Veel economen zijn van mening dat een nieuwe economische recessie onvermijdelijk is aangezien de vele onevenwichtigheden in de wereldeconomie nog lang niet zijn opgelost. Deze economen maken daarbij graag gebruik van de term “double dip”. Daarbij wordt gewezen op de waarschijnlijkheid dat het vorig jaar ingezette economische herstel uiteindelijk zal verzanden in het moeras van failliete overheden die niet langer over de financiën beschikken de economie nog langer kunstmatig in leven te houden. Met het economisch herstel zal ook de rally op de beurzen een vroege dood sterven met een nieuwe uitverkoop tot gevolg. Uiteindelijk zal er een nieuwe bodem worden gezet. Veelal wordt er gewezen naar de gebeurtenissen in de jaren ’30 toen de beurzen spectaculair herstelden van de beruchte crash van 1929 – 1932 om vervolgens opnieuw in te storten.
Het is echter maar zeer de vraag of een dergelijk scenario ons nu weer te wachten staat. Ten eerste zou ik de aanhangers van de dubbele dip-theorie er graag op willen wijzen dat het soms verhelderend kan zijn de waan van alledag los te laten en eens een paar stappen terug te zetten om de ontwikkelingen in een breder perspectief te kunnen bezien. Wat zien we dan? Dat bijvoorbeeld de AEX-index na de historische rally van de jaren ’80 en ’90 in het jaar 2000 een ultieme piek bereikte van ruim 700 punten. Toen volgde de beruchte dot.com crash. De AEX kwam pas in maart 2003 op een niveau van 220 punten tot rust. Dat was de eerste dip. Het zeer ruime geldbeleid van de centrale banken legde de kiem voor een nieuwe rally op de beurzen die tot oktober 2007 zou duren en de AEX tot 565 punten deed reiken. Toen volgde de kredietcrisis. De AEX stortte in om pas iets onder de 200 punten een nieuwe bodem neer te zetten. Dat was de tweede dip. Stimuleringsmaatregelen van ongekende omvang zetten een herstel in dat in de loop van dit jaar lijkt vast te lopen.
In het jaar 2000 bereikte de AEX-index zijn hoogste punt ooit na een 18-jarige haussemarkt. De grafiek vertoont sindsdien een weliswaar nog niet voltooide maar vergevorderde W‑curve. Natuurlijk zijn we nog lang niet terug op 700 punten. Maar waar staat geschreven dat de curve perfect moet zijn? Een kniesoor die daar op let. Zo bezien zou men kunnen stellen dat de dubbele dip reeds achter de rug is. Onder economen bestaat een consensus dat het economisch herstel op zijn best heel traag zal gaan verlopen. In eerdere artikelen schreef ik echter dat de consensus er wanneer het aankomt op het doen van economische voorspellingen meestal naast zit. Hoe groter de onderlinge overeenstemming hoe groter de kans dat het in werkelijkheid anders verloopt.
Natuurlijk zijn er veel argumenten aan te voeren waarom de economie de blakende vorm van enkele jaren geleden nog lang niet zal bereiken. De westerse wereld hikt tegen een enorme vergrijzing van zijn bevolking aan. Daarnaast hebben de overheden zich diep in de schulden gestoken om de economie weer aan de praat te krijgen. De sanering van deze schulden zal nog jaren vergen. En tenslotte zijn de prijzen van nagenoeg alle grondstoffen als gevolg van toenemende schaarste aan het stijgen. Vroeg of laat zal dat de economische groei gaan frustreren. In deze omstandigheden moet men wel een onverbeterlijke optimist zijn om in een duurzaam economisch herstel te geloven. Want waar zou dat economisch herstel dan wel vandaan moeten gaan komen?
Een oude beurswijsheid luidt echter dat bullmarkets always must climb a wall of worries. Zolang er zorgen zijn kan de beurs omhoog. Pas wanneer de stemming euforisch begint te worden moeten beleggers op gaan passen. De Amerikaanse centrale bank verwacht een gematigd economisch herstel. Maar de groei van de wereldeconomie wordt al enkele jaren volledig gedragen door opkomende economieën als China, India en Brazilië. Beleggingen in de emerging markets – zowel aandelen als obligaties — renderen ook dit jaar weer aanmerkelijk beter dan beleggingen in Europa of de VS. Beleggers doen er goed aan de voortdurende klaagzang onder economen te laten voor wat het is en te wennen aan deze nieuwe realiteit. De wereld is veranderd en een dubbele dip lijkt erg ver weg. En mochten de koersen alsnog in een vrije val geraken dan wordt het altijd nog een triple dip. Of om met superbelegger Warren Buffett te spreken: “there will be no new recession, period!”
Jan-willem Nijkamp
voor US Markets