(GE)BASEL - III

Na de stress test diende het vertrouwen in de finan­ciële markt verder te wor­den ges­tut met nieuwe afsprak­en gefo­cust op een min­i­mum kap­i­taal­ra­tio waaraan de banken zich in de toekomst zouden dienen te houden.

Op het eerste gezicht zou je met de daarin opgenomen min­i­mum ratio van 4,5% plus een buffer van 2,5% resul­terend in 7% (hieruit mag bijvoor­beeld geen div­i­dend of bonus wor­den uit­ge­keerd) miss­chien kun­nen lev­en, ware het niet dat:

• de tijd van imple­men­tatie van een en ander is uit­ges­meerd over een peri­ode van acht jaar zodat de risico’s nog geruime tijd hoog bli­jven
• onduidelijk bli­jft hoe de banken met hun slechte lenin­gen (derivat­en) omgaan
• de banken nog steeds op zoek zijn naar hoog rentende eurolenin­gen nu de PIIGS kun­nen reke­nen op het Europese nood­fonds, het­geen niet­temin risico’s inhoudt
• de lange ​“opschonings”termijn de kredi­et­func­tie op een laag pit­je houdt.

Kor­tom, hoewel het de bedoel­ing was om de risico’s in te dammen, kun je hier­van dus nog nauwelijks spreken. Uit vei­ligheid bli­jven banken in staat­soblig­aties beleggen, ter­wi­jl de staatss­chulden toen­e­men met de kans op steeds meer ​“kwan­ti­tatieve ver­ruim­ing” met het risi­co van een sou­ver­eign debt default (een staat die niet langer in staat wordt geacht op fidu­ci­aire wijze aan haar ver­plichtin­gen te kun­nen vol­doen). Tegelijk­er­ti­jd wordt er nu in Europa bezuinigd als gevolg waar­van de belastinginkom­sten zullen teruglopen en de vraag naar (her)financieringskapitaal bijgevolg niet afneemt.

Banken bli­jven zwakke schakel
Het onafhanke­lijke onder­zoeks­bu­reau TIS (The Insti­tu­tion­al Strate­gist) heeft een schat­ting afgegeven, waar­bij Europese banken ten min­ste nog €140 mil­jard nodig zullen hebben om in de buurt van de min­i­mum kap­i­taal­ra­tio van 7% te komen. De zwakke broed­ers komen vanzelf boven dri­jven zodra ze met nieuwe aan­de­len­e­missies ​“de boer op moeten”. Onder de huidi­ge omstandighe­den staan (nieuwe) aan­deel­houd­ers niet te drin­gen om dergelijke stukken op te nemen. Om die reden zou de emissieko­ers wel eens flink lager kun­nen uit­vallen met als gevolg dat er min­der wordt opgehaald.

Aan de andere zijde van ​“de plas” heeft Weiss Research al jaren gele­den een eigen (onafhanke­lijk) bank rat­ing ser­vice opgezet. Vol­gens de laatst bek­end gemaak­te gegevens staan er in dit sys­teem 2.331 (spaar)banken als ​“zwak” geno­teerd die met een ​“D” wor­den aange­duid. Het zal niet ver­rassen dat ook banken als Bank of Amer­i­ca, Cit­i­group, Wells Far­go, US Bank Corp., de Amerikaanse tak van het Britse HSBC, Cap­i­tal One, Sun Trust met 15 andere grote banken de ​“D” rat­ing uitgedeeld hebben gekre­gen. Deze banken verte­gen­wo­ordi­gen een cir­cuit van 52,9% bin­nen het gehele Amerikaanse bankenseg­ment. De sterk­ste banken bli­jven geza­men­lijk steken op een per­cent­age van nog geen 4%. Weiss verwacht major fail­ures in het komende jaar en vreest boven­di­en voor een verdere afzwakking van de dol­lar. Met de aan­teken­ing dat de euro er weinig floris­san­ter voor staat.

Onge­brei­delde kredi­et­groei voor­bij
Een en ander is het resul­taat van een peri­ode van onge­brei­delde kredi­et­groei sinds 1983 die geme­ten in het aan­tal uit­staande lenin­gen groei­de van $1 biljoen naar $7,5 biljoen (12 nullen) in 2008, waar­van bij­na de helft sinds 2003 tot stand kwam. Hoe meer kredi­et er ter beschikking kwam, hoe meer er werd gekocht. De lage hypotheekrente en de goed­kope pro­ducten uit Chi­na vor­m­den daar­bij het ​“ontstek­ingsmech­a­nisme”. Sinds 2008 is de kredi­et­groei ten einde, inzichtelijk gemaakt op onder­staande chart van Statsweep​er​.com, een geau­toma­tiseerd data com­pi­latiesys­teem. Opmerke­lijk is de ver­hoging in april j.l. als gevolg van nieuwe account­ing regels die de buiten de boeken gehouden schulden weer op de bal­ans hebben gezet.

In hoev­erre banken hier­aan nauwgezet gevolg hebben gegeven, is nog onduidelijk. Gezien de ​“zeer ges­laagde” stress testen in Europa kun­nen hier­achter nog de nodi­ge vraagtekens wor­den geplaatst.

Geen groei zon­der kredi­et­groei
Zolang de kredi­et­groei stil staat c.q. terugloopt, kan er van een autonome economis­che groei geen sprake zijn anders dan mid­dels staatsstim­u­lansen opgewek­te groei. Sinds 2008 is er in de V.S. reeds voor $3,7 biljoen aan stim­u­lansen en bailouts uit­gegeven. Nieuwe stim­u­lansen zullen gezien de effecten tot dus ver niet al te grote verwachtin­gen wekken.

Gebro­ken finan­cieel sys­teem
Tij­dens een niet voor­berei­de toe­spraak op een meet­ing van de Fed­er­al Reserve in Chica­go op 23 sep­tem­ber j.l. liet Paul Vol­ck­er, voor­ma­lig Fed pres­i­dent, en huidig pres­i­dent van de president’s Eco­nom­ic Recov­ery Advi­so­ry Board zich in onge­meen scherpe bewo­ordin­gen uit. Hij sprak open­lijk van een ​‘bro­ken finan­cial sys­tem’ alsmede van ​‘cor­rup­tion in bank­ing and Wall Street’. Voorts kreeg elke tak in de finan­ciële sec­tor uit de zak w.o. de Fed, de invest­ment banks (have become trad­ing machines), mon­ey-mar­ket funds, de derivaten­markt, de busi­ness schools als ook het niet afla­tende gelob­by bij de cen­trale bank en politi­ci (lack of per­ceived author­i­ty) om de regels maar zo veel mogelijk te verzacht­en. De ​“uitsmi­jter” was: ​‘the finan­cial sys­tem is still at risk’. In dat kad­er pleitte hij nadrukke­lijk voor ​‘struc­tur­al changes in mar­kets and mar­ket reg­u­la­tion’.

Daar­bij dient de vraag cen­traal te staan of bij de Fed de pri­jssta­biliteit voorop staat dan wel om de dol­lar verder te lat­en depre­ciëren met inflatie tot gevolg (grond­stof­fen!). Bernanke hult zich uit­er­aard in stilzwi­j­gen, zoals hij ook niets moet hebben van een gold audit (het open­baar mak­en van de (nog?) opges­la­gen goudvoorraad).

Volcker’s opmerkin­gen waren bedoeld als waarschuwing tegen het vast­gelopen rader­w­erk, het vooruitschuiv­en van de prob­le­men en bli­jven doen alsof het busi­ness as usu­al is. Hij weet als geen ander dat het nog nooit één natie is gelukt zich uit de schuld te hebben gedrukt (mon­ey print­ing)! Vergelijkin­gen met de onder­gang van de Titan­ic (zo lang de muziek bli­jft spe­len) doe­men steeds vak­er op.

Robert Bron­cel

US Mar­kets