­neer de twi­jfels rond de soliditeit van de dol­lar begonnen toe te nemen. 

Robert Bron­cel
US Markets