Het fenomeen van piramidespelen is de laatste tijd blijkbaar verdwenen, waarschijnlijk dankzij het wettelijke verbod dat op het EU-vlak geldt. Enkele tientallen jaren geleden was het anders. Om de haverklap kreeg je kettingbrieven toegestuurd met de vraag om naar 5, 10 of 20 personen een postzegel, een briefje van 20 Belgische frank of 5 gulden te versturen naar de persoon die bovenaan de bijgevoegde adressenlijst stond. Zodra jij op jouw beurt de top van de adressenlijst had bereikt, was het jouw beurt om bedolven te worden onder de postzegels, franken of gulden. Iedereen rijk, iedereen gelukkig, hoera!
Wat de naïeve goegemeente die ijverig meedeed aan dit soort zwendel niet besefte, was dat een ketting maar zo zwak is als haar zwakste schakel. En hoe
Langer zulk piramidespel duurde, hoe minder de motivatie werd omdat de afstand naar de top van de lijst vergrootte (er kwamen immers exponentieel meer kandidaten opdagen). De schakels werden zwakker en begaven het. Resultaat: 80 Ã 90% van de deelnemers aan het spel zagen nooit iets weer van hun inleg.
Nu zou je denken dat in de 21ste eeuw een gefundeerde investeringsmakelaar uit New York met bijna 20.000 medewerkers zich niet zou/kon/wilde/mocht laten strikken door een techniek die sterk lijkt op een piramidespel. Dit is nochtans wat Lehman Brothers Holdings Inc. (NYSE: LEH) overkwam.
In juni van dit jaar werd Lehman benaderd door een zekere meneer Whittier van de firma Wood River Capital Management (WRCM) uit San Francisco. Volgens de beweringen van de heer Whittier beheerde Wood River een kapitaal van 500 miljoen $ (415 miljoen euro). Of dit werd gecheckt of niet, weten we niet. Feit is dat vanaf de maand juli Lehman makelaarsactiviteiten begon uit te oefenen voor Wood River als firma en ook voor de heer Whittier persoonlijk. Alles zag er goed uit, er hingen mooie commissies in de lucht voor Lehman. Het aas was uitgeworpen, de ‘kettingbrief’ had zijn werk gedaan.
In september 2005, twee maanden later dus, vroeg de heer Whittier aan Lehman om de transfer van 800.000 aandelen te financieren van de firma Endwave (Nasdaq: ENWV).
ENWV is een Californische firma die componenten maakt voor gsm-netwerken en voor defensie-doeleinden. Aan de toenmalige koers van het aandeel (26$) ging het over een bedrag van 20,8 miljoen dollar (17,25 miljoen euro).
Blijkbaar met het oog op een flinke commissie ging Lehman in op de vraag en deed een elektronische overdracht van dit niet onaardige bedrag op de rekening van Wood River bij Merrill Lynch. Daarmee had Lehman zijn deel van de deal volbracht.
De volgende fase in de transfer van de aandelen van ENWV zou zijn dat de firma Wood River via haar rekening bij de firma Wedbush Morgan Securities de 800.000 aandelen zou kopen bij haar rekening bij Merrill Lynch. Op deze manier zou Lehman zijn geld terugkrijgen met een commissie er bovenop.
Tijd om even diep adem te halen. Heeft bij Lehman nu niemand zijn of haar wenkbrauwen gefronst bij heel deze vestzak-broekzak operatie? Had niemand door dat de heer Whittier, via zijn firma Wood River iets anders voor ogen had dan een pakket aandelen over en weer schuiven?
Even de chronologie. Op 22 september ll. kocht Lehman de 800.000 aandelen van Endwave voor 20,8 miljoen dollar. Op 28 september, geheel naar plan, belt een manager van Lehman naar Wood River met de vraag of de geldtransfer OK is. ‘Komt allemeal dik in orde’, was het antwoord. Daarop biedt Lehman de 800.000 stuks ter verkoop aan bij Merrill Lynch. ‘Sorry guys’, zei men bij deze laatste firma. ‘Er is hier geen geld geplaatst op de rekening van Wood River’.
Daar zat Lehman met zijn pakket ENWV. Het nieuws raakte bliksemsnel bekend en het aandeel deed in 3 dagen een duik van ca 27 naar ca 13 dollar. Op die manier ging 158 miljoen dollar marktwaarde in rook op. Trouwens, ENWV is nog niet hersteld van de klap, de laatste koers (12 oktober 2005, 21:00) is 12,96 dollar).
Sinds 28 september is Wood River in de mist verdwenen. Lehman kon haar op geen enkele manier contacteren. Verondersteld wordt, dat de firma onmiddellijk na die datum haar activiteiten staakte. Later werd bekend, dat Wood River in juni van dit jaar een 5‑jarig huurcontract afsloot voor haar kantoren in San Francisco voor 31.464 $ per maand. Deze huur werd maar één keer betaald. De verhuurmaatschappij is ook op zoek naar de verantwoordelijken van Wood River, eveneens zonder resultaat.
Wat er is gebeurd met de 20,8 miljoen dollar van Lehman, is niet duidelijk. Staat het geld nog op de rekening bij Merrill Lynch of is het eraf gehaald?
Lehman heeft een proces ingespannen tegen Wood River en haar verantwoordelijke, de heer Whittier. Het Hoog Gerechtshof in San Francisco heeft verordend dat noch Wood River, noch Whittier de rekening bij Merrill Lynch kunnen gebruiken en dat het proces doorgaat op 27 oktober ek.
Maar de Procureur-Generaal van Californië zegt niets te weten van de aanklacht van Lehman en dat er geen vervolging tegen Wood River is ingesteld.
Moraal van deze troebele zaak: laat je nooit vangen door valse beloftes en bedenk, dat sommige gladde palingen zelfs de strenge gerechtelijke instanties om hun vinger kunnen winden…
Jan Van Besauw
Columnist voor US Markets
Ondergetekende is gepensioneerd marketing manager beeldvormingssystemen. Hij heeft in geen enkel van de eventueel geciteerde aandelen of gelijk welk andere vorm van beleggingsinstrumenten een eigen positie.