Waar de maffia slechts op regionale schaal opereert om hun goegemeenschap van de nodige koopkracht te beroven, opereren de centrale banken gelegaliseerd op wereldschaal met precies dezelfde oogmerken. Zo ligt er in het dollardebiet een tijdbom van $2,7 biljoen (12 nullen) groot, in de eurozone* één met een getaxeerde omvang van ca. €3 biljoen en in Japan met bijna 2000 biljoen yen.
Dit in de wetenschap dat alle valuta ter wereld dus ook de euro, de yen, de yuan en de roebel in feite niet meer dan als een dollarderivaat zijn te beschouwen.
Op grond hiervan stelde Richard M. Ebeling van het Ludwig von Mises Institute dat de geldhoeveelheid thans zodanig is opgeblazen en de rente zodanig laag gehouden dat er al sinds 2009 niet alleen sprake is van een negatieve rente (rente lager dan de reële inflatie) maar ook zonder dat dit beleid ook maar enigszins heeft bijgedragen tot noemenswaardige kredietgroei, immers het vliegwiel van elke economie. Deze politiek werd ingezet na de crash van Lehman die als enige grote bank niet behoorde tot de systeembanken onder de paraplu van de Fed. Ondanks het terugdraaien van de geldpers in de V.S. blijft de korte 0‑rente gehandhaafd. Het feit dat Bill Gross van PIMCO, het grootste obligatiefonds ter wereld, na vele jaren buitengewoon succesvol te zijn geweest z’n Waterloo heeft gevonden in dit meest heilloze centrale bankenbeleid is op z’n minst exemplarisch te noemen!
Ebeling stelde dan ook dat de centrale bank niet de oplossing van het probleem aandraagt maar juist de oplossing in de weg staat. Als voorbeeld geldt Japan waar de centrale bank al sinds 1989 doende is de economische groei weer dienstbaar aan de economie te maken, hetgeen maar niet wil lukken. Intussen doemt in Europa eveneens steeds meer het Japanse stagnatie zo niet een stagflatie scenario op.
Een nog ernstiger probleem tekent zich af in de edelmetaalmarkt, waar de spotprijs (dagkoers) gerelateerd aan de dollar al geruime tijd hoger ligt dan de termijn of futures prijs hetgeen wordt aangeduid als backwardation. Dat betekent dat de dollar zal blijven voortbestaan zolang belanghebbende partijen bereid zijn met dollars goud en zilver te kopen. Normaal zou de ‘contango’ conditie moeten gelden waarbij de edelmetaalprijs op dagbasis altijd lager is dan de termijnprijs. Als deze situatie zich niet weet te herstellen zal op enige termijn de prijs voor onmiddellijke levering sterk gaan stijgen en daarmee de termijnmarkt COMEX stagneren.
Met andere woorden ‘backwardation’ is niet verdwenen omdat de markt fysieke levering wenst maar omdat men niet langer bereid is de toekomstige prijs in dollars af te wachten. Dat zal het breekpunt vormen waarop de dollar niet meer in relatie tot het edelmetaal zal staan, in die zin dat de prijs in dollars dermate zal stijgen dat een quotering in dollars niet langer relevant is.
Kortom, de rol van de dollar als ’s werelds reservevaluta is op dat moment uitgespeeld. Als de goudprijs eveneens in andere valuta explodeert (kan niet anders) dan zullen de betreffende centrale banken niets beters weten te doen dan de geldpers in de allerhoogste versnelling brengen, het enige spel dat deze banken sinds 2008 hebben geleerd! Dit is het moment waarop wereldwijd alle niet-bezitters van het “edele goedje” gespeend van koopkracht tot het naakte bestaan worden teruggeworpen.
Dit alles dank zij de rol van de centrale banken, wier basisopdracht was en is juist de koopkracht in stand te houden in plaats van een diametraal omgekeerd beleid te voeren!
Het is niet voor niets dat de BIS (Bank of International Settlements) in Basel voor de zoveelste keer waarschuwt (ingegeven door China en Rusland) dat permanente liquiditeit een pure illusie is die beleggers aanzet tot een steeds roekelozer gedrag resulterend in steeds hogere beurskoersen. Als het al even tegenzit op de beurs dan komt onmiddellijk het Plunge Protection Team (PPT) op de proppen om deze weer een duwtje in de rug te geven. Opmerkelijk is dat de goudfondsen hiervan (uiteraard) gespeend dienen te blijven.
De BIS maakt zich eveneens grote zorg over de lage rentes die beleggers aanzet in hogere risico vermogensbestanddelen te investeren daar rente gerelateerde vermogensbestanddelen na aftrek van inflatie en belasting nagenoeg niets of zelfs een negatief resultaat laten zien. Vandaar de uitspraak van Claudo Borio, hoofd Monetaire en Economische Zaken van de BIS: “the longer this music plays and the louder it gets, the more deafening is the silence that follows’ (hoe langer deze muziek speelt en hoe luider, hoe meer “oorverdovend” de stilte die daarop volgt).
Misleidend is bovendien de extreem lage beursvolatiliteit waarmee wordt geduid op een buitengewoon lage risicoperceptie, terwijl het risico juist buitensporig hoog is. De spanningen in Oekraïne en het Midden-Oosten daargelaten is er bepaald geen sprake van een trendbreuk.
Deze lage beursvolatiliteit representeert een hoog gevoel van “veiligheid” op de beurs, terwijl juist het omgekeerde aan de orde is.
Bovendien, hoe er ook door de BoE en de Fed wordt gesuggereerd dat de rente in de toekomst (haal je de koekoek) omhoog zal gaan, zal dat niet gebeuren op straffe van nog meer renteverplichtingen en nieuwe schuldophoping. Om geloofwaardig te blijven dient er evenwel met dit wapen geschermd te worden. Het beste bewijs in de V.S. vormt wel het laatste groeicijfer van 4,6% over het tweede kwartaal zonder dat dit aanleiding geeft nu de rente te verhogen. Na een negatief cijfer van 2,1% over het eerste kwartaal (als gevolg van het slechte weer) zag je in het tweede kwartaal nergens noemenswaardige groei behalve hier en daar in bedrijfsinvesteringen en voorraadvorming.
Kortom, een oplossing voor dit probleem valt niet van de centrale banken te verwachten zodat de gevolgen opnieuw bij het kiezersvolk zijn neergelegd. Aangezien deze probleemstelling niet door de mainstream media wordt opgenomen, is er bij het grote publiek in hoge mate sprake van ‘normalcy bias’. Dat is precies wat de centrale overheden nastreven: sociale rust totdat de wal het schip keert.
Hoe vaak heb ik in mijn column er al niet op gewezen dat gemanipuleerde markten gespeend zijn van het marktprincipe op basis waarvan de prijs wordt bepaald door vraag en aanbod. Dit principe werd ook beentje gelicht in de voormalige Sovjet-Unie die het ondanks deze ingreep toch bijna 75 jaar heeft weten vol te houden.
Het zou onzinnig zijn een dergelijke termijn te extrapoleren op ons huidige systeem waar intussen diverse partijen w.o. China en Rusland reeds hun grootste twijfels hebben geuit over het voortbestaan van de dollar als reserve valuta en daartoe intussen middels afspraken in BRIC’s verband al voorbereidingen hebben getroffen. Bovendien speelt het in hun belang om de dollar suprematie van de V.S. te doorbreken als gevolg waarvan een tandeloze wereldmacht ontstaat. Zonder tussentijdse schokken zal het deze combi van landen zijn die op goed moment de stekker er uit trekt zodra hun valuta over voldoende goudpariteit beschikken.
Zolang de goudprijs zich ondanks hun niet te verzadigen vraag op dit lage niveau blijft voortbewegen, is er nog geen reden tot actie. Anderzijds vormt dit niveau voor de belegger een zwaar koopsignaal, zelfs met het risico dat de prijs verder naar beneden kan worden gemanipuleerd. Goldman Sachs heeft al gehint op een prijs van $1.000. Dat heeft te maken met het feit dat ze hopen nog een keer een goedkopere graai te kunnen doen. Dat de meeste mijnbouwers op dat niveau uit zaken worden geforceerd, is hun zorg niet.
De onhoudbaarheid van de monetair opgelegde investeringsdwang en ‘boom’ leidde nog maar kort geleden tot een ‘bust’. Immers, ook toen bracht de monetaire expansie met een kunstmatig lage rente een grote marktinstabiliteit met zich mee als gevolg waarvan alle vermogensklassen een enorme optater kregen. Dit “incident” mag als een zeer serieus schot voor de boeg van de huidige internationale monetaire ontwikkeling worden beschouwd.
* Volgens de laatste gegevens van Eurostat hadden de Zuidelijke Europese landen opgeteld een gemiddelde staatsschuld van 121,5% van het BBP uitstaan, terwijl de noordelijke landen ook nog op een gemiddelde van 84,0% uitkwamen, bepaald geen cijfers om opgewekt van te worden!
Niet dat ik een bevestigend antwoord verwacht anders dan de gebruikelijke ontvangst- bevestiging meen ik er goed aan te doen deze column wederom voor te leggen bij premier Mark Rutte, centrale bankpresident Klaas Knot alsmede bij de fractieleiders van de grootste politieke partijen.
Robert Broncel
Voor US Markets