GWB — George Walker Bush — maakte tijdens zijn electorale campagne in 2000 vaak gebruik van economische motieven. Hoe ziet het cijfermatige plaatje in de VS er vandaag dan uit? Een overzicht..
GWB in cijfers
In december 2000 werd George Bush jr, alias George Walker Bush (we zullen het hebben over GWB), de 43ste president van de VS. Hij werd verkozen alhoewel zijn tegenkandidaat Al Gore meer dan 330.000 stemmen meer had (50.158.094 versus 49.820.518). Maar de methode van evalueren van de stemmen leidde ertoe dat GWB won in 30 staten en Gore slechts in 21, wat resp. 271 en 267 ‘electoral votes’ opleverde.
Sindsdien is er heel wat geschreven, gepraat en geë-maild over GWB en zijn beleid. Pluspunten zijn o.i. zeker zijn kordate aanpak na 11 september, wat het uit de wereld helpen van de Taliban en het Saddam-régime heeft opgeleverd. ‘Zuivere’ oorlogen kan je dat niet noemen, want de conflicten gaan nog altijd verder in de vorm van terroristische activiteiten, vooral in Irak. Had GWB kunnen voorzien dat hij te maken heeft met blinde fanatici, die niets of niemand ontzien, zelfs hun geloofsgenoten? Want een bom, die ontploft voor een hotel of een hospitaal, op een marktplein, in een bus, in een trein of om het even waar, zal heus geen rekening houden met de overtuiging van de slachtoffers.
Over GWB valt heel veel te zeggen. Zijn visie op de vrouwenrechten, het homohuwelijk, zijn keuzes bij belangrijke benoemingen, zijn blijkbaar geringschattende houding tegenover al wat niet Amerikaans is, zijn negatieve houding tegenover ecologie (denk aan de Kyoto-norm), zijn oorlogszucht, het zijn allemaal thema’s die de moeite waard zijn te worden uitgespit. In deze column zullen we het hebben over GWB en de economie, vandaar de titel.
Tijdens GWB’s campagne voor het presidentschap kreeg hij veel steun vanuit de industrie en het grootkapitaal, omdat hij duidelijke beloftes had gedaan in hun richting. We zijn nu op weg naar de presidentsverkiezing VS 2004. Tijd om ons af te vragen wat GWB waargemaakt heeft van zijn beloftes op economisch gebied. We gingen surfen op het internet en hieronder kunt u onze conclusies lezen.
Werkloosheid
Tussen februari 2001 en januari 2004 waren er 33% meer werklozen, 2,2 miljoen banen gingen verloren. Uit regeringsmededelingen kwam dit niet duidelijk naar voren, dikwijls werd een rookgordijn opgetrokken.
Een voorbeeld: in december 2003 kondigde GWB aan dat de werkloosheid terugviel van 5,9 naar 5,7%. In werkelijkheid kwamen er in die maand slechts 1.000 banen bij, maar hadden 309.000 personen het opgegeven verder naar werk te zoeken.
Bron: Baltimore Sun, 9 jan ’04 en New York Times, 8 feb ’04
Staatsbudget
Voor GWB president werd, was er een overschot van 281 miljard USD, nu is er een deficiet van 521 miljard USD.
Bron: New York Times, 8 feb ’04
Als er niets verandert, is over een tiental jaren een stijging van het tekort tot 750 miljard USD te verwachten.
Bron: New York Times, 25 nov ’03
Staatsschuld
Na 3 jaar is de staatsschuld met 23% gestegen van 5.700 naar 7.000 miljard USD.
Bron: New York Times, 8 feb ’04
Het individu
De rijken werden (nog) rijker. Het gezamenlijk kapitaal van de 400 rijkste Amerikanen steeg tussen januari 2001 en september 2003 met 10% tot 995 miljard USD.
De middenklasse, ‘John-met-de-pet’ daarentegen zag per jaar zijn inkomen 1% dalen. Wat veel erger is: de Amerikanen die onder de armoedegrens leven is gestegen met 3 miljoen eenheden tot bijna 35 miljoen personen.
Bron: News-Post, 20 sep ‘03 en US Census Bureau ‘Income in the United States: 2002’
De belastingsverlaging die GWB doorvoerde gaat voorbij aan gezinnen met een gemiddeld inkomen. Dit betekent dat voor 12 miljoen kinderen onder de 17 jaar (1 van de zes) er geen verhoogd kindergeld werd uitgekeerd.
Bron: Washington Post, 29 mei ’03
Eerder dan geld te spenderen aan een staatsprogramma voor steun aan volwassenen en kinderen zonder ziekteverzekering, heeft GWB besloten om over een periode van 10 jaar 89 miljard USD te voorzien voor belastingsverlaging, gerelateerd aan een goede gezondheidstoestand. Hierdoor worden de gezonde en bemiddelde individuen bevoordeeld.
Bron: Edwin Park, 5 feb ’04
Belastingsverminderingen
GWB’s poging om de ‘Corporate Alternative Minimum Tax’ te herroepen is niet doorgegaan, onder druk van de oppositie. Was dit gebeurd, dan was een bedrag van bijna 7,3 miljard USD terugbetaald aan een 15-tal ‘big caps’, waaronder IBM, Ford, General Motors, General Electric en ga zo maar verder.
Bron: Democratic Policy Committee, Corporate Annual Reports
GWB’s plannen om de belasting te verminderen waren electorale lokmiddelen. In de werkelijkheid is er geen geld om ze te financieren. Dit komt erop neer dat, om 1 USD belastingsvermindering te financieren, over een periode van 6 jaar 3,60 USD nodig zijn, dit wegens het geld dat de overheid hiervoor moet lenen, de oorlogsinspanningen en routinematige overheidskosten.
Bron: Washington Post, 7 juli ’03
Economie
Alhoewel GWB herhaaldelijk positief nieuws over de VS-economie de wereld instuurt, is het plaatje niet zo rooskleurig, zeker niet op langere termijn. De huidige (matige) heropleving is er geen van lange adem, want ze is gestoeld op de enorme uitgaven voor het leger en de veiligheid en twee belangrijke belastingsverlagingen. Wat ontbreekt is een wezenlijke toename van ‘gewone’ economische activiteit.
Bron: Boston Globe, 9 nov ’03
Zo, tot daar ons kort overzicht van GWB’s beleid met betrekking tot de VS-economie. We menen te kunnen stellen dat het algemene beeld verontrustend is en dat een ommekeer in de economische politiek van GWB en zijn entourage zich opdringt. En dit zal op korte termijn moeten gebeuren, wil GWB zijn geloofwaardigheid bij de kiezers herstellen.
Het is natuurlijk zeer de vraag hoeveel tijd GWB of zijn opvolger nodig hebben om het roer om te gooien en de VS-gigant terug op een welvarende koers te brengen. Intussen kunnen wij niet veel anders doen dan afwachten, spijtig genoeg.
Jan Van Besauw
Columnist voor US Markets